شعار سال: با فرا رسیدن ایام نوروز و تعطیلات بازار مسافرتها هم داغ میشود؛ افراد بنا به سلایق و برنامهریزی که دارند مقصدی را برای سفر انتخاب میکنند؛ در این میان حال و هوای مناطق روستایی هم بسیار دلپذیر است.
هوای بهاری و سلام شکوفهها به طبیعت و وجود جاذبههای طبیعی و گردشگری و همین طور آثار تاریخی در روستاها هر اهل سفری را به خود جذب میکند.
در کنار همه این موارد مردمان میهمان نواز و خون گرم روستا با جان و دل از مسافران استقبال و پذیرایی میکنند به طوری که قطعا هر فردی خاطرهای به یاد ماندنی از سفر به روستا خواهد داشت.
استان قزوین به لحاظ تنوع اقلیمی که دارد از مناطق روستایی با طبیعت منحصر به فرد برخوردار است.
با توجه به اینکه قزوین از استانهای است که شاه راه مواصلاتی کشور محسوب میشود، مسافرانی که از این استان عبور میکنند نیز میتوانند با صرف زمان و هزینهای کم سفری به یاد ماندنی به مناطق روستایی و گردشگری قزوین داشته باشند.
در این گزارش بنا داریم تا روستای حصارخروان را معرفی کنیم؛ این روستا از توابع بخش محمدیه شهرستان البرز است.
*موقعیت جغرافیایی حصارخروان
حصارخروان، دهستانی در شرق قزوین است که از شمال به دامنههای البرز (ارتفاعات طالقان-الموت) و از جنوب به دشت حاصلخیز قزوین منتهی میشود.
روستای حصارخروان بزرگترین روستای بخش محمدیه و دهستان حصارخروان محسوب میشود و "حصار خروان حصار خوبان، گذرگاه تاریخ و مظهر ولایت” شعار اهالی این روستاست.
دهستان حصارخروان متشکل از ۱۲ روستا است که بزرگترین روستای آن حصارخروان است که مرکزیت دهستان را تشکیل میدهد و جمعیتی معادل ۴هزار و ۴۰۰ نفر دارد.
این روستا از روستاهای کوهپایهای محسوب میشود که در ضلع جنوبی اتوبان و ضلع شمالی جاده قدیم قزوین- تهران واقع شده است و همچنین جاده قزوین-الموت و تنکابن از حصارخروان عبور میکند.
حصارخروان با توجه به اینکه بین دو جاده اتوبان و جاده قدیم قرار گرفته است، اگر مسیر مسافرین به سمت تهران باشد میتوانند دو کیلومتر بعد از شهر محمدیه به این روستا برسند و اگر از تهران به سمت قزوین حرکت کنند این روستا در ۱۸کیلومتری مرکز استان قزوین و قبل از شهر محمدیه واقع شده است که میتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
*موقعیت کشاورزی و صنعتی/ ثبت ملی قنات تاریخی حصارخروان
حصارخروان با دارا بودن چهار هزار هکتار اراضی کشاورزی آبی و هزار هکتار اراضی دیم بزرگترین قطب کشاورزی استان به شمار میرود و محصولات کشاورزی آن شامل گندم، جو، کلزا، ذرت و صیفی جات است.
اطراف روستای حصارخروان شرکتهای صنعتی مستقر هستند و درواقع از روستاهای صنعتی استان قزوین به شمار میآید که این شرکتها بیشتر کارگاههای تولیدی کوچک ساخت ادوات کشاورزی و صنایع دستی به ویژه کارگاههای شیرینی پزی است که شیرینیهای خانگی و سنتی تولید میکند.
بانوان حصارخروان تبحر خاصی در پخت انواع شیرینیهای خانگی دارند که ۵تا۱۰کارگاه شیرینی پزی دایر است و نام این روستا را در تولید شیرینیهای سنتی پرآوازه کرده است همچنین کارگاههایی در حیطه نساجی، تولید قارچ، کاکتوس و گلخانه در این روستا مستقر است.
قنات تاریخی روستای حصار خروان با شماره ۳۲۱۰۷ مورخ ۲۵/۶/۹۷ در فهرست میراث ملی به ثبت رسید.
*دومین مرکز تجمعات استان قزوین/ بزرگترین تکیه تعزیه خوانی در حصارخروان واقع است
حصارخروان به لحاظ وجود امامزادگان احمد و محمود(ع) دومین مرکز تجمعات مذهبی در استان قزوین محسوب میشود و به ویژه در شب تحویل سال نو جمعیت زیادی از استان قزوین و همچنین استانهای همجوار در این بقعه متبرکه حضور مییابند.
این امامزادگان از جاذبه های برجسته روستای حصارخروان به شمار میروند که در ایام عزاداری ماه محرم پذیرای زائران زیادی هستند و تکیه تعزیه خوانی که در این روستا واقع است دارد بعد از تکیه استان اصفهان بزرگترین تکیه تعزیه خوانی در کشور محسوب میشود.
*تکیه تعزیه خوانی حصارخروان دومین تکیه بزرگ کشور
مراسمات تعزیه خوانی در ایام محرم و صفر در این تکیه برگزار میشود که جمعیت بالایی را از استان قزوین و سایر استانها پذیرا است و به تکیه حسینیه حاج صمد تقوی معروف است؛ بنای اصلی آن در زمان قاجار ساخته شده اما تعمیرات و بازسازی در سال ۱۳۵۳ توسط حاج صمد تقوی انجام شده است.
