شعار سال: خوزستان و ديگر استان‌هاي غربي و جنوبي چندين روز از هفته گذشته را در گردوغبار شديد گذراندند. طبق پيش‌بيني هواشناسي، روزهاي آينده هم با همين معضل وحشتناک دست‌به‌گريبان‌اند. در شرق کشور هم چند روزي است اهالي زاهدان و زابل در آلودگي گردوغباري ٦٠ تا ٩٠ برابر حد مجاز نفس مي‌کشند. در چنين وضعيتي، روز پنجشنبه نشست ويژه رسيدگي به ريزگردها در مجلس شوراي اسلامي و به رياست رئيس قوه مقننه برگزار شد. در اين جلسه، به غير از علي لاريجاني، رئيس مجلس و نمايندگان استان خوزستان و ديگر استان‌هاي گرفتار گردوغبار از سمت دولت هم وزراي جهادکشاورزي و نيرو و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست و استاندار استان خوزستان حضور داشتند.

بر اساس گزارش منتشرشده از اين جلسه، رئيس مجلس در سخناني با تأکيد بر ضرورت همکاري همه دستگاه‌ها و قوا براي حل مشکل ريزگردها، گفت: مبالغ خوبي با اذن رهبري براي حل مسئله ريزگردها اختصاص مي‌دهيم.

علي لاريجاني اظهار كرد: اکنون مسئله ريزگردها در استان خوزستان پيچيده‌تر شده است. رئيس سازمان محيط‌ زيست معتقد است اگر ما حدود ۶۰۰ ميليون مترمکعب آب داشته باشيم مي‌توانيم مرطوب‌سازي برخي کانون‌هاي ريزگردها را انجام دهيم، مرطوب‌سازي بايد با سرعت بيشتري انجام شود تا مشکل مردم حل شود. وزارت نيرو حقابه محيط‌ زيستي را کامل اختصاص دهد تا مرطوب‌سازي کامل‌تري انجام شود. لاريجاني البته اين را هم گفت که «منابع آبي در کشور کم است و جهاد کشاورزي هم بايد مصرف بهينه را رعايت کند تا نتايج بهتري حاصل ‌شود».

او با بيان اينکه مسئله رسيدگي به ريزگردهاي خوزستان بايد سرعت يابد، افزود: سازمان محيط زيست بايد فکري به حال خوزستان، ايلام، سيستان و بلوچستان و ساير استان‌هاي درگير بکند و براي هرکدام برنامه و مدلي خاص داشته باشد.

منطقه بحراني در جنوب شرق اهواز

در اين جلسه محمود حجتي، وزير جهاد کشاورزي، نيز در سخناني گفت: «بعد از بحثي که در بهمن سال گذشته شد، دو منطقه شناسايي شد که منطقه بحراني از منطقه جنوب شرق اهواز شروع مي‌شد و در حد کمتري به هنديجان مي‌رسيد که منطقه‌اي با مساحت حدود ۳۵۰ هزار هکتار است. منطقه فوق‌بحراني مربوط به جنوب شرق اهواز بود که حدود ۴۲ هزار هکتار است، کاري که شروع شد براي اين بود که آب را به اين منطقه برسانيم و نهال‌کاري کنيم و پنج هزار هکتار نهال‌کاري انجام شد ولي بايد توجه داشت که نهال‌کاري پس از سه سال جواب مي‌دهد».

او افزود: «هم‌زمان تلاش شد تا کانال ۴۷ کيلومتري احداث شود و عملا اين کانال آبگيري شد و آب از دو هفته پيش به تالاب منصوري رسيد که اين تالاب ۱۴ هزار هکتار است. اکنون بيش از دو هزار و ۷۰۰ هکتار در اين دو هفته مرطوب شده است. آبي که ما براي اين کانال مي‌گيريم، از کانالي است که براي آبزي‌پروري آزادگان آبرساني مي‌کند و در واقع حقابه آنها را مصرف مي‌کنيم و آنها نيز هر روز مشکل دارند ولي به آنها گفته‌ام که اين آبگيري موقت است و در آينده آب را بايد از کارون بگيريم».

به گفته اين مسئول بلندپايه دولتي، در همين راستا تاکنون ۱۲ هزار هکتار مالچ‌پاشي هم صورت گرفته است. حجتي در ادامه هم افزود: مشکل ما حقابه‌اي است که بايد مشخص شود چقدر است، با‌اين‌حال، ما کانالي را طراحي کرديم كه بايد به منتهي‌اليه جنوب شرق اهواز تا به سمت هنديجان برسد.

