شعار سال: «عین مورد معامله» از موضوعاتی است که در معاملات از بعد حقوقی و ماهیتی مورد نظر قانونگذار بوده و به آن اشاره مستقیم داشته است و معاملات خودرو هم از آن مستثنی نیست. بیتردید برای خرید خودرو فقط در یک نگاه و با مشاهده ظاهر آن نمیتوان به جنبههای مختلف و شرایط خودرو پی برد.
برای شناخت دقیق مورد معامله یا همان خودرو باید از کارشناسان متخصص کمک گرفت از سوی دیگر موضوعی که خریدار باید به آن توجه داشته باشد بررسی عیوب فنی است، جنبههای فنی و سلامت موتور موضوعی است که همیشه در معاملات خودرو ایجاد اختلاف کرده است.
پس از اطمینان از مسائل ظاهری خودرو مهمترین موضوعی که خریدار باید به آن توجه داشته باشد مدارک قانونی مالکیت و تطبیق یا عدم تطبیق مدارک با مشخصات و قسمتهای مختلف خودرو مثل شماره موتور، شاسی، بدنه و غیره است که حتماً باید مورد بررسی قرار گیرد. پس از بررسی و صحت موارد فوق دیگر شرط صحت معامله اهلیت طرف معامله است یعنی با بررسی اسناد و مدارک فروشنده باید مطمئن شد که وی مالک حقیقی خودرو باشد یا از مالک حقیقی خودرو اجازه نقل و انتقال قانونی و خرید و فروش آن را داشته باشد. از سوی دیگر مالک حقیقی خودرو نباید منع قانونی برای انتقال و فروش خودرو داشته باشد همچنین وی باید اهلیت معامله داشته باشد یعنی به خاطر دیوانگی، ورشکستگی و غیره... ممنوع المعامله نباشد.
یکی از راههای معامله خودرو مراجعه به بنگاههای معاملاتی است هرچند مراجعه به آنها بسیارکمتر از دفاترمشاوران املاک است اما در بسیاری از موارد، فروشگاههای خودرو خودشان بنگاه معاملاتی نیز هستند و در هنگام معامله درصدی هم برای این عنوان از مشتریان دریافت میکنند که در این صورت کمتر کسی است که پس از توافق برای معامله خودرو به بنگاه مراجعه کند در این سبک از معاملات خریدار و فرشنده باید به این موضوع توجه داشته باشند که این بنگاهها زیرمجموعه اتحادیه مربوطه باشند و مجوزهای لازم را داشته باشند. برگه قراردادها و فاکتورهایی که صادر میکنند نیز باید سربرگ این اتحادیه را داشته باشد. طرفین معامله باید آگاه باشند یکی از فواید تنظیم قرارداد اولیه در بنگاههای معامله خودرو این است که در صورت بروز اختلاف در خصوص عین مورد معامله و موارد دیگر صاحب بنگاه میتواند شهادت دهد. چرا که بنگاه معاملات خودرو قرارداد را معمولاً در سه نسخه تنظیم میکنند که یک نسخه به خریدار و نسخه دیگر به فروشنده داده شده و نسخه سوم نیز نزد متصدی بنگاه نگهداری میشود. برای معامله خودرو و انعقاد قرارداد مدارکی از جمله سند سبز مالکیت پلاک خودرو، قرارداد رسمی مالکیت خودرو، کارت ماشین، بیمهنامه شخص ثالث و همچنین برای تطبیق مشخصات مالک، اوراق هویتی از قبیل کارت ملی و کپی آن باید وجود داشته باشد تا نسبت به صحت آن دقت شود و پس از انعقاد قرارداد خریدار باید پیش از تسویه حساب کامل، حساب عوارض شهرداری خودرو و یک نسخه از خلافی خودرو را از مراکز پلیس+10 در همان تاریخ از فروشنده دریافت کند. در برخی از موارد شهروندان برای فروش خودرو به بنگاه معاملاتی خودرو مراجعه و اعلام فروش میکنند اما بنگاه از خرید خودرو به صورت مستقیم خودداری میکند ولی نقش واسطه را ایفا میکند، در این صورت فروشنده پس از توافق متصدی بنگاه، میتواند خودروی خود را بهطور امانت در آنجا قرار دهد تا به فروش برسد که در این صورت فروشنده باید برای جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی در زمانی که خودرویش را به طور امانت نزد بنگاه قرار میدهد، سند معتبری مبنی بر امانی بودن آن از بنگاه دریافت کند که از آن تاریخ تصرفات بنگاه و مسئولیت آن مسئولیت امین و ید امانی و در چارچوب قوانین مرتبط به امانت خواهد بود.
یکی از روشهای رایج معاملات خودرو خرید و فروش وکالتی است که به علت معاملات پیاپی و به منظور فرار از پرداخت مالیات نقل و انتقالات و انتقال خودروی دارای مجوز طرح ترافیک خرید و فروش از این طریق صورت میگیرد امروزه این گونه معامله فراوان دیده میشود و در نتیجه قرارداد فروش تنظیم نمیشود. در این قبیل موارد مالک پس از دریافت قیمت خودرو، به خریدار وکالت رسمی و محضری بلاعزل میدهد که به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه و پس از طی مراحل قانونی، سند مالکیت را به نام خود قید کند. خریدار نیز به همان دلایل، از انتقال قطعی خودرو به غیر امتناع و با استناد به وکالت خود اقدام به فروش میکند؛ که بعضاً مشاهده شده است که یک خودرو چندین بار به شکل وکالتی منتقل شده است. این روش هرچند محاسنی دارد اما ممکن است برای صاحب اصلی پلاک و آخرین مالک مشکلاتی به همراه داشته باشد.
اگر خرید و فروش رسمی خودرو قرار است در همان روزی که طرفین به توافق رسیدهاند انجام شود، نیازی به تنظیم مبایعهنامه عادی نیست و مراجعه به دفاتر اسناد رسمی میتواند خیال طرفین را از بابت قانونی بودن این انتقال راحت کند. انتقال برگ سبز خودرو که سند مالکیت پلاک است برای مالک جدید کافی به مقصود ارزیابی میشود، اما برای اطمینان خاطر از انتقال، توصیه میشود تنظیم سند رسمی انتقال نیز در یکی از دفاتر ثبت اسناد صورت گیرد که در این خصوص حتماً لازم نیست قبل از انتقال رسمی خودرو قرارداد عادی خرید و فروش در یکی از بنگاههای فروش خودرو یا خارج از آن از سوی فروشنده و خریدار تنظیم شده باشد، بلکه فروشنده و خریدار، حتی بدون آنکه به بنگاه معاملات مراجعه کنند نیز میتوانند با توافق یکدیگر پس از انتقال برگ سبز خودرو در یکی از دفترخانههای اسناد رسمی حاضر شوند و مبادرت به تنظیم سند انتقال کنند.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفتهاز سایت خبری روزنامه
ایران ، تاریخ انتشار ----، کدمطلب:243410، www.iran-newspaper.com