این روستا به لحاظ جاذبههای طبیعی دارای ۲۰۰هکتار باغات انگور و بادام است که در فصل بهار با شکوفه زدن درختان و سرسبزی این منطقه نظر هر گردشگری را به خود جلب میکند و از این رو مسافران زیادی به ویژه در روز سیزده بدر این منطقه را برای سفر انتخاب میکنند.
رودخانه هلال رود در ضلع شمالی روستا قرار دارد که از روستای زرجه بستان انشعاب میگیرد و به سمت جنوب جاری میشود که از جاذبههای گردشگری به شمار میآید.
دامنه کوهها در ایام بهار جاذبههای زیادی دارد و جاده قزوین-تنکابن از این روستا عبور میکند و راه دسترسی به مناطق شمالی از طریق حصارخروان فراهم است.
*گویش مردم روستا
گویش مردم حصارخروان به زبان تاتی مشابه گیلکی است و پوشش مردم این روستا تا دوره قاجار محلی بوده اما در طول زمان دست خوش تغییرات قرار گرفته و به مدرنیته تبدیل شده است.
همچنین یک حمام مربوط به دوره قاجار در این روستا وجود دارد و در نوع خود زیباست و اکنون دیگر کاربرد حمام را ندارد و به عنوان آشپزخانه یکی از مساجد استفاده میشود و مورد حفظ و نگهداری قرار میگیرد.
*حصارخروان شهر آسیابهای آبی
حصارخروان در گذشته به نوعی به عنوان شهر آسیابهای آبی به شمار میآمد اما به علت عدم توجه مردم محلی و مسئولین این آسیابها یکی پس از دیگری از بین رفته و آخرین آسیاب در ضلع شمالی روستا قرار دارد که آثاری از آن به جامانده است و معروف به آسیاب رستم و یا آسیاب نایب است.
برای اسکان مسافران فضایی در امامزادگان احمد و محمود(ع) پیش بینی فراهم شده که در اختیار آنها قرار میگیرد و از امکانات رفاهی برخوردار است.
*آداب و رسوم نوروزی
مراسمات نوروز خوانی در آستانه عید نوروز توسط چهرههای شاخص روستا اجرا میشود به صورت کاروانهای چند نفره در کوچهها اتفاق میافتد و مردم حصارخروان به بحث دید و بازدید اهمیت زیادی میدهند.
مراسمی که در زبان محلی به آن "تخ تخ” گفته میشود در ایام عید نوروز توسط جوانان روستا اجرا میشود که به پشت بامها میروند و کیسهای را از دریچهای به داخل خانه آویزان میکنند و طلب عیدی از صاحبخانه دارند که صاحبخانه هم بدون اینکه او را ببیند مبلغی و یا تخم مرغ آبپزی را در کیسه میگذارد.
*سوغات و هدایا
از سوغات این روستا میتوان شیرینیهای سنتی و محصولات کشاورزی و صیفی جات از جمله گوجه فرنگی، خیار و هندوانه را نام برد و دارای صنایع دستی از جمله سبدبافی، گلیم بافی، قلم زنی و مجسمه سازی است.
خانمهای حصارخروان غذاهای بسیار لذیذی را پخت میکنند که یکی از غذاهای محلی آنها "ماش پیازو” است و همچنین "یوخا” یک نوع نان شیرین معروف این روستا است که مردم و مسافران استقبال خوبی از آن دارند و محصولات باغی این روستا بیشتر بادام و انگور است که در کنار آن میوههای شلیل، هلو و آلبالو هم به صورت پراکنده کشت میشود.
۷۰درصد مردم روستا کشاورز، ۵۰درصد دامدار و ۳۰درصد قشر کارگر و کارمند هستند و این روستا هم مهاجرپذیر و هم مهاجرفرست است.
مهاجر پذیر از این جهت که از روستاهای الموت مهاجران زیادی در این روستا هستند و همچنین به لحاظ استقرار شرکتهای صنعتی از استانهای گیلان و مازندران و تبریز هم در این روستا ساکن هستند و مهاجرت از روستا هم به صورت محدود به شهر محمدیه اتفاق میافتد.
گردشگران داخلی و خارجی زیادی از جمله از کشورهای عراق، انگلیس، آلمان و سوئد در این روستا حضور مییابند و قدمت روستا بنا بر آثاری که در گورستان این روستا کشف شده به هزار سال میرسد.
*تاریخچه و نام روستا
حصار خروان، از مجموع دو روستای متحد به نامهای "حصار” و "خروان” تشکیل شده است؛ پیشتر روستای خروان در مجاورت امامزادگان احمد و محمود(ع) قرار داشته و گویا بر اثر تهدیدهای مهاجمان و احتمالا ترکتازیهای مغول، اهالی خروان هم به روستای حصار که حدود ۲ کیلومتر با هم فاصله داشتند، پیوستهاند.
معمرین و کهنسالان روستا، خرابههای خروان را در مجاورت این دو امامزاده دیده بودند، آنها براین اعتقاد بودند که خروان به معنای خورایوان "ایوان خورشید” بوده است و این ایوان "طاق بزرگ” سردر ورودی یک کاروانسرا در مسیر ری-قزوین بوده است.
از نام آن و علت مهاجرت اهالی خروان به آن میتوان دریافت که این روستا دارای دژ مستحکمی بوده است اما معمرین جز یک برج کوچک از "حصار” این روستا را به یاد نمی آورند با این حال تا سالهای اخیر ارگ حکمرانی هر دو روستای حصار و خروان، پابرجا بود و هنوز مکان ارگ خروان به نام "اربابی” خوانده میشود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی شاخص، تاریخ 4 فروردین 98، کد مطلب: 186646: www.shakhesnews.com