شعارسال: این تصور قدیمی، سالهاست در بخشی از بدنه تحصیل کردگان ایرانی و بسیاری کشورهای دیگر وجود دارد که تولیدات و حتی برنامه ریزی های غربی را تماما بر پایه استراتژی های صحیح و محصولات برتر می دانند، لذا نمی توان ایرادات بزرگ و حتی کوچک و قابل توجه در آن پیدا کرد؛ بخصوص آنکه این موضوع مرتبط با نیروهای مسلح این کشورها باشد که مصداق مهمی از قدرت و برتری علمی آنها محسوب می شود. به همین خاطر، اطلاع و اعلام از شکست ها و مشکلات قابل توجه در این حوزه، اهمیت ویژه ای پیدا می کند؛ بخصوص آنکه این مشکلات به گونه ای باشد که موجب حیرت متخصصان نظامی شود.

به عنوان مثال، همین برنامه ریزی و عملکرد غلط بوده که نیروی دریایی سلطنتی انگلیس که زمانی نچندان دور به عنوان قدرت برتر دریایی جهان شناخته می شد، امروز در وضعیت عجیبی گرفتار شده؛ از خرابی شناورها تا مشکلات مالی گریبان این نیرو را گرفته و حتی جدیدترین شناورهای انگلیسی از جمله جدیدترین ناوهواپیمابر آنها نیز از این مسئله مستثنی نیستند. بعد از جنگ دوم جهانی، انگلیسی ها به حقیقت دریافتند که دیگر در سطح یک ابرقدرت واقعی جایگاه خاصی در صحنه جهانی ندارند و بایستی در قالب پیمان ناتو و در سایه آمریکا به نقش آفرینی مشغول باشند. بعد از پایان جنگ سرد نیز روند کوچک سازی ارتش انگلیس و خصوصا نیروی دریایی این کشور شدت بیشتری پیدا کرد و امروز به جایی رسیده که تقریبا صدای همه کارشناسان و بخشی از مسئولین انگلیسی را نیز درآورده است.

ملکه الیزابت؛ ناوهواپیمابری با مشکلات عجیب

پروژه ناو هواپیمابر ملکه الیزابت در اواخر دهه 1990 میلادی شروع شد و از این کلاس، دو فروند ناو هواپیمابر به اسم های ملکه الیزابت و پرنس ولز ساخته شده اند. ناو اولی یعنی ملکه الیزابت به نیروی دریایی انگلیس تحویل داده شده و پرنس ولز نیز فعلا به آب انداخته شده است؛ لذا مشخص است که تولیدات مذکور، جدید و بر اساس آخرین تکنولوژی های روز، بایستی ساخته شوند.

این ناوها در حدود 77 هزار و 800 تن وزن ، 280 متر طول و با احتساب پرسنل عملیات پروازی تا حدود 1600 نفر نیز خدمه دارد و بزرگترین ناوهای ساخته شده در تاریخ انگلستان به حساب می آیند. این شناورها توان پذیرش حدود 40 فروند هواپیما و بالگرد را به صورت ترکیبی دارند و جنگنده های F-35B ، بالگردهای مرلین و وایلد کت از جمله پرنده هایی هستند که بر روی این ناوها قرار خواهند گرفت. قیمت هر کدام از این ناو های هواپیمابر نیز در حدود 4 میلیارد و 300 میلیون دلار است.

ناو هواپیمابر ملکه الیزابت

جالب است بدانید ناو هواپیمابر ملکه الیزابت، در 7 دسامبر 2017 میلادی به نیروی دریایی انگلیس تحویل داده شده و بر اساس برنامه ها قرار است در سال 2020 میلادی آماده به خدمت شود اما در گام های اول و در جریان آزمایش های دریایی، یک نشتی در بخش شفت ناو پیدا و مشخص شد باعث ورود آب به داخل ناو می شود. نیروی دریایی انگلیس اعلام کرد که این مشکل، مسئله خاصی نیست و پس از بازگشت ناو از آزمایشات اولیه خود تعمیر می شود.

اما نگاهی به نوع هواپیماها و بررسی تسلیحات نصب شده بر روی این ناو نیز بسیار جالب است. جنگنده اف 35 بی به عنوان توان اصلی تهاجمی و دفاع هوایی این ناوها، مدلی از خانواده اف 35 با توان پرواز کوتاه و فرود به صورت عمودی است که به عنوان جایگزین هواپیمای معروف هریر توسعه پیدا کرده است. این عضو از خانواده اف 35 به دلیل توسعه توانایی فرود عمودی، دارای مشخصات پروازی محدودتری در زمین برد پروازی و توان مانور پذیری نسبت به سایر اعضای خانواده اف 35 است. با توجه به اینکه توان سوخت رسانی هوا به هوا در حال حاضر برای نیروی دریایی انگلیس و جنگنده های آن مطرح نیست، این مسئله مدت زمان گشت هواپیما برای دفاع از گروه رزمی ناو هواپیمابر در برابر تهدیدات و همچنین برد عملیاتی آنها را شدیدا کاهش می دهد.

در عین حال، خبری از هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد نیز نیست و انگلیسی ها قرار است از بالگرد مرلین مجهز به یک رادار مخصوص در زیر آن که قرار است در سال 2019 برای عملیات آماده می شود، بهره ببرند.

