شعار سال: اوکراین روسیه را به استفاده از بمب‌های خلاء طی تهاجم خود به این کشور متهم کرده است. این در شرایطی است که طبق قوانین بین المللی؛ استفاده از تسلیحات مذکور که قدرت تخریب بسیار زیادی دارند در مناطق پر جمعیت و برای هدف قرار دادن افراد غیرنظامی ممنوع است.

اوکسانا مارکارووا، سفیر اوکراین در آمریکا اخیرا روسیه را به استفاده از بمب‌های خلاء در اوکراین متهم کرد، اما این ادعا‌ها به طور رسمی تایید نشده اند. وی این ادعا را پس از دیدار با قانونگذاران آمریکایی و طی یک کنفراس خبری مطرح کرد و به این نکته اشاره داشت که استفاده از تسلیحات ترموباریک بر اساس کنوانسیون ژنو ممنوع است.

بمب خلاء چیست؟
بمب‌های خلاء که به نام بمب‌های آئروسل یا بمب‌های سوخت-هوا نیز شناخته می‌شوند، تسلیحات ترموباریک (گرمافشاری) هستند. این نام از واژه‌های یونانی برای گرما و فشار گرفته شده است.


در شرایطی که بیشتر تسلیحات متعارف دارای مخلوطی از سوخت و یک عامل اکسیدکننده برای ایجاد انفجار هستند، بمب‌های خلاء تقریبا از ۱۰۰ درصد سوخت تشکیل شده و به اکسیژن موجود در هوا برای انفجار متکی هستند. بمب‌های خلاء نوعی جنگ افزار دو زمانه بوده و می‌توان آن‌ها را همانند موشک شلیک کرد یا از هواپیما به پایین انداخت.

پس از برخورد با هدف، خرج انفجاری اول موجب باز شدن مخزن سوخت و پخش شدن یک ابر انفجاری وسیع در محیط می‌شود. سپس، خرج انفجاری دوم این ابر را مشتعل کرده و موجب انفجاری عظیم می‌شود.




پس از انفجار و موج شوک، یک اثر خلا شکل می‌گیرد که طی آن تمام اکسیژن هوای اطراف استخراج می‌شود، زیرا بمب دارای عامل اکسید کننده خاص خود نیست.

بمب خلاء می‌تواند ساختمان‌های تقویت شده را تخریب کرده، تجهیزات مختلف را نابود کند و انسان‌ها را زخمی یا موجب مرگ آن‌ها شود.

فرآیند مکش اکسیژن از محیط موجب می‌شود ریه‌ها از اکسیژن خالی شده و جای آن را مواد شیمیایی سمی بگیرند. به عبارت دیگر، به واسطه چنین انفجاری فرد از درون خفه می‌شود.


انواع عظیم بمب خلاء برای از بین بردن نیرو‌های دشمن که در سنگر، مخفیگاه، غار یا تونل‌های زیرزمینی حضور دارند، طراحی شده است. تاثیر این نوع سلاح در فضا‌های بسته بسیار شدیدتر است.

روسیه در سال ۲۰۰۷ بزرگ‌ترین بمب خلاء خود به نام "پدر همه بمب‌ها" را آزمایش کرد. انفجار این بمب قدرتی معادل انفجار ۴۴ تن تی‌ان‌تی ایجاد کرد که آن را به بزرگ‌ترین وسیله انفجاری غیرهسته‌ای در جهان تبدیل می‌کند.

در شرایطی که بمب‌های خلا برای نابودی نیرو‌های دشمن که در مخفیگاه و ساختمان‌ها پناه گرفته اند، طراحی شده، اما از آن‌ها بیشتر در محیط‌های شهری استفاده شده است. این مساله با توجه به شرایط جاری در اوکراین برای روس‌ها اهمیت دارد، زیرا ارتش روسیه در تلاش برای تسلط بر کی‌یف پایتخت اوکراین و دیگر شهر‌های اصلی این کشور است.

آیا این تسلیحات در اوکراین مستقر شده اند؟

 

فردریک پلیتگن خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان، در ۲۶ فوریه ویدئویی را با عنوان "پرتابگر بمب‌های خلاء روسیه" که توسط تیم سی‌ان‌ان در اوکراین مشاهده شده بود را منتشر کرد.

وی به این نکته اشاره داشت که ارتش روسیه پرتابگر TOS-۱ که راکت‌های ترموباریک را شلیک می‌کند، در جنوب بلگورود مستقر کرده است. بلگورود یکی از شهر‌های روسیه در نزدیکی مرز اوکراین است.


فرانک ساوئر از دانشگاه بوندس‌ور در مونیخ نیز تایید کرد که ارتش روسیه چنین سامانه‌های تسلیحاتی را در منطقه مستقر کرده است.

در کدام مناطق اوکراین استفاده شده اند؟
روسیه تاکنون متهم به استفاده از بمب‌های خلاء در شهر اوختیرکا در استان سومی اوکراین است.

لیندا توماس گرینفیلد سفیر آمریکا در سازمان ملل، هنگام سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل نیز ادعا‌های مشابهی را مطرح کرد و بار دیگر از روسیه خواست تا جنگ را متوقف کند.


وی به ویدئو‌هایی اشاره داشت که در آن‌ها نیرو‌های ارتش روسیه سلاح‌هایی فوق العاده مرگبار که جایی در میدان نبرد ندارند را به خاک اوکراین انتقال می‌دهند. بمب‌های خوشه‌ای و بمب‌های خلاء که بر اساس کنوانسیون ژنو استفاده از آن‌ها ممنوع است، از جمله این سلاح‌ها بوده اند.

از بمب‌های خلاء قبلا در کجا استفاده شده است؟
سابقه استفاده از بمب‌های خلاء یا ترموباریک به جنگ جهانی دوم و استفاده ارتش آلمان نازی از آن‌ها باز می‌گردد.

ارتش آمریکا در دهه ۱۹۶۰ طی جنگ ویتنام از بمب‌های خلاء استفاده کرد.

یکی دیگر از مورد ثبت شده مربوط به ارتش آمریکا به سال ۲۰۰۱ باز می‌گردد که از این نوع تسلیحات برای کشتن نیرو‌های القاعده پناه گرفته در غار "تورا بورا" (غار سیاه) در افغانستان استفاده شد.

روسیه از بمب‌های خلاء در سال ۱۹۹۹ طی جنگ چچن استفاده کرد که محکوم کردن این کشور توسط سازمان دیدبان حقوق بشر را در پی داشت.

همچنین، برخی گزارش‌ها به استفاده از بمب‌های خلاء ساخت روسیه در جنگ داخلی سوریه اشاره دارند.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سایت تحلیلی خبری عصر ایران، تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۳۰۰۹۱، www.asriran.com