پنجشنبه ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 25 
-آدامس می فروشی؟
-دونه ای چند؟
-خانم تو رو خدا یکی بخر! یکی می خری؟
-چند سالته؟ تو چرا کار می کنی؟ مگه بابات کار نمیکنه؟
-خانم 11سالمه. تو رو خدا یکی بخر!
-آخی!
اسکناس پنج هزار تومانی را از جیبش بیرون میآورد، به
پسر بچه می دهد.
-یه بسته به من بده، باقیشم مال خودت.
در آپارتمان باز می شود. دختر جوان وارد می‌شود. روی
مبل لم می دهد و نفس عمیقی از روی رضایت می کشد. چشمانش را می بندد و به پسر بچه فکر
می کند که لبخند به لب، دارد میرود. با این افکارِ خوش به خواب می رود.
پسر بچه روی نیمکتِ پارک می نشیند. چشمانش را می
بندد، زنگ مدرسه به صدا در می آید و بچه ها دوان دوان به سمت خانه هایشان به راه
میافتند.
پسر وارد خانه می شود. به پدر و مادرش سلام می کند.
کیفش را زمین می گذارد و گوشه اتاق کوچکشان می نشیند. پدر او را صدا میزند:
-بیا پیش ما بشین
پدر و مادر مواد مصرف می کنند. پدر دیگر کار نمی کند. پسر، غمگین سرش را لای دست و
پاهایش قایم می کند تا صدای پدرش را نشنود. پدر بلندتر صدا می کند:
-پسرم!
صدا بلندتر می شود:
-پسرم! پسرم!
با صدای پدر از جا می پرد. بسته آدامس از دستش به زمین می افتد. دستی به چشمانش
میکشد.
-برای چی خوابیدی؟! مگه نمی بینی حال من خوب نیست؟
پسر بچه اسکناس پنج هزار تومانی را از جیبش بیرون می آورد و به پدر می دهد. پدر می
رود.
پسربچه آدامس هایش را از زمین جمع می‌کند. هوا سردتر شده.
باید کار کند...
برگرفته از خبرنامه کیانا
شعار سال : پدیده کودکان خیابانی، یکی از مشکلات آسیب زای اجتماعی است که از دیرباز در سراسر جهان وجود داشته و در سال های اخیر به دلایل گوناگون در کشور ما نیز افزایش یافته است. آمار بسیار نگران کننده ای در رابطه با جمعیت این فعالان در سراسر جهان وجود دارد. از عوامل مؤثر در آن به عواملی مثل: عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، خانوادگی و فردی می توان اشاره کرد. در کشور ما، این عوامل چهارگانه در ایجاد پدیده کودکان خیابانی مؤثر بوده اند اما در درجه اول عوامل اقتصادی و سپس عوامل خانوادگی به ویژه رفتار نامناسب با کودکان نقش مؤثری در ایجاد این پدیده دارند. امروزه کار کودکان بیشتر در کشورهای در حال توسعه جهان رواج دارد، جائیکه میلیونها کودک در سنین پایینی (۱۴- ۵) با هدف امرار معاش خود و خانواده خود به کار مشغول هستند.
کار کودکان ممکن است شکل عادی کارمزد و در کارخانه ها، معادن، مزارع و بخشهای خدماتی را داشته باشد، و یا ممکن است بصورت آزاد و کسب و کار خیابانی باشد. کار آنها ممکن است نیمه وقت یا تمام وقت و فصلی یا کارگر دائم باشد.
ممکن است این کودکان دستمزد خود را بصورت جنسی یا پولی بگیرند، یا اساساً کارکن خانوادگی بی مزد باشند.عده ای اصلاً مزد نگیرند و تنها برای سرپناه و محلی جهت حمایت یا برای غذایی بخور و نمیر کار کنند.(ریس دانا.۱۳۸۲.ص ۲۳۲)کودکان کار شامل کودکانی است که بیش از رسیدن به سن قانونی کار تا گزیر وارد بازار کار می شوند و کار زود رس انها مانع رشد طبیعی ُ اجتماعی و روانی و جسمانی انها شده است.
کار کودکان جنبه های منفی اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی در بردارد. این کار مانع افزایش جدی مهارتها ، آموزش و دانش می شود، بهره وری افت می کند،درآمدهای بیمه اجتماعی کاهش پیدا می کند، صدمه های جانی و مالی بالا می رود، انواع آسیبهای اجتماعی شامل سوء استفاده جنسی، اعتیاد، خرده فروشی مواد مخدر،بزهکاری کودکان و نوجوانان افزایش پیدا می کند، مهاجرتها بدلیل امکان کار کردن کودکان به گونه ای زیانبار و آسیب رسان بالا می رود.
