شعارسال: جامعه ورزش ایران این روز‌ها در بهت و حیرت فرو رفته است. مرگ ناگهانی چهار ورزشکار در کمتر از دو هفته، موجی از نگرانی و سوالات بی‌پاسخ را به همراه آورده است. از زمین چمن بابلسر تا سالن کشتی رشت و باشگاه‌های پرورش اندام، صحنه‌های غم‌انگیزی رقم خورده که هیچکس انتظارش را نداشت. ابوالفضل روحی، دروازه‌بان با استعداد ۱۸ ساله تیم شهدای بابلسر که روزی پیراهن تیم ملی نوجوانان ایران را بر تن کرده بود، در ۲۴ مهرماه حین تمرین دچار ایست قلبی شد و چشم از جهان فروبست. مرگ ناگهانی این جوان امیدوار، تنها آغاز یک تراژدی ورزشی بود.

چهار روز بعد، در ۲۸ مهرماه، هومن محمدیان، کشتی‌گیر ۱۸ ساله گیلانی در سالن کشتی رجایی رشت مشغول گرم کردن بدن بود که ناگهان نقش بر زمین شد. تلاش‌های پزشک هیأت کشتی گیلان برای نجات او بی‌ثمر ماند و «ایست قلبی ناگهانی» به زندگی این نوجوان پرانرژی پایان داد.

در ۳۰ مهرماه، نوبت به صبا چناری رسید. قهرمان ۲۵ ساله موی‌تای ایران و دارنده مدال نقره مسابقات جهانی ۲۰۲۲ ابوظبی که در اوج جوانی و موفقیت ورزشی قرار داشت، حین تمرین دچار ایست قلبی شد و جامعه ورزشی را در اندوهی عمیق فروبرد.

سرانجام در سوم آبان‌ماه، نیما کیانپور، قهرمان و مربی پیشکسوت پرورش اندام از استان خوزستان نیز هنگام تمرین دچار ایست قلبی شد و درگذشت. مرگ او که سال‌ها در عرصه پرورش اندام فعالیت داشت، پایان‌بخش این رشته غم‌انگیز حوادث بود. نکته تکان‌دهنده در تمامی این موارد، سن پایین سه ورزشکار از چهار نفر و سلامت ظاهری آنان پیش از حادثه است. این موضوع اهمیت معاینات دوره‌ای و غربالگری قلبی را بیش از پیش آشکار می‌کند. تکرار ایست قلبی در بین ورزشکاران در مدت زمان کوتاه، سوالات جدی درباره سیستم نظارت پزشکی بر ورزشکاران و پروتکل‌های ایمنی در باشگاه‌ها مطرح کرده است. آیا سیستم غربالگری ورزشکاران ایران نیاز به بازنگری اساسی دارد؟ این حوادث نه تنها خانواده‌های ورزشکاران را داغدار کرده، بلکه جامعه ورزش ایران را نیز به تأمل واداشته است. زمان آن رسیده که با نگاهی علمی و دقیق‌تر، از سلامت ورزشکاران در تمامی سطوح محافظت شود.

بررسی پزشکی و عوامل خطر ایست قلبی ناگهانی

ایست قلبی ناگهانی در ورزشکاران معمولاً ناشی از بیماری‌های قلبی مادرزادی است که تشخیص داده نشده‌اند. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک از شایع‌ترین علل این حوادث است. سندرم کیوتی طولانی، ناهنجاری‌ها عروق کرونر و میوکاردیت نیز از دیگر علل احتمالی هستند. این شرایط ممکن است تا زمان وقوع حادثه هیچ علامت واضحی نداشته باشند. فشار‌های تمرینی شدید می‌تواند محرک ایست قلبی در افرادی باشد که از وجود این بیماری‌ها در خود بی‌اطلاع هستند. این موضوع اهمیت معاینات پیش از فصل را نشان می‌دهد.

سیستم غربالگری و پیشگیری در ورزش ایران

در حال حاضر سیستم غربالگری ورزشکاران در ایران نیاز به تقویت دارد. معاینات دوره‌ای اغلب محدود به معاینه فیزیکی ساده است. الزام انجام اکوکاردیوگرام و نوار قلب برای تمامی ورزشکاران می‌تواند از بسیاری حوادث جلوگیری کند. این آزمایش‌ها می‌تواند بیماری‌های قلبی پنهان را شناسایی کند. آموزش احیای قلریوی (CPR) و دسترسی به دفیبریلاتور در اماکن ورزشی از ضروریات است. این تجهیزات می‌تواند در دقایق اولیه حادثه جان ورزشکار را نجات دهد.

نقش فشار‌های تمرینی و استرس در بروز حوادث

تمرینات شدید و فشار بیش از حد بر ورزشکاران جوان می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. نیاز به نظارت علمی بر حجم و شدت تمرینات احساس می‌شود. استرس رقابتی و فشار روانی نیز می‌تواند بر سیستم قلبی-عروقی تأثیر بگذارد. این عامل به ویژه در ورزشکاران جوان که تجربه کمتری دارند، مهم است. تغذیه نامناسب و استفاده از مکمل‌های غیرمجاز نیز می‌تواند در بروز مشکلات قلبی نقش داشته باشد. نظارت بر مصرف مکمل‌ها در باشگاه‌ها ضروری است.

پیامد‌های اجتماعی و روانی این حوادث

مرگ ناگهانی ورزشکاران جوان بر روحیه جامعه ورزشی تأثیر منفی می‌گذارد. بسیاری از خانواده‌ها ممکن است از فرستادن فرزندانشان به ورزش نگران شوند. این حوادث می‌تواند انگیزه ورزشکاران جوان را تحت تأثیر قرار دهد. ایجاد اطمینان از ایمنی محیط‌های ورزشی برای تداوم حضور نوجوانان در ورزش ضروری است. لزوم شفافیت در بررسی علل حوادث و اطلاع‌رسانی دقیق به جامعه ورزشی احساس می‌شود. این شفافیت می‌تواند به بازگشت اعتماد کمک کند.

راهکار‌های فوری و بلندمدت

اجرای برنامه غربالگری قلبی اجباری برای تمامی ورزشکاران در سطوح مختلف از راهکار‌های فوری است. این برنامه باید شامل نوار قلب و اکوکاردیوگرام باشد. آموزش همگانی احیای قلبی و استقرار دفیبریلاتور در تمامی سالن‌های ورزشی از دیگر اقدامات ضروری است. نجات جان ورزشکاران در دقایق اولیه حادثه امکان‌پذیر است. تدوین پروتکل‌های ملی نظارت پزشکی بر ورزشکاران و الزام باشگاه‌ها به رعایت آن از راهکار‌های بلندمدت است. این پروتکل‌ها باید به طور مستمر به روزرسانی شوند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از آسیانیوز، 4آبان1404، 33563، www.asianewsiran.com