شعارسال: درگیری‌های شدید شب شنبه در امتداد مرز پاکستان و افغانستان پس از حمله طالبان به مواضع نظامی پاکستان آغاز شد. طبق گزارش مقام‌های امنیتی هر دو کشور، این تنش تازه پس از حمله هوایی پاکستان به کابل در هفته جاری رخ داده است.

درگیری در نقاط مرزی

به نوشته گاردین، نیرو‌های طالبان در واکنش به حملات هوایی پاکستان به خاک افغانستان، به مواضع مرزی پاکستان حمله مسلحانه کردند. به گفته مقام‌های ارشد طالبان از چند ولایت، آنها دو پست مرزی پاکستان را در ولایت جنوبی هلمند تصرف کرده‌اند، ادعایی که توسط مقام‌های محلی نیز تأیید شده است.

مقام‌های امنیتی پاکستان وقوع درگیری‌ها در چندین نقطه مرزی را تأیید کرده و گفتند که با قدرت پاسخ داده‌اند. یکی از مقام‌های دولتی پاکستان به روزنامه گاردین گفت: «امشب نیرو‌های طالبان از چند نقطه مرزی شروع به تیراندازی کردند. ما با توپخانه در چهار نقطه از مرز پاسخ دادیم.» او افزود: «ما هیچ‌گونه تجاوزی از سوی طالبان افغان در خاک خود را تحمل نخواهیم کرد. نیرو‌های پاکستانی با آتش سنگین پاسخ دادند و چندین پست مرزی طالبان را هدف قرار دادند.»

با دستان در هم گره‌خورده و لبخند‌های نیمه‌جان، وزرای خارجه پاکستان، چین و طالبان حاکم افغانستان روز چهارشنبه در کابل برای نشست سه‌جانبه‌ای کنار هم ایستادند.

ارتش پاکستان در حملات متقابل خود از توپخانه، تانک، و سلاح‌های سبک و سنگین استفاده کرده است. روز پنج‌شنبه دو انفجار در پایتخت افغانستان و یک انفجار دیگر در جنوب‌شرقی این کشور گزارش شد. وزارت دفاع تحت کنترل طالبان سپس پاکستان را به «نقض حاکمیت ملی افغانستان» متهم کرد. تحلیلگران می‌گویند رویداد‌های اخیر عمق تنش‌های مرزی میان دو کشور را نشان می‌دهد.

طوفانی کامل از بحران

مایکل کوگلمان، تحلیل‌گر جنوب آسیا مستقر در واشنگتن گفت: «افزایش حملات مرزی علیه نیرو‌های پاکستانی، حملات هوایی غیرمعمول و شدید پاکستان در افغانستان، و اقدامات تلافی‌جویانه طالبان، طوفانی کامل از بحران ایجاد کرده است. وقتی افغانستان هنوز مرز را به رسمیت نمی‌شناسد و حجم زیادی اطلاعات نادرست در حال پخش است، وضعیت به‌طور خطرناکی شکننده به نظر می‌رسد».

پاکستان افغانستان

اسلام‌آباد در روز‌های اخیر نارضایتی فزاینده خود از کابل را ابراز کرده، اما از تأیید یا تکذیب نقش خود در حملات هوایی خودداری کرده است. هرچند پاکستان به‌طور رسمی مسئولیت حملات را نپذیرفته، از کابل خواسته است پناه دادن به اعضای «طالبان پاکستان» را متوقف کند؛ گروهی که از سال ۲۰۲۱ تاکنون صد‌ها سرباز پاکستانی را کشته و گفته می‌شود در افغانستان آموزش نظامی دیده و از نظر ایدئولوژیک با طالبان افغان همسوست.

کوگلمان افزود: «خوشبختانه این بحران، هرچند جدی است، احتمالاً زودتر از انتظار فروکش می‌کند. طالبان توان رویارویی مستقیم با ارتش پاکستان را ندارد، و وقتی واکنش‌های تلافی‌جویانه خشم عمومی را آرام کند، احتمالاً درگیری کاهش خواهد یافت».

کاخ سفید به‌طور جدی در حال بررسی گزینه‌هایی برای احیای جای‌پای خود در پایگاه بگرام افغانستان است؛ با اشاره به ارزش ضدتروریسم این پایگاه، نزدیکی آن به تأسیسات هسته‌ای کلیدی چین و شاید نزدیکی آن به مرز‌های ایران.

سرتیپ احمد شریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان، ضمن تأیید گزارش حملات گفت: «برای حفاظت از جان مردم پاکستان، هر اقدامی که لازم باشد انجام داده‌ایم و همچنان انجام خواهیم داد.» او از افغانستان خواست اجازه ندهد خاکش برای اقدامات تروریستی علیه پاکستان استفاده شود.

چرخه خشونت

امتیاز گل، تحلیلگر امنیتی مستقر در اسلام‌آباد، گفت: «به نظر من، آنچه در این چند ساعت اخیر دیده‌ایم نتیجه منطقی تنش‌هایی است که مدتی میان دو کشور در حال افزایش بود، به‌ویژه پس از حملات مستقیم به مخفیگاه‌های طالبان پاکستان و امتناع مداوم دولت طالبان از اتخاذ اقدامات جدی علیه این گروه که رهبری حملات تروریستی در پاکستان را بر عهده دارد.»

روابط افغانستان و پاکستان در ماه‌های اخیر به دلیل اتهام‌های اسلام‌آباد مبنی بر پناه دادن طالبان افغان به طالبان پاکستان، که حملات متعددی علیه پاکستان انجام داده، به شدت تیره شده است.

کوگلمان هشدار داد که «خطر برای پاکستان این است که حملات اخیرش در افغانستان می‌تواند باعث شود این گروه برای تلافی اقدام کند، که در آن صورت ممکن است پاکستان حملات گسترده‌تر و شدیدتری را در خاک افغانستان انجام دهد. در این صورت، چرخه خشونت دوباره تکرار خواهد شد. در این میان، نه برنده‌ای وجود دارد و نه راه‌حل ساده‌ای در بلندمدت. حتی اگر هم اکنون شاهد کاهش تنش باشیم، هنوز از بحران خارج نشده‌ایم.» دو کشور در امتداد خط مرزی پرارتفاع و کوهستانی به طول حدود ۲۶۰۰ کیلومتر (۱۶۰۰ مایل) قرار دارند که به نام خط دیورند شناخته می‌شود.

به گفته گل: فکر می‌کنم صبر پاکستان رو به پایان بود. به همین دلیل، آنها تصمیم گرفتند شخصاً علیه رهبران طالبان پاکستان دست به اقدام مستقیم بزنند؛ و حالا، بدیهی است که طالبان می‌گوید این حمله یک اقدام تلافی‌جویانه بوده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از اکوایران، 20مهر1404، 107787، https://ecoiran.com/