شعار سال: آیین رونمایی از سامانه صیاد عصر دیروز با حضور اعضای شورای پول و اعتبار در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد.

این لوگو از این پس روی تمامی دسته چک ها نقش خواهد بست.

در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار؛

بانک مرکزی به صورت رسمی از سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) کهدومین گام موثر به منظور ساماندهی به وضع چک در کشور،رونمایی می‌کند.

در این سامانه امکان استعلام اطلاعات صادرکننده چک فراهم شده و دریافت‌کننده می‌تواند از آخرین وضعیت اعتباری صادرکننده آگاه و در مورد دریافت چک از وی تصمیم‌گیری کند.

این طرح با همت کارشناسان بانک مرکزی به منظور رفع مشکلات فعلی کاربری چک پیاده‌سازی شده است و اجرای آن در دو بعد شکلی و فرآیندی، تحولات مهمی از جمله اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور، استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده چک توسط گیرنده آن، استانداردسازی ابعاد، جانمایی اقلام اطلاعاتی و ویژگی‌های امنیتی برگه چک را دربر خواهد داشت.

این سامانه به دنبال پیگیری موضوع ساماندهی وضعیت چک از سال ۱۳۹۴ و با طراحی سامانه ملی چکاوک مورد توجه بوده و در نهایت با هدف اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور و استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده چک توسط گیرنده آن و همچنین استانداردسازی و ویژگی‌های امنیتی برگه چک طراحی شده است.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، از ۲۸ شهریور در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار آیین رونمایی از سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) برگزار می‌شود.
با رونمایی از سامانه چک الکترونیک که امروز انجام می گیرد، از نیمه اردیبهشت سال ۱۳۹۷ پذیرش دسته چک‌های صادره‌ قبلی بانک‌ها در سامانه چکاوک متوقف خواهد شد و تداوم ارایه‌ خدمات صرفاً محدود به بانک صادرکننده می‌شود.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سامانه صیاد امکان استعلام اطلاعات مربوط به صادرکننده چک خواهد بود به طوری که با اجرایی شدن آن هشداری برای صادرکنندگان چک‌های بلامحل به شمار می‌رود.

این طرح با همت کارشناسان بانک مرکزی به منظور رفع مشکلات فعلی کاربری چک پیاده‌سازی شده است و اجرای آن در دو بعد شکلی و فرآیندی، تحولات مهمی از جمله اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور، استعلام وضع عملکرد صادرکننده چک توسط گیرنده آن، استانداردسازی ابعاد، جانمایی اقلام اطلاعاتی و ویژگی‌های امنیتی برگه چک را دربر خواهد داشت.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در این مراسم با بیان اینکه با استفاده از سامانه صیاد صدور چک در همه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور به صورت یکدست و استاندارد خواهد شد افزود: در حال حاضر چک ها به صورت غیر متمرکز در شعب بانک ها صادر می شود و در اختیار مشتریان قرار می گیرد، در این فرآیند ممکن است خللی بوجود آید و بر اثر مشکل یا سهل انگاری برای کسی که سابقه چک برگشتی دارد و یا حساب او مسدود شده است مجدداً دسته چک صادر شود.

ناصر حکیمی در خصوص ویژگی بارز سامانه صیاد گفت: ویژگی بسیار مهم سامانه صیاد این است که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می شود که دریافت کننده چک می تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوء سابقه صاحب چک مطلع شود .

وی افزود: اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می شود و می تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند، این موضوع اطمینان نسبی به افراد می دهد که اصالت چک اطمینان بخش است و ضمن آنکه وضعیت صاحب چک استعلام شده است.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه این طرح با همت کارشناسان بانک مرکزی به منظور رفع مشکلات فعلی کاربری چک پیاده‌سازی شده است، افزود: با استفاده از این سامانه در دو بعد شکلی و فرآیندی، تحولات مهمی از جمله اعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور و استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده چک را ایجاد خواهد داشت.

