شعارسال: سالهاست که استاندار‌های تهران و مسئولان شهرداری از «سرریز آسیب‌های اجتماعی تهران» خبر می‌دهند. با این حال بی توجهی به این موضوع سبب شده که امروز با حجم عجیبی از آسیب‌های اجتماعی و جرایم در تهران روبه رو باشیم، به نحوی که بنا به گفته فرمانده انتظامی تهران: «هر ۲ ثانیه یکبار زنگ تلفن ۱۱۰ به صدا درمی‌آید! روزانه ۱۷ هزار ماموریت حضور پلیس در تهران داریم و حدود ۱۹ هزار نفر در روز به مقر‌های پلیس مراجعه می‌کنند.» آمار‌هایی که به گفته سردار عباسعلی محمدیان تکان دهنده است که مهمترین آن‌ها را در ادامه می‌خوانید: «بین ۲۰ تا ۲۷ موضوعات کشور در تهران رخ می‌دهد، روزانه سه هزار پرونده قضایی در تهران تشکیل می‌شود، روزانه ۲ هزار تصادف خسارتی و تعداد محدودی جرحی داریم، براساس آمار‌های موجود ۱۹ درصد جرایم سایبری، ۲۷ درصد تماس‌های ورودی ۱۱۰ و ۲۰ درصد کل جرایم سرقت در تهران است. به طور میانگین موضوعات انتظامی ۲۰ تا ۲۵ درصد در تهران رخ می‌دهد. همچنین در حوزه سرقت، در تهران ۱۸ درصد کاهش سرقت را داریم و ما کاهش تماس ۱۱۰ را در حوزه سرقت داشتیم به طوری که میزان تماس مردم با این تلفن در حوزه سرقت ۹ درصد کاهش داشته و این موضوع نشان می‌دهد که کاهش سرقت هم وجود دارد. ۳۰۰ هزار فرد مصرف‌کننده موادمخدر و معتاد در تهران وجود دارد که ۲۱ هزار نفر از این افراد به عنوان معتاد متجاهر محسوب می‌شوند. هزار و ۳۰۰ نفر از کودکان کار در تهران جمع‌آوری شدند و مشخص شد که ۸۲ درصد کودکان کار اتباع بیگانه بودند و به دلیل اقامت غیرمجاز با خانواده‌ها طرد شدند، اما ۱۸ درصد مابقی که ایرانی بودند که ۸۰ درصد این ۱۸ درصد نیاز به پول نداشتند.»

برای بررسی این آمار با ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی فرهنگی و جامعه شناس رفتیم و او در رابطه با تحلیل این آمار می‌گوید: «امروزه مهاجرت از شهر‌های دیگر به تهران به دلیل عدم توازن توسعه‌یافتگی در سطح ملی انجام می‌شو‌د و این امرو سبب شده که بسیاری که آرزو‌های خود را در تهران جست‌وجو می‌کنند، وقتی به حداقل حقوق و دستمزد نمی‌رسند، رو به جرائم و آسیب‌های اجتماعی بیاورند. آمار‌هایی که پلیس ارائه می‌دهد نوک کوه یخ در کلانشهر بزرگ تهران است و در حاشیه شهر آسیب‌های اجتماعی بیشتری درجریان است. بسیاری از افراد اگر در شهر خود توسعه لازم، کار، زندگی مرفه، شادی و نشاط شهری و جذابیت زندگی را داشته باشند به شهر دیگری نمی‌روند، تا اگر به آرزوهایشان نرسند، به دسته جرایم روی بیاورند. کودکان کار، معتادان متجاهر، سارقان، آسیب‌های حوزه زنان و… از نمونه‌های این عدم توسعه نیافتگی و مهاجرت بی قاعده به کلانشهر تهران به عنوان «شهر آرزوها» است، اما آرزو‌های سخت و غیر قابل تحقق، چون ۵۰ درصد جمعیت فعلی نمی‌توانند از پس یک زندگی معمولی و خواسته اولیه شان بربیاند. از دید من در این شرایط نه فقط آسیب‌های شهر کاهش نیافته بلکه خود این مهاجران خواسته یا ناخواسته بدل به آسیب‌های جدید می‌شوند. برای اینکه ما بتوانیم با کاهش آسیب‌ها در تهران روبه رو باشیم باید سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی دولت براساس الگو‌های توسعه انسان-محور و نه سرمایه-محور و الگو‌های پایداری و ایجاد رفاه برای همه شهروندان باشد، نه سیاست‌های نولیبرالی ایجاد رقابت میان مردم را. در غیر این صورت هر کس با زیر پا گذاشتن حقوق دیگران به دنبال تامین شرایط بهتری برای خودش است ولو آنکه بدترین ضربات را به شهر وارد کند».

جوانان، بیشترین آمار جرائم خشن

اما با توجه به گفته‌های این جامعه شناس، باید به این نکته اشاره کرد که سن افرادی که در تهران دچاره بزه و جرم می‌شوند، قابل توجه است. طبق گفته‌های فرمانده انتظامی تهران بزرگ: «گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال به دلیل عدم اشتغال و تحصیل نکردن از گروه‌های پرخطر در پایتخت به شمار می‌روند» این همان افرادی هستند که برای یک زندگی رویایی، وارد تهران می‌شوند. سال ۹۹ بود که انوشیروان محسنی بندپی، استاندار وقت با وتوجه به افزایش سرقت‌ها و رکود اقتصادی حاصل از شیوع کرونا اعلام کرد: «در استان‌های کشور ۸۵ درصد سارقین بومی هستند، در حالی که در استان تهران ۶۵ درصد سارقین غیر بومی هستند که همین امر شناسایی سارقین را دشوار می‌کند.»، اما فکوهی در مورد جرایم ارتکابی توسط نوجوانان و جوانان می‌گوید: «سرقت، چاقوکشی و درگیری جرایمی است که اغلب در گروه سنی ۹ تا ۱۸ سال و بعضا بیشتر رخ می‌دهد رخ می‌دهد و عموما مربوط به کودکان کار و کودکان بدسرپرست می‌شود که در این راستا باید برای این کودکان چاره اندیشی شود، اما بیشترین عاملی که در سنین کودکی و نوجوانی منجر به وقوع قتل می‌شود مربوط به خشونت‌های کنترل نشده است، چرا که خشونت در سنین بلوغ در پسران افزایش می‌یابد.»

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از آرمان امروز، تاریخ انتشار: 16مهر1403، کدخبر:61835، https://armandaily.ir