چرا نباید خیابان انصاری شرقی اجرا شود؟

قزوین جزء معدود شهر‌های مقیاس متوسط است که ساختار منسجم شهری خود را حفظ کرده و ادامه مسیر خیابان شهید انصاری به سمت شرق در راستای انهدام این ساختار عمل می‌کند. در یادداشت زیر، مهرزاد پرهیزگاری به بیان استدلال‌هایی برای عدم اجرای خیابان انصاری شرقی پرداخته است.

شعار سال: ۱‌- مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر خیابان‌های محدوده شهر تاریخی (بافت تاریخی) در دوره‌های تاریخی احداث شده و یا بر ساختار تاریخی شهر انطباق دارند؛ به عنوان مثال خیابان‌های امام و تهران قدیم، تاریخی بوده و خیابان طالقانی بر گذر‌های باغات صفوی و خیابان مولوی بر مسیر رودخانه ساخته شده‌اند. تنها خیابان‌های سعدی، بوعلی غربی، منتظری غربی و راه‌آهن هستند که بر ساختار تاریخی شهر منطبق نیستند. خیابان شهید انصاری (کورش) بیش از خیابان‌های نام برده ساختار تاریخی شهر قزوین را مخدوش می‌کند. قزوین جزء معدود شهر‌های مقیاس متوسط است که ساختار منسجم شهری خود را حفظ کرده و ادامه مسیر خیابان شهید انصاری به سمت شرق در راستای انهدام این ساختار عمل می‌کند.

۲- با احداث خیابان انصاری شرقی، بخش وسیعی از بافت محلات «پنبه‌ریسه» و «فشتهول و بلاغی» تخریب شده (با تخریب خانه‌های بسیار تا اندازه‌ای این اتفاق افتاده) و پاره‌های باقیمانده دو محله رو به انحطاط رفته و در نهایت هویتی با عنوان محله باقی نمی‌ماند؛ این اتفاق در محله «سکه شریحان» با احداث بخش مرکزی خیابان (کورش) و محله «قملاق» با احداث خیابان انصاری غربی قابل مشاهده و پی‌گیری است.

۳- دو محله «پنبه‌ریسه» و «فشتهول و بلاغی» تحت نام «رستاق القطن» در کتیبه خمارتاشی و کتاب رافعی آمده‌اند؛ لذا قدمت محله حداقل به دوره سلجوقی می‌رسد. بر این پایه، ارزش‌های تاریخی بافت و ساختار محله، شامل زمانی برابر حداقل یک هزار سال یعنی از دوره سلجوقی تا عصر پهلوی (که تمامی دوره‌ها ارزش‌های مختص خود را دارا هستند) می‌گردد. وجود مسجد حیدریه (دوره سلجوقی) و حمام بلاغی (منسوب به دوره صفوی) این موضوع را تایید می‌کند.

۴- با امتداد خیابان شهید انصاری به سمت شرق، رابطه میان خیابان سپه و سردر عالی‌قاپو گسسته شده و این دو اندام شهر صفوی که در ارتباط با یکدیگر معنا پیدا می‌کنند، هویت خود را از دست می‌دهند. این می‌تواند مانع از ثبت جهانی هسته مرکزی شهر قزوین گردد.

۵- عبور خیابان شهید انصاری بخشی از مدرسه دوره پهلوی حیدریه که جزء بنا‌های با اهمیت معاصر قزوین است و همچنین بقایای مدرسه علمیه دوره قاجار که در زیر مدرسه دوره پهلوی قرار دارد (بخشی‌هایی از آن طی گمانه‌زنی آشکار شده) را خراب می‌کند. همچنین عبور خیابان از جوار مسجد حیدریه و حمام بلاغی ضمن تهدید سلامت کالبد و هویت (جدا کردن اثر از بستر تاریخی خود) به آثار تاریخی زیرین آن‌ها (از جمله دوره سلجوقی) آسیب خواهد رساند.

عکس هوایی از محله‌های بلاغی و پنبه‌ریسه قزوین در سال ۱۳۵۴

مهرزاد پرهیزکاری

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از کانال تلگرامی اتچ پات