ناصر حکیمی با تاکید بر اینکه استانداردسازی برگه چک نقش مهمی را در پیشگیری از جعل ایفا می کند و به ذینفع چک امکان می‌دهد تا از اصالت آن با توجه به یکپارچگی مولفه‌های امنیتی و ظاهری در تمام بانک‌ها اطمینان حاصل کند گفت: با توجه به اصلاح فرایند صدور و کارسازی چک، امکان استعلام وضعیت صادرکننده چک برای گیرنده‌ ذینفع آن به هنگام معامله و پیش از پذیرش آن از سامانه متمرکز فراهم خواهد شد.

وی افزود: این امر باعث کاهش مخاطره پذیرش چک توسط ذینفعان شده و با افزایش مسئولیت صادرکنندگان چک اصلاح رفتاری را سبب خواهد شد. ضمن آنکه امید می‌رود با اصلاح فرایند و رفتار صادرکنندگان چک، اعتماد به این ابزار پولی ارتقا یافته و همزمان با تسهیل مراودات تجاری مشتریان، حجم پرونده‌های قضایی مرتبط با چک تعدیل شود.

گفتنی است، در این جلسه اعضای شورای پول و اعتبار ضمن تقدیر و تشکر از بانک مرکزی به منظور طراحی و اجرایی کردن سامانه صیاد تاکید کردن این اقدام گامی موثر در راستای شفافیت اطلاعاتی در زمینه چک است که خوشبختانه امروز شاهد به ثمر نشستن تلاش های مجموعه بانک مرکزی در این راستا هستیم.

استانداردسازی برگه چک نقش مهمی را در پیشگیری از جعل ایفا می کند و به ذینفع چک امکان می‌دهد تا از اصالت آن با توجه به یکپارچگی مولفه‌های امنیتی و ظاهری در تمام بانک‌ها اطمینان حاصل کند.

با توجه به اصلاح فرایند صدور و کارسازی چک، امکان استعلام وضعیت صادرکننده چک برای گیرنده ذینفع آنبه هنگام معامله و پیش از پذیرش آن از سامانه متمرکز فراهم خواهد شد.

این امر باعث کاهش مخاطره پذیرش چک توسط ذینفعان شده و با افزایش مسئولیت صادرکنندگان چک اصلاح رفتاری را سبب خواهد شد. امید می‌رود با اصلاح فرایند و رفتار صادرکنندگان چک، اعتماد به این ابزار پولی ارتقا یافته و همزمان با تسهیل مراودات تجاری مشتریان، حجم پرونده‌های قضایی مرتبط با چک تعدیل شود.

سامانه مورد اشاره با مشارکت تمامی بانک‌ها از روز آینده به بهره‌برداری می‌رسد و از نیمه اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ پذیرش دسته چک‌های صادره‌ قبلی بانک‌ها در چکاوک متوقف خواهد شد و تداوم ارایه خدمت به آن صرفاً محدود به بانک صادرکننده می‌شود.

یکی از ویژگی های اصلی این سامانه این است که ابعاد چک های مختلف بانک های دولتی و خصوصی یکدست و استاندارد می شود.
وی گفت: الان بانک ها چک ها را در رنگ ها و اندازه های مختلف صادر می کنند که احراز اصالت این نوع چک یک مشکل شده است و از معضلات مردم این است که ممکن است چک دریافتی آنها جعلی باشد.

سامانه صیاد به سفارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است.
این سامانه با متمرکزسازی درخواست های دسته چک، امکان اعتبار سنجی صاحبان حساب و امضا را فراهم می سازد و از اختصاص دسته چک به افراد فاقد صلاحیت و بد سابقه جلوگیری می کند.
همچنین با اختصاص شناسه منحصر به فرد به هر برگ چک در این سامانه، استعلام و پیگیری وضعیت چک تسهیل و اعتبار دسته چک در تبادلات مالی کشور بیشتر می شود.
سامانه صیاد با ثبت دسته چک های صادر شده، یک بانک اطلاعاتی یکپارچه و مدون از سوابق صدور دسته چک در سراسر کشور ایجاد می کند.
بانک های کشور پس از ثبت درخواست در سامانه صیاد و دریافت شناسه استعلام (به ازای هر برگ چک) اجازه صدور دسته چک برای متقاضیان را پیدا می کنند.
این سامانه کارکردها و مزایای گوناگونی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

