شعارسال: در خبر‌ها آمده است که میگ ۲۹ ارتش در نوعی مانور جالب و جذاب برای شهروندان روی فرودگاه مهراباد تهران به پرواز درامده است. میکویان میگ-۲۹ (سامانه نام‌گذاری در ناتو: فالکروم) جت جنگنده نسل چهارم دوموتوره و دوسکانهٔ فرامانورپذیر است که در دهه ۱۹۷۰ در شرکت میگ اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد. نخستین نمونه اولیه این هواپیما در سال ۱۹۷۷ به پرواز درآمد و از سال ۱۹۸۳ به ارتش شوروی پیوست.

هواپیمای میگ-۲۱ با وجود چالاکی زیاد و قدرت مانور خوب خود، در شب قادر به انجام مأموریت نبود و برد عملیاتی به نسبت کوتاهی داشت و همچنین از عدم توانایی استفاده از جنگ‌افزار‌های گوناگون در حد قابل ملاحظه‌ای رنج می‌برد. هواپیمای میگ-۲۳ که با هدف مقابله با هواپیمای اف-۴ فانتوم ۲ طراحی و ساخته شده بود با وجود سرعت و برد عملیاتی مناسب و داشتن فضای کافی برای حمل سوخت و جنگ‌افزار‌های مختلف، از قدرت مانور کمی برخوردار بود و در نبرد‌های هوایی (داگ‌فایت) تا حد زیادی ناموفق نشان می‌داد چنین شد که شوروی به فکر ساخت یک هواپیما که ضمن داشتن چالاکی و قدرت مانور خوب دارای برد عملیاتی کافی و امکان استفاده از جنگ‌افزار‌های گوناگون در حد خوبی را داشته باشد، افتاد.
تاکنون بیش از ۱۶۰۰ فروند میگ-۲۹ تولید شده که حدود ۹۰۰ فروند آن به کشور‌های عراق، ایران، سوریه، یمن، کره شمالی، هند، میانمار، بنگلادش، مالزی، مغولستان، کوبا، پرو، افغانستان، چکسلواکی، آلمان شرقی، یوگسلاوی، الجزایر، سودان، اریتره، صادر شده‌اند و بقیه نیز در ارتش شوروی و سپس در کشور‌های پساشوروی استفاده شده‌اند. این جنگنده، جنگ‌های متعددی از جمله جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس و جنگ‌های یوگسلاو را تجربه کرده‌است. هرچند در شرایط مساوی میگ-۲۹ را می‌توان برابر با اف-۱۵ یا اف-۱۶ دانست، اما در تمام درگیری‌هایی که تاکنون اتفاق افتاده میگ‌های ۲۹ عملکرد ضعیف‌تری داشته و شکست خورده‌اند. در فاصله‌های بیش از ۶۰ کیلومتری، جنگنده‌های آمریکایی به دلیل برتری‌های الکترونیکی، توانایی بیشتری دارند، اما از فاصله کمتر از ۱۵ کیلومتری کفه ترازو به نفع میگ-۲۹ می‌چربد. در فاصله حدود ۸ کیلومتری می‌توان میگ-۲۹ را به‌دلیل دید بهتر سلاح‌ها و مانورپذیری بهتر، برتر دانست. سیستم دوربین نشانه‌گیری سلاح میگ-۲۹ بر روی کلاه خلبان نصب شده و موشک را در امتداد خط دید خلبان هدایت می‌کند یعنی موشک به جایی که خلبان به سوی آن نگاه می‌کند می‌رود.
جمهوری اسلامی ایران نیز ۴۳ فروند تا سال ۲۰۲۳ میلادی، از این هواپیما را در اسکادران هوایی خود به خدمت گرفته است.

در مقایسه هواپیما‌های جنگنده نسل چهارم با پنجم، هواپیما‌های نسل پنجم دارای فناوری‌های پیشرفته‌تری هستند که باعث برتری آن‌ها می‌شود. این فناوری‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
* تکنولوژی‌های گریز از رادار: جنگنده‌های نسل پنجم به دلیل استفاده از فناوری‌های پیشرفته در طراحی خود، سطح مقطع راداری کمتری دارند و به سختی توسط رادار‌ها شناسایی می‌شوند.
* سنسور‌های پیشرفته: این هواپیما‌ها از سنسور‌های یکپارچه و پیشرفته‌ای برخوردارند که به آن‌ها امکان می‌دهد تا اطلاعات دقیقی از محیط اطراف خود، از جمله رادار‌های دشمن، دریافت کنند.
* نیروی محرکه پیشرفته: جنگنده‌های نسل پنجم از موتور‌های قوی‌تر و پیشرفته‌تری استفاده می‌کنند که باعث افزایش سرعت، مانورپذیری و برد آن‌ها می‌شود.
* سیستم‌های جنگ الکترونیک پیشرفته: این هواپیما‌ها از سیستم‌های جنگ الکترونیک پیشرفته‌ای برخوردارند که به آن‌ها امکان می‌دهد تا در نبرد هوایی، رادار‌های دشمن را مختل کرده و مانورپذیری خود را افزایش دهند.
* قابلیت شبکه‌سازی: جنگنده‌های نسل پنجم قابلیت اتصال به شبکه‌های اطلاعاتی را دارند و می‌توانند با سایر هواپیما‌ها و ناوگان‌های زمینی در نبرد ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را به اشتراک بگذارند.

از سوی دیگر، جنگنده‌های نسل چهارم، با وجود اینکه از فناوری‌های قدیمی‌تری استفاده می‌کنند، هنوز هم هواپیما‌های قدرتمندی هستند. اما در نبرد با جنگنده‌های نسل پنجم، ممکن است در برخی از جنبه‌ها، مانند قابلیت گریز از رادار و جنگ الکترونیک، ضعیف‌تر باشند.

سوال اینجاست که آیا وقت آن نرسیده که حرکات نمایشی در هواپیما سازی و یا بهره مندی از قدرت دفاع هوایی را کنار نهاده، آستین همت بالا بزنیم و اقدام به ورود به چرخه ساخت هواپیمای نظامی از چند منظر ساخت بدنه، اویونیک، موتور و تجهییزات نظامی کنیم. مگر ما همان کشوری نبودیم که در ابتدای جنگ، موشک‌های دست چندم را گدایی می‌کردیم (با تاکید بخوانید که برای دفاع از کشورمان، گدایی می‌کردیم)، اما امروز بعنوان قدرت بین المللی موشکی مطرح هستیم؟ ما از غیرت نیروی هوایی و وزارت دفاع می‌پرسیم؟ ما می‌گوییم در زمانی در موضوعی مشابه، اراده کردیم و جواب گرفتیم، چرا بعد از ۴۰ سال جنگ و ناامنی مستمر و تهدید دائمی، نباید در حوزه دفاع و تهاجم هوایی، حرفی برای کفتن داشته باشیم؟ چرا باید به اقدامات مانور گونه و مصرف داخلی بسنده کنیم؟ چرا درخصوص ساخت هواپیمای مسافربری، آنقدر اجازه نمایش و شو و فیلم بازی کردن به جماعتی معلوم الحال را دادیم؟ چرا انقدر باید ضعیف باشیم که حتی در حوزه غیرنظامی برای وارد کردن یک موتور هواپیما، تا چند برابر قیمت آن پرداخت پول داشته باشیم؟
فعالان حوزه هوانوردی و هوانوردی نظامی، خوب می‌دانند از چه چیزی صحبت می‌کنیم.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون