شعار سال: غلامعلی محمدی رییس سازمان زندان‌ها درباره موضوع کاهش جمعیت کیفری گفت: در دو دهه اخیر براساس مصوبه مجمع تشخیص مصحلت نظام اقدامات خوبی صورت گرفته و با وضع قوانینی که تصویب شده و سیاست‌ها و اقداماتی که در دستگاه قضایی شکل گرفته است، شاهد کاهش جمعیت کیفری هستیم.

وی ادامه داد: برنامه‌های کلی در خصوص کاهش جمعیت کیفری بخشی از طریق قانونگذاری و یک بخشی به همت قوه قضاییه انجام شده که باعث تعدیل رشد فزاینده افزایش جمعیت کیفری کشور شده است. اگر برنامه‌ها و سیاست‌های کاهش جمعیت کیفری نبود ما الان با بحران جمعیت کیفری مواجه بودیم.

محمدی یادآور شد: قانونگذار در سال ۱۳۹۲ در قانون جزا، تاسیسات جدیدی را پیش بینی کرد. قبلا قضات اگر می‌خواستند از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده کنند می‌گفتند این اقدام خوب است، ولی ما با خلا قانونی مواجه ایم. در قوانین شکلی ما در قانون آیین دادرسی کیفری قرار‌های تامین توسعه داده شد و این توسعه قرار‌های تامین و سایر موادی که پیش بینی شد، در جهت کاهش جمعیت کیفری یعنی کاهش ورودی‌ها به زندان بود.

رییس سازمان زندان‌ها ادامه داد: نظام نیمه آزادی که قانونگذار در سال ۹۲ برای اولین بار در قانون مجازات اسلامی پیش بینی کرده، برای کاهش جمعیت کیفری موثر است. همچنین استفاده از پابند‌های الکترونیکی در ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شد و بر همین اساس تعداد زیادی از زندانیان تحت نظارت سامانه‌های الکترونیکی حبس خود را خارج از زندان می‌گذرانند. بخش عمده‌ای از این اقدامات در حوزه تصمیم گیری مراجع قضایی است.

وی با بیان اینکه بخشی از اقدامات زندان منجر به افزایش خروجی از زندان‌ها می‌شود، گفت: کاهش جمعیت کیفری از دو طریق است. یکی این که چه تدابیری را انجام دهیم که افراد کمتر به زندان وارد شوند؟ بخش دیگر مربوط به افزایش خروجی از زندان است.

محمدی درباره افزایش خروجی از زندان‌ها گفت: زندانیان می‌تواند از یک سری ارفاقات قانونی بهره‌مند شوند و یک بخشی از این ارفاقات این است که برای زندانیان واجد شرایط عفو و آزادی مشروط و بهره مندی از سامانه‌های الکترونیک صادر می‌شود که این اقدامات می‌تواند در زمینه کاهش جمعیت کیفری موثر باشد.

حوزه اشتغال و حرفه آموزی در زندان‌ها موثر است

رییس سازمان زندان‌ها گفت: اگر زندان‌ها در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی کار خود را به نحو احسن انجام دهند، سبب می‌شود افرادی که از زندان خارج می‌شوند بازگشتشان به زندان کمتر شود؛ لذا حوزه اشتغال و حرفه آموزی در زندان‌ها موثر است. همچنین اعطای مرخصی به زندانیان واجد شرایط هم داریم که به صورت موقت می‌تواند باعث کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها شود.

وی درباره هوشمندسازی زندان‌ها در رابطه با توسعه سامانه‌های الکترونیک و دادرسی و ملاقات خانواده زندانیان با زندانیان گفت: هوشمندسازی زندان‌ها جزو برنامه‌های اولویت دار ما در سال ۱۴۰۱ بوده است. ۱۰ برنامه اولویت دار اعم از توسعه کمی و کیفی اشتغال زندانیان، کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها، ارتقاء کیفیت غذای زندان ها، بهینه سازی فرآیندها، توجه به امور رفاهی کارکنان، شناسایی نیرو‌های کارآمد و نخبه در زندان‌ها، توجه به خانواده زندانیان، توسعه و تجهیز زندان‌ها و تفکیک زندانیان و انتقال زندانیان محکوم براساس مقرراتی که در آیین نامه اجرایی سازمان زندان و قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده را لحاظ کردیم.

درحال حاضر ۱۱ هزار زندانی تحت پوشش سامانه الکترونیک داریم

محمدی ادامه داد: یکی از برنامه‌های ما، توسعه و بهره مندی از سامانه‌های الکترونیک و پابند‌های الکترونیک است و درحال حاضر ۱۱ هزار زندانی تحت پوشش سامانه الکترونیک داریم و این موضوع با یک رشد فزاینده در حال انجام است و برنامه ما این است که این عدد را تا پایان سال به عدد قابل ملاحظه‌ای برسانیم.

