شعار سال: اختلال شخصیت نمایشی، یکی از انواع اختلال شخصیت است که یکی از نشانه‌های بارز آن وضعیت ناپایدار روحی است. این افراد نیاز شدیدی به جلب توجه داشته و برای رسیدن به این خواسته خود هر کاری انجام می‌دهند تا حدی که از خودکشی هم ترسی ندارند.

این افراد اگر نتوانند نگاه دیگران را متوجه خود کنند دچار افسردگی می‌شوند، زیرا خودباوری آن‌ها به تایید و تحسین دیگران وابستگی کامل دارد.

در مواردی مبتلایان به شخصیت مرزی به سایر اختلالات شخصیتی نیز مبتلا هستند، همچنین این افراد تصویری تحریف شده همراه با احساسات شدید از خود دارند.

این افراد برای قرار گرفتن در مرکز توجه دیگران رفتار‌های نامناسب و نمایشی بروز داده و احساسات خود را به صورتی اغراق‌آمیز بیان می‌کنند. پوشیدن لباس‌های نامتعارف، آرایش‌های عجیب و غریب و خالکوبی‌های زیاد و عجیب از جمله راهکار‌های این افراد برای جلب توجه دیگران است.

این افراد به شدت از محیط اطراف و دیگران تاثیر می‌گیرند و در تصمیم‌گیری‌های خود به صورت هیجانی و غیرمنطقی عمل می‌کنند. یکی از شگرد‌های این افراد اغواگری و تحریک دیگران به‌ویژه از نظر جنسی است.

انواع شخصیت نمایشی

 در ادامه با برخی از انواع شخصیت‌های نمایش آشنا می‌شویم.

شخصیت نمایشی کودک: این گروه با بروز رفتار‌های کودکانه، فریب‌دهنده و اغراق‌آمیز مانند گریه شدید یا غش کردن سعی می‌کنند توجه دیگران را جلب کنند. وابستگی این گروه به تایید و توجه دیگران بسیار شدید بوده بوده و شدت رفتار کودکانه آن‌ها نیز بستگی به میزان بلوغ روانی در آنان است.

هیجان و احساسات این گروه به شدت تغییر‌پذیر بوده و به عنوان مثال عشق تند آنان به سرعت تبدیل به خشم و نفرت می‌شود. طاقت مخالفت را ندارند و در صورت مواجهه با عدم تایید به سرعت خشمگین شده و نظرشان نسبت به طرف مقابل منفی می‌شود.

شخصیت نمایشی سرزنده: این گروه از بیماران از سوی دیگران به عنوان افرادی گرم و صمیمی شناخته می‌شوند، در روابط بین گرمی مهربان و مثبت‌نگر هستند، با نشاط و سرحال وارد جمع‌می‌شوند و با حالی خوب جمع را ترک می‌کنند، آن‌ها می‌توانند به راحتی دیگران را نسبت به اهداف خود متقاعد کنند، اما بعد از مدتی بدون اینکه به وعده‌های خود عمل کنند با روابطی بهم ریخته باز می‌گردند.

شخصیت نمایشی موافق: این افراد اینگونه نشان می‌دهند که به شدت دیگران را دوست دارند و به همین دلیل هم آن‌ها را به شیوه‌ای اغراق‌آمیز مورد تحسین و حتی چاپلوسی قرار می‌دهند به گونه‌ای که به دیگران این حس را منتقل می‌کنند که حاضرند برای آن‌ها هرکاری انجام بدهند.

برای این گروه از شخصیت‌های نمایشی بسیار مهم است که دیگران نسبت به آن‌ها نظری مثبت داشته باشند. آن‌ها خود را پشت نقاب مهربانی پنهان می‌کنند، زیرا خشم و عصبانیت خود را به راحتی بروز نمی‌دهند. سعی می‌کنند تا دیگران به آن‌ها نظر مثبتی داشته باشند، اکثر اوقات مصالحه طلب و مهربان به نظر می‌آیند، زیرا خشم و عصبانت خود را بروز نمی‌دهند و پشت نقاب مهربانی پنهان می‌کنند.

 

شیوع شخصیت نمایشی

حدود ۱.۸ درصد از جمعیت جهان با اختلال شخصیت نمایشی زندگی می‌کنند که نشانگر شایع بودن این اختلال است.

این اختلال در دوران نوجوانی و آغاز دوران جوانی بروز می‌یابد، با این حال ممکن است در هر سنی ظاهر یا تشدید شود. این اختلال در میان زنان شایع‌تر از مردان است با ا ین حال نیاز مردان مبتلا به این اختلال به جلب توجه دیگران کمتر از زنان مبتلا نیست.

