شعار سال : هر سلاحی که علیه اهداف پرنده اعم از هواپیما، بالگرد، موشک و پهپاد به کار رود سلاحی ضدهوایی است. این سلاحها شامل موشکهای سطح به هوا و توپخانه ضدهوایی میباشد.توپخانه پدافند ضدهوایی در دسته سامانههای پدافند هوایی کوتاهبرد قرار میگیرد که برای بردهای کمتر از چهار کیلومتر مؤثرند. توپهای ضدهوایی در واقع، نزدیکترین و آخرین حلقه دفاعی هوایی در اطراف یگانها، قرارگاها و نقاط آمادی هستند.
تاریخچه سامانه های پدافند هوایی کوتاه برد ایران نشان می دهد که در سال ۱۳۴۷ توپ ضدهوایی ۲۳ م. م (میلیمتری) ساخت شوروی با ۲۵۰۰ متر برد و توپ ضدهوایی اورلیکن در سال ۱۳۵۰ (ساخت سوئیس) با ۴۰۰۰ متر برد وارد پدافند هوایی ایران شد. توپ ۳۵ م. م اورلیکن از نواخت تیر بالایی برخوردار بود و سرعت بالایی در درگیری با هواپیماها داشت، ولی رادارهای این سامانه توان و قدرت لازم را نداشتند و زمان زیادی صرف هممحور کردن توپ با رادار میشد. توپ ۲۳ م. م سیستمی سبک با کاربری آسان بود که به دلیل سادگی آموزش به طور وسیع مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۴۷ نیروی زمینی ارتش ایران، توپهای شیلکا (ی) راداری ۵۷ م. م خودکششی با ۸۸۰۰ متر برد و توپهای ۲۳ م. م، از شوروی خرید و به کار گرفت.
با توسعه تلاش ها برای خودکفایی در تجهییزات نظامی، سامانه مصباح ۱ حاصل تلاشهای متخصصان دفاعی کشورمان در سال ۸۹ و در قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیا (ص) است تا نیازهای پدافندی کشورمان در مقابله با پرندهها، راکتها و موشکها را برطرف کند.سامانه پدافندی سعیر، نهم آذر سال ۱۳۹۰ و با حضور سردار احمد وحیدی وزیر وقت دفاع و سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران در سازمان صنایع دفاع وزارت دفاع به تولید انبوه رسید و سپس به نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل داده شد. توپ پدافند هوایی سماوات، در واقع نمونه مهندسی معکوس شده سامانه دفاع ضد هوایی اورلیکن ساخت سوئیس است. متخصصان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در سازمان صنایع دفاع با استفاده از محصول اصلی و بهینه کردن آن از طریق تهدیدشناسی پیرامون ایران و همچنین رفع نواقص آن این سامانه را طراحی و ساختهاند.توپ پدافند هوایی حائل در رژه ۳۱ شهریور سال ۹۸ به نمایش درآمد. بر اساس اعلام نیروی پدافند هوایی این سامانه دارای رادار پسیو است، یعنی بدون انتشار امواج، اهداف را شناسایی میکند، از این رو میتواند بدون اینکه دیده شود هدف را ببیند و دست به عملیات بزند که این یک مزیت بزرگ در میان توپهای ضد هوایی جهان به حساب میآید.
بر اساس آمارها و گزارشات موجود، پدافند هوایی کشورمان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پیشرفتهای زیادی داشته و با پوشش بیش از ۳۷۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآیی خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرندههای متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبتهای اطلاعاتی فرامنطقهای نشان داده است. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران علاوه بر طراحی و ساخت سامانههای دفاع موشکی توانسته اند در حوزه توپهای ضد هوایی دفاع نزدیک نیز دستاوردهای بسیاری داشته باشند. دستاوردهایی که میتوانند در هنگام تهاجم دشمنان نقش موثری به خصوص در مرزهای کشورمان در مقابله با ریزپرندهها ایفا کنند.
علت شنیده شدن صداهای ممتد انفجار در آسمان تهران به دلیل عملکرد سامانه های پدافند هوایی و گلوله های آنهاست که یک فیوز مجاورتی دارند و پس از رسیدن به یک برد معین در آسمان منفجر می شوند. خیلی از صداهایی که می شنویم مربوط به منفجر شدن فیوزهای مجاورتی گلوله هاست که دارای ترکش هستند.