وی ادامه داد: فلسفه رأس یکی از علوم سنتی ما در تمدن اسلامی است؛ یعنی مانند سایر علوم فلسفی جدید که در دهه‌های اخیر مطرح شده‌اند نیست بلکه از آغاز اسلام در ایران مطرح بوده است و فیلسوفان مسلمان بیش از 1000 سال در کنار سایر رشته‌ها به فلسفه اشتغال داشتند.

حداد عادل خاطرنشان کرد: مراد ما از واژه اسلامی در ترکیب فلسفه این نیست که از مسائل شرعی صحبت کنیم و برخی از این جهت نگران هستند که گمان می‌کنند فلسفه رقیب دین است، در حالی که جایگاه، روش و مبنای این دو با یکدیگر متفاوت است؛ البته نباید چشم‌پوشی کرد که در عمق و نهایت به یکدیگر گره می‌خورند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اسلامی بودن فلسفه مانند اسلامی بودن سایر رشته‌ها از جمله هنر اسلامی است، افزود: درک ما از فلسفه اسلامی این است که از تمدن اسلامی و توسط مسلمانان برخاسته است و ما آن را حاصل تلاش عقلی مسلمانان برای روشنایی عقل عالم می‌دانیم.

وی در پاسخ به این که چرا اسلامی می‌گوییم، عنوان کرد: اگر بگوییم فلسفه‌ای است که توسط مسلمانان به وجود آمده، درست است اما دقیق نیست و بهتر این است که بگوییم؛ فیلسوف مسلمان زمانی که در حال و هوای معارف قرآنی نفس می‌کشد این حال و هوا در تفکر عقلانی او هم محسوس است.

حداد عادل تصریح کرد: ما نوعی هماهنگی و همراهی بین دستاوردهای عقلی فیلسوفان مسلمان و معارف قرآنی و اهل بیت مشاهده می‌کنیم، اگر شما هم قرآن را یک بار با پرسش‌های فلسفی بخوانید ابعاد فلسفی و پاسخ‌های فلسفی را در آن مشاهده خواهید کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این مساله قابل توجه خالق و خلق است، خاطرنشان کرد: در تاریخ تفکر اسلامی دو نگاه وجود دارد، نگاه اول از اشاعره است که برای تعظیم وجودی همه واسطه‌ها را حذف می‌کند و خلائی وجودی بین خدا و غیر خدا ایجاد می‌کند اما نگاه دوم معتزله و شیعه است که سلسله مراتبی در دنیا قایل می‌شوند و به آیات توجه می‌کنند، در حقیقت وقتی یک مسلمان معتقد تفکر می‌کند به این سلسله مراتب پی می‌برد.

وی اظهار کرد: شأنی که فلسفه در اروپا دارد، مسلما در جامعه اسلامی وجود ندارد زیرا از رنسانس به بعد در اروپا فیلسوفان جانشین پیامبران شده‌اند، در حالی که در جامعه اسلامی فیلسوفان جایگاه خود را دارند اما جایگزین پیامبران نمی شوند.

حداد عادل با اشاره به اینکه علوم مختلف بدون مبانی فلسفی به وجود نمی‌آیند و رشد نمی کنند، اضافه کرد: همه علوم مانند فیزیک، ریاضیات، علوم طبیعی بدون ژرف و تفکر فلسفی پدید نمی‌آید و زمانی که به تاریخ نگاه می‌کنیم درمی‌یابیم که حتی فیزیک از زمانی معنا یافت که تغییر و تحولاتی در تفکر ماده و عناصر آن صورت گرفت.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ابراز کرد: ما در علوم ریاضی مشکلات جدی و اساسی با نظریات غربی نداریم اما در رسیدن به علوم انسانی نیازمند فلسفه اسلامی هستیم تا فلسفه اسلامی پشتیبان راه و روش ما باشد در حقیقت باید بگویم که فلسفه ریشه این دانه در حال رشد است.

وی در پاسخ به این سوال که چرا باید فلسفه ما رشد یابد و به آن اهمیت دهیم، تصریح کرد: ما در این دنیا تنها نیستیم و بخش عظیمی از دنیا با سلطه تفکر غرب به صورت مستقیم و غیرمستقیم اداره می‌شود و جوانانی که با شبهه مواجه می‌شوند از ما جواب‌های عقلی می‌خواهند نه نقلی، زیرا عقل میان تمام انسان‌ها مشترک است اما نقل متفاوت است و ممکن است کسی شیعه نباشد و پاسخ‌های نقلی را از ما نپذیرد در این جا است که فلسفه اسلامی به کمک ما می‌آید.

حداد عادل گفت: خوشبختانه توجه به فلسفه غرب در حوزه‌های علمیه زیاد شده است و بدون شتاب زدگی آن را بررسی می‌کنند و به نظر من‌ مرحله بعدی گشوده شدن ابواب تطبیقی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: تمدنی در دنیا بدون تفکر عقلانی شکل نخواهد گرفت و تمدن اسلامی هم ریشه‌هایش در گرو فلسفی اسلامی است.

وی با بیان این که خراسان از دیرباز مهد تفکر فلسفی بوده است، افزود: متفکرانی مانند شهید مطهری نیز از این دیار بوده و بسیاری از فیلسوفان بزرگ از اهالی خراسان برخاسته‌اند که نشان از اهمیت این استان در تاریخ فلسفه اسلامی دارد.

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 9 دی 1395، کد مطلب: 95100905735، www.isna.ir