رفتار زنان دارای شخصیت نمایشی کمی متفاوت از مردان این گروه است به این معنا که مردان بیشتر سعی می‌کنند اعتمادبه‌نفس خود را به رخ دیگران بکشند و از این راه توجه و تحسین دیگران را جلب کنند.

علائم شخصیت نمایشی

افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی علائمی دارند که به برخی از آن‌ها در ادامه مطلب اشاره می‌کنیم.

- به شدت تحت تاثیر احساسات خود هستند.

- احساسات آنان بسیار سریع و سطحی است.

- ابراز احساس این افراد نمایشی و مبالغه‌آمیز است.

- از ظاهر خود به عنوان ابزاری برای جلب توجه استفاده می‌کنند.

- برای جلب توجه رفتار‌های نامتعارف و اغواگرانه دارند.

- اگر در مرکز توجه نباشند پریشان می‌شوند.

- عقاید سست و منعطفی دارند و به عبارت دیگر به شدت تلقین‌پذیر هستند.

- تحمل انتقاد را ندارند و در مواجهه با این موضوع خشم زیادی نشان می‌دهند.

- برای تایید گرفتن از دیگران سعی می‌کنند کسی را نرنجانند.

- صبر ندارند و واکنش‌هایشان در اغلب موارد کودکانه است.

- خودخواهی و بی ثباتی در روابط.

همچنین این افراد معمولا از مهارت‌های اجتماعی خوبی برخوردارند که از این مهارت‌ها برای کنترل و جلب توجه دیگران استفاده می‌کنند. شیوه گفتار این بیماران، فاقد جزئیات، مبتنی بر حدس، گمان و بسیار افراطی می‌است. در برخی مواقع، شخصیت نمایشی برای به دست آوردن توجه دیگران، از سلاح تهدید و خودکشی می‌کند.

اختلالات همزمان با شخصیت نمایشی

همانطور که گفته شد بسیاری از افراد مبتلا به شخصیت نمایشی، به اختلالات دیگری نیز مبتلا هستند که اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت وابسته و اختلال شخصیت خودشیفته از شایع‌ترین موارد هستند. برخی متخصصان شخصیت نمایشی را در زیر گروه اختلال شخصیت مرزی طبقه‌بندی می‌کنند.

همچنین ۳۵ تا ۵۲ درصد مبتلایان به اختلال شخصیت نمایشی با اختلال استرس و اضطراب نیز دست به گریبان هستند.

 

دلایل ابتلا به شخصیت نمایشی

علت اصلی اختلال شخصیت نمایشی هنوز مشخص نیست، اما متخصصان بر نقش عوامل تربیتی، ارثی و وراثتی در بروز این اختلال تاکید می‌کنند به این معنا که اولا ابتلای والدین به این اختلال ریسک ابتلا به آن را در میان فرزندان افزایش می‌دهد.

همچنین کودکی که هرگز مورد تنبیه و انتقاد قرار نگرفته و رفتار‌های اشتباه او در جمع‌های مختلف مثبت نشان داده شده دچار دوگانگی در رفتار می‌شود. به این معنا که در تشخیص مرز میان رفتار‌های اشتباه و صحیح دچار اشتباه می‌شود. این رفتار‌های والدین می‌تواند زمینه ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی در فرد را فراهم کند.

توجه بیش از اندازه و تشویق افراطی به رفتار‌های خاص کودک نیز یکی دیگر از مولفه‌های تاثیرگذار در بروز این اختلال است. همچنین رفتار‌های درست و غلط والدین نیز توسط فرزندان تکرار و تقلید می‌شود.

فقدان یکی از والدین در کودک، تنبیه به دلیل اشتباه کردن، طلاق و جدایی والدین و عدم توجه به نیاز‌های کودک بعد از طلاق، دمدمی‌مزاج بودن والدین، بی‌توجهی به نیاز‌های کودک و دعوای مداوم میان والدین نیز از دیگر عوامل زمینه‌ساز بروز این اختلال در افراد است.

درمان اختلال شخصیت نمایشی

برای درمان این اختلال هیچ راهکار قطعی وجود ندارد، اما با کمک روان درمانگر می‌توان علائم این بیماری را تا حدود زیادی کاهش داد. روانشناسان و روانپزشکان معمولا ترکیبی از راه‌های زیر را برای درمان بیمار در پیش می‌گیرند:

دارو درمانی، گروه درمانی و مشارکت در گروه‌هایی که اختلال مشابه دارند، درمان‌های شناختی رفتاری، خانواده درمانی و زوج درمان و تمرین‌های هماهنگی ذهنی و بدنی مانند استفاده از ورزش‌های خاصی مانند «تای چی»، «یوگا» یا «مدیتیشن».


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی جامعه ۲۴، تاریخ انتشار:۷ مرداد ۱۴۰۱، کدخبر:۴۱۰۹۷، jameh۲۴.com