وی افزود: امیدواریم با پابند‌های الکترونیک که به تولید انبوه رسیدیم، بتوانیم کلیه زندانیان که مشمول پابند‌های الکترونیک هستند، را تحت پوشش قرار دهیم. ما پیشرفت‌های قابل توجهی داشتیم و از مراجع قضایی می‌خواهیم آن دسته از مجرمین که در چارچوب ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی و یا در چارچوب ماده ۵۵۳ قانون آیین داردسی کیفری قرار می‌گیرند، تحت پوشش پابند قرار گیرند.

محمدی ادامه داد: یکی از موارد دیگر در بحث سامانه‌های الکترونیک که می‌تواند باعث کاهش آسیب باشد، بحث مربوط به توسعه دادرسی‌های الکترونیک هست و در گذشته یکی از مشکلاتی که داشتیم اعزام و بدرقه زندانیان بود که توسط مامورین انجام می‌شد. به دلیل کمبود نیرو معمولا همه زندانیان به موقع به مراجع قضایی اعزام نمی‌شدند و موجب اطاله دادرسی می‌شد، ولی اکنون بیش از ۷۰ درصد دادرسی‌ها در زندان به صورت الکترونیک انجام می‌شود و با اطاله دادرسی ناشی از عدم اعزام زندانیان مواجه نیستیم.

وی درباره ملاقات الکترونیکی خانواده زندانیان با زندانیان گفت: براساس قانون، مجرم در هر حوزه‌ای که مرتکب جرم و دستگیر شود، در همان حوزه محاکمه می‌شود. بسیاری از زندانیان در جا‌هایی که مرتکب جرم می‌شوند، محل سکونتشان نیست و محل تحمل کیفر با محل سکونتشان فرسنگ‌ها فاصله دارد و اغلب خانواده‌ها جهت ملاقات با زندانی مشکلات زیادی دارند که از طریق ملاقات الکترونیکی بسیاری از این مشکلات کاسته می‌شود.

محمدی ادامه داد: هر چند که ما در اولویت دهم پیش بینی کردیم برای محکومینی که واجد شرایط باشند، بتوانیم زندانیان را به موطن خودشان منتقل کنیم، ولی برای همه زندانیان مهیا نیست، زیرا بعضا امکان دارد حکمی هنوز برای برخی از زندانیان صادر نشده باشد.

وی درباره اینکه در همه زندان‌ها ملاقات الکترونیک انجام می‌شود؟ گفت: در زندان‌هایی که دادرسی الکترونیک انجام می‌شود، از بستر دادرسی الکترونیکی، ملاقات الکترونیکی انجام می‌شود. خانواده زندانی با حضور در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی میتواند با زندانی خود براساس دستورالعمل‌های صادرشده ملاقات داشته باشد.

کف خواب داریم؟

وی درخصوص زندانیان کف خواب گفت: در بعضی از زندان ها، تعداد تخت‌های ما متناسب با تعداد زندانیان است و در برخی از زندان‌ها تعداد زندانیان کمتر از تخت است و در برخی از زندان‌ها تعداد زندانیان بیشتر از تخت است که در این زندان‌ها اولویت را توسعه زندان‌ها و تعدیل جمعیت کیفری گذاشتیم.

محمدی افزود: تمامی زندانیان در چارچوب قانون و مقررات می‌توانند از امتیازات و ارفاقات قانونی استفاده نمایند و هیچگونه تبعیضی در این خصوص وجود ندارد.

وی درباره توسعه حداکثری اشتغال زندانیان و اشتغالزایی در زندان ها، گفت: اولین اولویت ۱۰ گانه ما در سال جدید برنامه توسعه کمی و کیفی اشتغال است. به مدیران اعلام کردیم که مکلف هستند تا پایان شهریور ۳۰ درصد و تا پایان سال ۵۰ درصد اشتغال را توسعه دهند.

وی یادآور شد: از سالیان گذشته یک تعامل تنگاتنگ با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای داشته‌ایم و زندانیانی که حرفه می‌آموزند مشغول کار می‌شوند.

رئیس سازمان زندان‌ها با اشاره به برنامه‌های موجود اشتغال در زندان‌ها در رشته‌های مختلف اعم از صنایع دستی، نجاری، معرق، آهنگری و سایر رشته‌های شغلی گفت: حقوق و دستمزد ما در سال جدید ۳۰ درصد افزایش یافته است و بخشی از دستمزدی که زندانی از آن بهره مند می‌شود به خانواده اش تعلق می‌گیرد. زمینه‌ای را فراهم کردیم که زندانیان مشغول به کار شوند. همچنین تفاهم نامه‌ای را با بنیاد برکت منعقد کردیم تا اشتغال را حتی برای خانواده زندانیان توسعه دهیم. با تعاملی که با بنیاد برکت داریم درصدد هستیم اشتغال را برای خانواده زندانیان فراهم نماییم.