شعارسال: موضوع تخصیص ارز و نحوه واردات و توزیع نهاده‌های دامی به یکی از چالش‌های جدی بخش کشاورزی و دامپروری کشور تبدیل شده است. هر چند دولت در لایحه بودجه سال جاری منابع ارزی قابل‌توجهی را برای تأمین نهاده‌ها پیش‌بینی کرده و میزان اختصاص‌یافته را از بالاترین سطوح چهار دهه اخیر می‌داند، اما گزارش‌های میدانی و گلایه‌های تولیدکنندگان نشان می‌دهد که این سازوکار هنوز با کاستی‌های اساسی روبه‌رو است. مشکلاتی، چون عدم تحویل به‌موقع نهاده‌ها، ورود کالا‌ها به بازار سیاه، نبود شفافیت در مسیر تخصیص ارز و پاسخگو نبودن نهاد‌های مسئول، موجب نارضایتی گسترده در میان دامداران و مرغداران شده است. این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که قیمت محصولات پروتئینی از جمله مرغ در ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و نگرانی‌هایی را در خصوص امنیت غذایی کشور به‌وجود آورده است.

در همین راستا، مجلس شورای اسلامی با هدف شفاف‌سازی روند تخصیص ارز، بررسی عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و شناسایی تخلفات احتمالی در زنجیره واردات و توزیع نهاده‌های دامی، طرح تحقیق و تفحصی را به تصویب رسانده است. این طرح قرار است ابعاد مختلف تخصیص ارز، میزان واقعی واردات، شبکه توزیع نهاده‌ها و احتمال وجود جریان‌های مافیایی در این حوزه را مورد بررسی دقیق قرار دهد.

حجت الاسلام و المسلمین محمد سبزی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی جزئیات این تحقیق و تفحص، اهداف آن و میزان نظارت مجلس بر روند واردات نهاده‌ها را مورد بررسی قرار داده که در ادامه این گفت‌و‌گو را می‌خوانید:

** جزئیات طرح تحقیق و تفحص به چه صورت است؟ دقیقاً چه مواردی مطرح شده و چه امتیاز یا امکانی به آنها داده شده است؟

بخش عمده‌ی مباحث مطرح‌شده مربوط به نهاده‌ها است، زیرا در حال حاضر ارز مناسبی برای لایحه‌ی بودجه پیش‌بینی شده است. این میزان ارز، در مقایسه با چهار دهه‌ی گذشته، از بهترین سطوح تخصیص‌یافته محسوب می‌شود و مقرر است با استفاده از آن، نهاده‌های مورد نیاز وارد کشور شود. پس از واردات، نهاده‌ها باید از طریق سامانه‌ی «بازارگاه» عرضه و به فروش برسند. بدیهی است تولیدکنندگان برای تأمین خوراک دام خود هزینه‌های لازم را پرداخت می‌کنند.

** اما به نظر می‌رسد ابهاماتی درباره سرنوشت ارز‌های تخصیص یافته وجود دارد که شفاف نیست...

متأسفانه آنچه در شرایط فعلی مشاهده می‌شود، بیشتر به نوعی دلالی و واسطه‌گری شباهت دارد تا یک نظام شفاف و کارآمد در توزیع نهاده‌ها. به‌عنوان مثال مواردی مشاهده شده که نهاده‌ها در بازار سیاه به فروش می‌رسد یا اساساً به کشور بازنگشته است. اکنون دامدارانی داریم که سه ماه پیش وجه پرداخت کرده‌اند ـ حدود چهار میلیارد تومان از بازارگاه خرید ذرت انجام داده‌اند ـ، اما با وجود آن‌که قرار بوده نهاده‌ها ظرف ۴۵ روز تحویل داده شود، بیش از سه ماه گذشته و هنوز تحویلی صورت نگرفته است.

