شعار سال:روزهایی که به لطف الهی حال دریاچه ارومیه بواسطه بارش های خوبی که انجام گرفته خوب است مسئولین دست بردار نبوده و به مصداق هر دم از این باغ بر یمی رسد با اظهارنظری بعضا تکراری و نخ نما اذهان را مشوش می سازند. در جدیدی ترین مورد که تازگی هم ندارد معاون وزیر نیرو از بررسی طرح انتقال آب خزر برای نجات دریاچه ارومیه خبر داده است. این طرح که موافقان و مخالفان زیادی دارد و در آن سو هزینه های سیاسی و مالی بسیاری را نیز برای دولت بنا بر نظر کارشناسان تحمیل می سازد بار دیگر در کانون توجهات قرار گرفته است.

*جزئیات انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه

معاون وزیر نیرو در این خصوص گفت: در حال حاضر یک مشاور ایرانی و یک مشاور خارجی همراه با کنسرسیومی متشکل از ۶ شرکت که در مسائل زیست محیطی تبحر دارند، مشغول مطالعه این این طرح هستند و فعلا به جز مسائل زیست محیطی، روی دیگر مباحث مسیر انتقال، پمپاژ و غیره مطالعه ای انجام نمی شود.

رحیم میدانی با اعلام اینکه طرح انتقال آب دریای خزر به دریاچه ارومیه در حال مطالعه است، گفت: کنسرسیومی متشکل از ۶ شرکت داخلی و خارجی در این باره تشکیل شده است.

وی درباره طرح انتقال آب از دریای خزر به دریاچه ارومیه برای نجات این دریاچه گفت: این طرح در دست مطالعه قرار دارد و جزو مطالبات مردم از رئیس جمهور بوده اما اجرای آن منوط به بررسی همه جوانب زیست محیطی آن است.

پیش از این، سیدمحمدرضا رضازاده مدیر عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با اشاره به بحث انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی ایران که از چند سال قبل مطرح شده، گفته بود: مراحل ابتدایی مطالعات این طرح به نتیجه رسیده است ، ضمن اینکه با سازمان محیط زیست استان مازندران همکاری‌هایی داشته ایم و روش‌های مختلف شیرین سازی آب دریا را هم مدنظر قرار داده ایم.

وی با اشاره به تامین بخشی از بودجه مطالعاتی این طرح تصریح کرده بود: بحث مطالعاتی این طرح عظیم تا سال ۹۶ ادامه خواهد داشت.

رضازاده با اشاره به مطالعات لازم برای انتقال آب از دریای خزر به دریاچه ارومیه تصریح کرده بود: با توجه به حساسیت های زیست محیطی این پروژه در دریای خزر و دریاچه ارومیه، اجرای آن با در نظر گرفتن همه جوانب انجام خواهد شد.

این مقام مسئول در وزارت نیرو با بیان اینکه برای مطالعات طرح انتقال آب خزر به ارومیه از بهترین مشاوران ایرانی و خارجی در جهان دعوت به همکاری شده است، افزوده بود: نتیجه مطالعات تا یک‌سال آینده مشخص و در صورت مثبت بودن آن مراحل بعدی پروژه نیز اجرایی خواهد شد. در صورتی که اصولی بودن اجرای این طرح مشخص نشود، ادامه بقیه روند کار ممکن نیست.

*انتقال آب ازدریای خزر بهترین راه‌حل خشک شدن دریاچه ارومیه

سال ۱۳۹۰ بود که نماینده مردم خوی در مجلس شورای اسلامی نیز در موافقت با این طرح گفته بود که بهترین راه‌حل جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه، انتقال آب ازدریای خزر به این دریاچه است

موید حسینی صدربا اشاره به تخصیص اعتباری بالغ بر ۲۵۰ میلیارد ریال برای انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه در جهت جلوگیری از خشک شدن این دریاچه، گفت: بهترین راه حل برای رفع این مشکل، انتقال آب از دریای خزر به دریاچه ارومیه است.

این عضو مجمع نمایندگان استان آذربایجان غربی مجلس در ادامه، خاطرنشان کرد: با این وجود بهترین راه‌حل در جهت حل مشکل دریاچه ارومیه و پروژه‌های آبی دیگر، انتقال آب از دریای خزر به دریاچه ارومیه است که عملیاتی کردن این کار نیازمند کمک سازمان‌های بین‌المللی و بخش خصوصی است.

حسینی‌صدر انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه را کاری زیربنایی، ماندگار و اساسی برای کشور نیمه خشک ایران دانست و گفت: به دلیل نهایی نشدن مطالبات این طرح، بحث انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه مطرح است که امیدواریم در سال جاری عملیاتی شود.