دردنیای امروز کشورهای زیادی هستند که در آنها کودکان به کار تمام وقت یا نیمه وقت و اغلب در شرایط توان فرسا، اشتغال دارند.کودکان حقوق مشخصی دارند و استفاده از کار کودک از نظر اخلاقی زننده و تجاوز آشکار به حقوق آنها محسوب می شود.چه بسا نتیحه کار کودک ، محرومیت از تحصیل، لطمه های اجتماعی و بیماریها و اختلال رشد جسمی وروانی می باشد.
ضرورت توجه به کودکان خیابانی چالشی است که در کشور ما مدتی مورد انکار بوده و اینک به عنوان یک واقعیت پذیرفته شده است.در حال حاضر در کشور ما، سازمان بهزیستی کشور مسئول ساماندهی کودکان خیابانی است که با همکاری نهادها و سازمان های دیگر از جمله نیروی انتظامی، شهرداری، استانداری، دادگستری، آموزش و پرورش، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، آموزش فنی و حرفه ای این وظیفه را انجام می دهد. این پدیده در حال حاضر از شهرهای بزرگ مانند: تهران، اصفهان، شیراز و مشهد به شهرهای کوچک نیز سرایت پیدا کرده است و در صورت عدم برنامه‌ریزی دقیق شاهد آسیبهای اجتماعی این پدیده خواهیم بود.بنابراین ضرورت توجه به مسئله کار کودکان را می توان چنین بیان کرد:
الف) گسترش کار کودکان:
براساس آمارهای موجود بیش از ۲۵۰میلیون کودک ( ۱۴-۵ ) که معمولاً زیر سن قانونی کار می کنند، در کشورهای در حال توسعه است. اگر سن پایان کودکی را براساس پیمان نامه حقوق کودک زیر ۱۸سال در نظر بگیریم، در سال ۲۰۰۲ بیش از ۳۵۰میلیون کودک و نوجوان به جای پرداختن به تحصیل ، کار می کنند.
*کودکان کار
در ایران نیز تعداد کودکان کار به دلایل گوناگون رو به افزایش است اما آمار دقیقی در مورد کودکان کار وجود ندارد.بیش از ۲۰هزار نفر کودک کار در تهران تایید شده است.در آمار تخمینی سازمان جهانی کار در سال ۱۹۹۵بیش از ۷۱/۴درصد کودکان بین ۱۰تا ۱۴ سال در ایران از لحاظ اقتصادی فعال هستند.
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵ بیش از ۴ درصد جمعیت شاغل کشور را گروه سنی ۱۰تا ۱۴ سال تشکیل می دهند بر اساس این همین آمار جمعیت شاغل کشور ۵/۱۴میلیون نفر بوده است که ۴ درصد آن در حدود۶۰۰ هزار نفر می شود. در سال ۱۳۷۵ خدود ۳۸۰هزار کودک در سن ۱۰تا۱۴ سال در سراسر کشور کار ثابت داشته است ( روزنامه اعتماد ملی )
ب) آسیب پذیری کودکان در برابر کار:
کودکان کار در شرایط بسیار نامطلوب از نظر تغذیه، بهداشت و انجام کارهای خطرناک و حاد به سر می برند. این کودکان می توانند به راحتی بازیچه دست بزهکاران حرفه ای اعم از سارقین یا باندهای توزیع مواد مخدر، عوامل ایجاد خانه های فسادو... قرار گیرند. و همچنین عدم بهره گیری از آموزش و تحصیل علم و فن، قدرت رقابت با سایر کودکان در ایجاد یک زندگی سالم را هر جه بیشتر از این کودکان سلب می کند.
ج) تاثیرات اقتصادی – اجتماعی کار کودکان:
سبب افزایش سود و انباشت سرمایه برای کسانی می شود که کودکان را مورد استثمار قرار می دهند و در نتیجه فاصله طبقاتی را در جامعه بیشتر می کند و فقر و تهیدستی را افزایش می دهد. کودکان را از دستیابی به دانش و مهارت کافی باز می دارد و در نتیجه بهره وری نیروی کار را در جامعه کاهش می دهد.آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد، بزهکاری، استثمار، تبعیض، فقرو... افزایش می یابد و در نتیجه سلامت اجتماعی را به مخاطره می اندازد و مانع پیشرفت و توسعه جامعه می گردد.(قاسم زاده .فاطمه .کار کودکان چالش ها و راهکارها).
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسایت تابناک ، تاریخ انتشار 27 شهریور 1394،کد مطلب www.tabnak.ir ۹۶۶۶۵