** تسهیل مبادلات مالی با افزایش اعتبار چک
چک به عنوان یکی از اضلاع با اهمیت مثلث نقدینگی، کارکرد مهمی در نظام های پرداخت کشور ایفا می کند و اهمیت آن به ویژه با توجه به ویژگی تامین مالی آن از دیرباز مورد توجه حوزه های کسب و کار و واحدهای اقتصادی بوده است.
افزایش اعتبار چک به رفع مشکلات این بخش و تسهیل مبادلات و تامین مالی بنگاه اقتصادی کمک می کند و به کاهش درخواست تامین منابع از بانک ها و موسسه های اعتباری منجر می شود.
اهمیت این امر با توجه به محدودیت شدید منابع بانکی و مشکلاتی که به حبس و انجماد منابع بانک ها منجر شده، دوچندان شده است.
با ساختارمند کردن نظام پذیرش و پردازش چک های بین بانکی به صورت سریع، دقیق و قاعده مند و مبتنی بر توجه کافی به صیانت از دارایی های مردم در طرح ملی چکاوک راهی آغاز شده است اما تا دسترسی به بازگشت و اعتلای اعتبار چک به قدر راه اندازی «سامانه صیاد» فاصله دارد.

** کاهش پرونده های قضایی چک با سامانه صیاد
با کمک سامانه صیاد بسیاری از پرونده های مطرح در مجامع قضایی و شکایت به سبب تخلف های چکی کاهش می یابد و منافع عمومی همچون خرید نسیه با اسناد تعهدی که از سال های گذشته و در کسب و کار سنتی وجود داشته است احیا می شود.
از مزایای دیگر این سامانه، خدمت غیرحضوری دریافت چک است که پس از درخواست مشتری، به صورت سیستمی پس از کنترل و استعلام نبود سابقه چک برگشتی دسته چک جدید صادر می شود.
همچنین مشکل چک های جعلی که یکی از معضلات چک های در گردش است، رفع و ویژگی های امنیتی در آن لحاظ می شود.
سامانه صیاد شرایطی را ایجاد می کند که نیاز به داشتن حساب های متعدد در یک بانک از بین می رود و با داشتن فقط یک حساب جاری در یک بانک می توان در همه شعبه های همان بانک در سراسر کشور، دریافت و پرداخت کرد.