مهندس محسن فرج پور،کارشناس خطوط لوله و انتقال سیالات نیز معتقد است می‌توان به وسیله لوله‌های پلی‌اتیلن، یک مخزن آب و یک پمپ هوشمند آب را از دریای خزر به دریاچه ارومیه منتقل کرد و چون این انتقال یک انتقال هوشمند است هرگاه که سطح دریاچه ارومیه با کمی کاهش روبه‌رو شود پمپ آب به صورت خودکار عمل می‌کند و آب را انتقال می‌دهد.

وی معتقد است دریای خزر به دلیل وضعیت خاصی که دارد بهترین مکان برای انتقال آب به دریاچه ارومیه است و هیچ ضرری را هم متوجه دریای خزر و اطراف آن نمی‌کند.

*انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه غیرممکن است

بر خلاف اظهارنظر های مسئولین وزارت نیرو شخص اول احیا دریاچه ارومیه معتقد است که این کار شدنی نیست.

عیسی کلانتری دبیر ستاد احیا دریاچه ارومیه طرح انتقال آب از دریای خزر به دریاچه ارومیه را به لحاظ دلایل علمی غیر ممکن دانست و گفت: این کار ممکن نیست چون املاح دریاچه ارومیه کلراته و دریای خزر سولفاته بوده و امکان اشباع و ترکیب آنها وجود ندارد و علاوه بر آن عملیات انتقال آب باید یکصد مترمکعب در ثانیه پمپاژ بشود که ۲۵ سال زمان و ۱۵ میلیارد دلار هزینه و ۳ میلیون تن لوله فولادی لازم دارد.

حال بحث انتقال آب خزر است به دریاچه در حال احتضار ارومیه. پیشنهاد‌دهندگان از روی نقشه جغرافیا شاید چنین تصمیماتی می‌گیرند و حجم آب خزر وسوسه‌شان می‌کند که هر جا آب کم می‌آید و با خشکی دست و پنجه نرم می‌کند پای خزر به میان می‌آید. کارگروه نجات دریاچه ارومیه متشکل ازکارشناسان و متولیان امر در حوزه‌های مختلف است، قاعدتا طرح انتقال آب آنهم از حوضه‌یی چون خزر به ارومیه نمی‌تواند پیشنهاد‌دهنده داخلی داشته باشد.

مرتضی جمالی، عضو گروه اکولوژی کارگروه نجات دریاچه ارومیه، از مشکلاتی که این طرح برای هر دو حوضه آبریز ایجاد خواهد کرد گفت: «خطراتی که حوضه خزر و ارومیه را تهدید می‌کند مربوط به اختلاط آب این دو اکوسیستم است، وقتی آب دو حوضه مخلوط می‌شود، ‌محصولاتی غیرقابل پیش‌بینی ایجاد می‌کند، از مرگ آرتمیاهای دریاچه ارومیه که با آب شور سالیان سال است به تعادل رسیده‌اند تا جلبک‌ها و دیگر گونه‌های آن که به واسطه ورود گونه‌های آبی خزر از بین می‌روند. آنچه در اینجا با آن بیشتر مواجه خواهیم شد، تغییر شیمی دریاچه مقصد است».

جمالی که عضو پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی هم هست طرح انتقال از خزر را مردود می‌داند و می‌گوید: «این طرح به هیچ‌وجه عملی نیست، ‌آب خزر را از منفی ۲۶ متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد اگر بخواهیم به ارتفاعات ۱۲۵۰ متری دریاچه ارومیه ببریم، یعنی ۱۳۰۰ متر جابه‌جایی در ارتفاع و این یعنی غیرممکن، چون باید از سلسله جبال منطقه رد شود، همچنین پمپاژ آب در این ارتفاع هم به خودی خود نیازمند چند نیروگاه اتمی است. اما انتقال آب از رودخانه ارس و زاب که در نواحی مرزی آذربایجان هستند، طرحی است که نسبت به طرح خزر عملی‌تر است».

مشکلات سیاسی محتمل برای برداشت آب از رودخانه‌های مرزی و برخوردهایی که ممکن است بین کشورهای همسایه بر سر این حق اضافی ایجاد شود از مشکلات دیگر این طرح بود که جمالی به آن اشاره کرد. او معتقد است: «هرحوضه آبی مقدار آبش معین و تنظیم شده با نیازش است، همه حوضه‌ها هم در حال حاضر با کم آبی مواجهند. با این کار تنها مشکلات هر حوضه را بیشتر می‌کنیم، باید مشکلات هر حوضه را درون خودش حل کرد».

حال باید منتظر ماند تا نتایج بررسی های کارشناسی تیم هدایت شده از وزرات نیرو در خصوص انتقال آب از خزر به ارومیه به چه سرانجامی خواهد رسید اما از حالا می تواند فهمید که به دلیل مخالفت سف ت و سخت دبیر ستاد احیا دریاچه ارومیه و نیز هزینه های بسیار مالی و سیاسی برای این انتقال این طرح شکل عملیایت به خود نگیرد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی جوان پرس، تاریخ انتشار 22 دی 1394، کد مطلب: 83437: www. javanpress.ir