در بخش دفاع در مقابل حملات هوایی موشکی نیز به طور معمول، یک ناو هواپیمابر به جنگنده ها و شناورهای اسکورت خود تکیه می کند ولی خود ناوهای هواپیمابر نیز معمولا به اندازه مشخصی برای مقابله با این تهدیدات آماده می شوند. درباره این دو ناو بزرگ انگلیسی البته ماجرا قدری متفاوت است. سلاح خود این ناوها، برای مقابله با تهدیدات هوایی و موشکی صرفا 3 عدد توپ 20 میلی متری گاتلینگ از مدل فالانکس ساخت آمریکاست. در عین حال چند قبضه توپ سی میلی متری تک لول و مسلسل های سبک برای تهدیدات سطحی نیز بر روی این دو ناو نصب شده است اما سلاح اصلی برای مقابله با موشک های کروز و هواگردهای مهاجم صرفا همان سه قبضه فالانکس است.

ناو هواپیمابر پرنس ولز

این ناو دارای پرتابگرهای چف و فلر نیز خواهد بود اما نکته بسیار سوال برانگیز اینجاست که بر روی این ناو هواپیمابر خبری از سامانه های جنگ الکترونیک نیست. همچنین در تقریبا تمامی ناوهای هواپیمابر یا ناوهای سنگین وزن دنیا، از موشک های پدافندی سطح به هوا برای مقابله با تهدیدات موشک های کروز استفاده می شود. برای مثال بر روی ناوهای هواپیمابر نیمیتز نیروی دریایی آمریکا در حال حاضر دو سامانه فالانکس ، دو پرتاب گر موشک RIM-116 و دو پرتابگر موشک RIM-162 وجود دارد. در ناوی مثل شارل دوگل فرانسوی نیز 32 تیر موشک ضد هوایی آستر 15 ، 12 تیر موشک میسترال و 8 قبضه توپ 20 میلی متری وجود دارد اما در ناو انگلیسی، خبری از پدافند موشکی نیست.

اما برای گروه رزمی ناو هواپیمابر انگلیسی، شناورهای مدافعی نیز حضور دارند که نقش اسکورت را بر عهده دارند. شناور اصلی که وظیفه دفاع هوایی را بر عهده دارد ناوشکن های تایپ 45 است که خود سریالی از مشکلات را به همراه دارد. این ناوشکن که انگلیسی ها 6 فروند از آنرا ساخته اند وظیفه اصلی دفاع هوایی بر سر ناوگان دریایی این کشور را بر عهده دارد.

محافظانی نا آماده برای دفاع از ناو ملکه

مشکلات سامانه پیشرانه از ابتدا تا به امروز گریبان ناوگان تایپ 45 را خصوصا در آب های گرم گرفته و در چندین مرحله باعث از کار افتادن سامانه پیشران این ناو شده است. نکته جالب تر اینجاست که منطقه خلیج فارس یکی از نقاطی است که به عنوان اولویت برای حضور ناوهای هواپیمابر انگلیس در نظر گرفته شده اما شرایط خاص آب و هوایی این منطقه، کار را برای ناوشکن های تایپ 45 بسیار مشکل تر می کند.

دو ناوشکن تایپ 45

در کنار هر ناو هواپیمابر انگلیسی، معمولا 2 فروند ناوشکن تایپ 45 حضور خواهد داشت که البته با وضع فعلی سامانه پیشرانه این ناوشکن و کاهش بودجه های دفاعی در انگلیس مشخص نیست این اتفاق با چه کیفیتی رخ دهد. شناور دیگر برای دفاع از این ناوهای هواپیمابر ، ناوهای محافظ تایپ 23 هستند که اخیرا به موشک های پدافند هوایی CAMM مجهز شدند که موشکهای دفاع هوایی کوتاه برد هستند. ناوهای محافط آینده نیروی دریایی انگلیس به نام تایپ 26 نیز در آینده به همین موشک ها مجهز می شوند که نهایت برد آنها 45 کیلومتر است.

در حال حاضر چند تهدید و منطقه احتمالی درگیری برای انگلیسی ها متصور است. یکی درگیر شدن با روسیه بر سر بحران اوکراین، یکی بحث خلیج فارس و درگیری با ایران و یکی هم بحث حضور در شرق آسیا و مقابله با کره شمالی یا چین که هر سه مورد از احتمال ضعیفی برخوردار هستند.

یکی از ناوهای محافظ تایپ 23 نیروی دریایی انگلیس

در بحث منطقه خلیج فارس باید به این نکته اشاره کرد که حجم بالایی از پرتابگرهای موشک کروز و البته بالستیک ضد کشتی ایرانی در نقاط مختلفی از خط ساحلی کشورمان مستقر شدند. تجربه اخیر نیروی دریایی آمریکا در یمن و عملکرد موشک های استاندارد در برابر نیروهای انصارالله نیز سوالات بسیار زیادی را درباره توانایی سامانه های دفاعی ناوها در برابر موشک های کروز ضد کشتی، حتی در حمله با یک فروند موشک ایجاد کرده و مشخصا در زمان حمله با تعداد بالایی از موشک های ضد کشتی، وضع بسیار برای مدافعین بدون امکاناتی چون این ناو، پیچیده تر خواهد بود. در بحث روسیه نیز مشخصا انگلیسی ها با حجم بسیار بالایی از موشک های کروز قابل پرتاب از زمین و هوا و دریا و زیر دریا با سرعت مافوق صوت خواهند بود که دفاع در برابر آن نیز به تنهایی تقریبا از عهده نیروی دریایی انگلیس خارج است، لذا عملا این ناو هواپیما بر مدرن، در صورت بروز هرگونه تهدید عملی، توانی برای دفاع از خود در برابر حملات پر تعداد نداشته و ملکه الیزابت در آبهای خلیج فارس یا دریای عمان، با راحتی غرق خواهد شد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری مشرق نیوز ، تاریخ انتشار: 12 دی 1396 ، کدخبر: 815810 ، www.mashreghnews.ir