** کاهش شدید مخاطرات جعل برگه چک
سامانه صیاد کارکردهای متعددی با مزیت های فراوانی دارد که می توان به «استانداردسازی شکل و شمایل و ابعاد و جانمایی چک» با مزیت امکان پذیرش و پردازش سیستمی و کاهش مخاطرات ناشی از خطای کاربران در پذیریش چک های مجعول اشاره کرد.
همچنین این سامانه موجب «ارتقای مولفه های امنیتی در تولید چاپ و طراحی برگه چک» می شود که مزیت هایی همچون کاهش شدید مخاطرات جعل و افزایش اعتبار برگه چک را به ارمغان می آورد.
ایجاد ساز و کار اعتبارسنجی متقاضی دسته چک به صورت فراگیر و متمرکز از سامانه صیاد به گونه ای است که شخصی سازی چک در بانک ها منوط به تایید اهلیت متقاضی است و فقط پس از تخصیص شناسه استعلام انجام می شود.
این امر موجب اعتبارسنجی فراگیر و متمرکز می شود و در نتیجه شائبه ارایه دسته چک به افراد دارای سوءعملکرد را منتفی می کند.
در این مسیر مخاطرات چک برگشتی و افزایش اعتبار دسته چک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواست کننده دسته چک کاهش می یابد.
از دیگر کارکردهای صیاد می توان به دسترسی ذینفع چک به سابقه عملکردی و وضعیت اعتباری دارنده دسته چک هنگام انجام معامله و قبل از پذیریش چک با مزیت افزایش شفافیت اطلاعاتی به ذینفع چک، کاهش شدید مخاطرات مبادلات، تحمیل هزینه سوء عملکرد فرد خاطی و افزایش هزینه های اجتماعی صدور چک بلامحل و افزایش اهمیت تامین وجه چک در جامعه و اصلاح رفتار دارنده دسته چک اشاره کرد.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی افزود: با اجرای سامانه صیاد صدور چک در همه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور به صورت یکدست و استاندارد خواهد شد و وجه تمایز آنها نام بانک و آرم بانک است که بر روی هر برگ چک جداگانه درج خواهد شد و دیگر تمایز رنگ، طرح و ابعاد نخواهند داشت.
وی افزود: بنابراین چک را از هر بانکی که دریافت کنید به راحتی می توانید تشخیص دهید که این چک آیا اصالت دارد؟ و می توانید ویژگی های امنیتی آن را چک کنید و بنابراین مشکل جعل چک و موارد مشابه مرتفع شده است.
حکیمی با بیان اینکه در حال حاضر چک ها به صورت غیر متمرکز در شعب بانک ها صادر می شود و در اختیار مشتریان قرار می گیرد افزود: ممکن است در این فرآیند خللی بوجود آید و بر اثر مشکل یا سهل انگاری برای کسی که سوء سابقه دارد و یا سابقه چک برگشتی دارد و یا حساب او مسدود شده است مجدداً دسته چک صادر شود.
وی با تاکید بر اینکه سامانه صیاد یک سامانه متمرکز است افزود: آمار، اطلاعات و عملکرد هر کسی که متقاضی دسته چک باشد از طریق یک سامانه متمرکز در صیاد استعلام می شود و در صورتیکه اهلیت لازم را برای گرفتن دسته چک داشته باشد فرآیند صدور دسته چک برای وی اتفاق می افتد.
وی افزود: بخاطر این تمرکز تمام ایرادات ، مشکلات یا سهل انگاری هایی که ممکن است در صدور چک اتفاق بیفتد در سامانه صیاد امکان پذیر نیست و مرتفع می شود و دریافت کننده چک مطمئن است که چکی که دریافت کرده از نظر کنترلی و وضعیت عملکرد و اعتبار صادر کننده چک کنترل شده است.
معاون فناوری های نوین بانک مرکزی افزود: ویژگی بسیار مهم دیگر سامانه صیاد اینست که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می شود که دریافت کننده چک می تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه مطلع شود صادر کننده چک سوء سابقه داشته یا نه و آیا حساب او مسدود شده است یا نه و یا قبلا چک برگشتی داشته یا نه ؟
وی افزود: اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده متوجه می شود و می تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند و این اطمینان نسبی به افراد می دهد که اولاً اصالت چک اطمینان بخش است و بعد وضعیت صاحب چک استعلام شده است.
حکیمی با بیان اینکه قرار است سامانه صیاد فردا در حاشیه جلسه شورای پول و اعتبار رسما رونمایی و روند کار آن آغاز شود افزود: با صدور این نوع چک ها به محض آنکه اولین چک برگشت بخورد چون امکان استعلام فراهم است همه مطلع می شوند که این چک ها اعتبار ندارد و به اصطلاح پاس نخواهد شد و بنابراین از گرفتن چک های کسانی که بدحساب هستند اجتناب می کنند و این می تواند بسیاری از پرونده های قضایی مرتبط را کاهش دهد.
وی گفت: با توجه به اینکه مقدار زیادی از چک های قدیمی هنوز در بازار و دست اشخاص است فرایند جایگزینی سامانه صیاد با چک های قدیمی چند ماهی به طول می انجامد و چک های صیادی از فردا به تدریج جایگزین چک های قدیمی می شود.
معاون فناوری های نوین بانک مرکزی گفت: چک های قدیمی تا اردیبهشت سال آینده در داخل بانک ها پردازش و پذیرش می شود ولی بعد از آن دیگر چک غیر صیادی در شبکه بانکی نخواهیم پذیرفت.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت رسانه بانک، تاریخ 30 شهریور 96، کد مطلب: -: www.rasanebank.com