** آیا شخص شما در این باره تحقیق و تفحصی انجام داده‌اید؟

بنده شخصاً با یکی از این افراد تماس گرفتم و موضوع را پیگیری کردم، اما متأسفانه هیچ نهادی پاسخگو نبود. برخی از معاونان وزیر نیز یا پاسخگو نیستند یا حداقل اعلام کنند که این موضوع به آنها ارتباطی ندارد. حال سؤال این است که اگر مردم به سامانه‌ای مانند بازارگاه نیز نتوانند اعتماد کنند و هیچ مرجع مشخصی پاسخگو نباشد، چگونه باید نهاده‌های دامی مورد نیاز خود را تأمین کنند؟

** با این فرایندی که رخ داده آیا بحث امنیت غذای کشور زیر سوال نمی‌رود؟

به هر حال امنیت غذایی کشور موضوع کوچکی نیست. در چهار ماه گذشته، قیمت مرغ افزایشی دو برابری داشته بنابراین ضروری است مشخص شود که چه افرادی ارز دریافت کرده‌اند، در واقع، چند پرسش اساسی مطرح است: چه کسانی ارز و مجوز واردات دریافت کرده‌اند؟ چه میزان نهاده وارد کرده‌اند؟ چه مقدار از این نهاده‌ها واقعاً وارد کشور شده است؟ نهاده‌های واردشده به چه کسانی تحویل داده شده است؟ این مسائل بسیار مهم است و باید به‌صورت شفاف مشخص شود.

** دلایل نمایندگان مجلس برای طرح تحقیق و تقحص همین مسایل بوده؟!

ببینید متأسفانه در حال حاضر حتی بسیاری از مرغداران از وضعیت تأمین نهاده‌ها ناراضی هستند و از سوی دیگر، وزارت جهاد کشاورزی اعلام می‌کند که ارز لازم را تخصیص داده است. در واقع، هم در بخش دارو و هم در بخش نهاده‌ها، ارز قابل‌توجهی تخصیص یافته، اما مشخص نیست این ارز‌ها دقیقاً در چه مسیری هزینه شده و آیا واقعاً منجر به تأمین نهاده‌ها شده یا خیر. به همین دلیل اکثریت نمایندگان مجلس با این طرح تحقیق و تفحص موافقت کردند. هدف اصلی این طرح نیز شفاف‌سازی و کشف تخلفات احتمالی است. از مهم‌ترین ایرادات و ابهاماتی که در سال‌های اخیر در واردات نهاده‌های دامی وجود داشته، می‌توان به چند مورد اشاره کرد: اول، مشخص نبودن میزان دقیق ارز تخصیص‌یافته و میزان واقعی واردات. دوم، احتمال آن‌که بخشی از ارز‌ها به جای واردات نهاده، در بخش‌های دیگر سرمایه‌گذاری شده باشد؛ سوم، انحراف در مسیر توزیع و ورود نهاده‌ها به بازار سیاه؛ چهارم، فروش نهاده‌های واردشده با ارز دولتی در بازار آزاد.

** به نظر شما مردم امیدوار باشند این طرح به نتیجه‌ای می‌رسد؟

خب در تحقیق و تفحص بنا داریم مشخص کنیم که شبکه‌ها و جریان‌های احتمالی مافیایی در این حوزه چه کسانی هستند و چگونه عمل می‌کنند. بدیهی است که نتایج این تحقیق می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر وضعیت بازار و قیمت محصولات دامی داشته باشد. در واقع، نقش نظارتی مجلس همین است که در صورت وقوع تخلف، دستگاه‌های مربوطه را بازخواست کند تا دیگر شاهد تکرار چنین مواردی نباشیم. اگر نظارتی صورت نگیرد، تخلفات ادامه پیدا می‌کند. متأسفانه در وزارت جهاد کشاورزی، در شرایط فعلی کشور که با مشکلات اقتصادی و محدودیت منابع ارزی مواجه هستیم، نظارت کافی وجود ندارد. دولت با زحمت فراوان ارز را تأمین می‌کند و در اختیار واردکنندگان قرار می‌دهد، اما در عمل مشاهده می‌شود که بخشی از این ارز‌ها در مسیر درست هزینه نمی‌شود.

** چه تضمینی وجود دارد گزارش نهایی تحقیق و تفحص صرفاً در حد یک گزارش باقی نماند؟

وظیفه ما در مجلس، بررسی دقیق و مستندسازی تخلفات احتمالی است. چنانچه تخلفی احراز شود، موضوع به قوه قضاییه ارجاع خواهد شد. امیدواریم قوه قضاییه با جدیت با این موارد برخورد کند تا درس عبرتی برای متخلفان باشد. ما در تحقیق و تفحص دنبال شناسایی دقیق موارد تخلفی هستیم. پس از تعیین اعضای هیئت تحقیق و تفحص، کار به‌صورت جدی آغاز می‌شود و تلاش خواهیم کرد در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه‌ای شفاف و قابل استناد دست یابیم.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از تابناک، 19مهر1404، 1332911، /www.tabnak.ir