بايد با کم‌آبي سازگار شويم

رضا اردکانيان، وزير نيرو، هم ديگر سخنران اين نشست بود، او در صحبت‌هاي خود اين‌طور گفت: آبي که تخصيص داده شده حقابه زيست محيطي است و براي رهاسازي مهياست، در اين چهار ماه اخير به‌دنبال حل مسئله فاز دوم طرح ۵۵۰ هزار هکتاري بوديم و همين آب موجود است. در همکاري با وزير جهاد کشاورزي مسئله حل شد و تأمين آب فاز دوم مشکلي ندارد و سازمان برنامه و بودجه نيز پشتيباني مالي مي‌کند. وزير نيرو بيان کرد: منابع مالي و آبي جديدي نيامده ولي بنا را بر اين گذاشته‌ايم که بين سازمان محيط زيست، وزارت جهاد کشاورزي، وزارت صنعت و وزارت نيرو موضوع آب را واحد بدانيم و تقسيمش نکنيم که همين امر سبب شده تا موضوع آب شکل خوبي را پيدا کند. او با بيان اينکه علت به نتيجه‌رسيدن در مورد فاز دوم ۵۵۰ هزار هکتار همين مفاهمه بود و علت اينکه ۱۴ طرح را اين چهار دستگاه به نتيجه رسانده‌اند در نتيجه همين مفاهمه است و بايد با کم آبي سازگار شويم. اردکانيان با بيان اينکه ۳۴۵ هزار هکتار منبع توليد ريزگرد داخلي در خوزستان داريم و پاييز و زمستان گريبان‌گير مي‌شوند، گفت: نيازمند حداقل امکانات براي پايش اين موضوع هستيم، سازمان برنامه حمايت کند تا مرکز مختصري ايجاد شود و پايش مرتبي انجام شود.

مشکل تخصيص آب است

در ادامه غلامرضا شريعتي، استاندار خوزستان، اظهار كرد: مشکل اکنون خوزستان کانال‌هاي انتقال آب نيست، زيرا کانال شيلات ۳۵ مترمکعب بر ثانيه مي‌تواند آب منتقل کند و به کارون نيز وصل است و ۱۵ مترمکعب بر ثانيه نياز فاز اول است که فعال است و فاز دوم که هنوز فعال نشده است، اکنون ما مشکل انتقال آب نداريم بلکه مشکل تخصيص آب داريم. استاندار خوزستان با بيان اينکه يکي از مشکلات ما خشک‌سالي است زيرا دِبي رودخانه کارون به ۱۲۰ مترمکعب بر ثانيه رسيده و پايين آمده است، بيان کرد: وزارت نيرو نيز مشکلاتي دارد و امکان انتقال آب بيش از اين را ندارند و بايد اين مشکل به نحوي حل شود. او با بيان اينکه آبي با ۳۵ مترمکعب بر ثانيه که وزارت جهاد کشاورزي ۲۰ مترمکعب آن را مي‌خواهد و ۱۵ مترمکعب بر ثانيه نيز براي شيلات است، تأمين نمي‌شود، افزود: در جاهايي که نهال‌کاري مي‌کنيم نياز به آب دائم نداريم ولي در جاهايي که مرطوب‌سازي مي‌شود هر سال به آب دائم نياز است.

شريعتي با اشاره به اينکه به کانون اصلي ريزگرد که در روزهاي اخير و سال گذشته فعال بوده هنوز دست نزده‌ايم که در مدينات در شرق اهواز و تالاب شريفيه به سمت مدينات واقع شده است، ادامه داد: «سال گذشته امکان اين کار را نداشتند و کاري در آن حوزه نکردند و اکنون نيز اين کانال کشيده شده و بايد به سمت آزادراه اهواز بندر امام برود و از زير آزادراه آب به سمت تالاب شريفيه پمپاژ شود که حداقل شش ماه زمان مي‌برد، در آن حوزه حدود سه‌هزار هکتار از اراضي منطقه معارض دارد». در اين جلسه که اکثر نمايندگان خوزستان در مجلس شوراي اسلامي و برخي از نمايندگان ساير استان‌هاي درگير ريزگردها حضور داشتند، تعدادي از نمايندگان در سخناني نسبت به اهميت موضوع و تعجيل در علاج واقعه صحبت کردند.

اختلال در کشت بهاره و تابستانه

عيسي کلانتري، رئيس سازمان محيط زيست هم ديگر سخنران اين نشست بود، او با بيان اينکه ريزگردهاي با منشأ داخلي حداقل تا يک ماه ديگر پايان مي‌يابد و ريزگردهاي خارجي شروع مي‌شود، گفت: «مسئولان مربوطه از هم‌اکنون هفت ماه وقت دارند و از حالا بايد بدانند براي امسال اگر ۶۰۰ ميليارد تومان نيز اختصاص دهند، همين حالا نمي‌توانند کاري را انجام دهند، اما براي سال بعد هفت ماه وقت دارند». رئيس سازمان محيط زيست با بيان اينکه مسئله مهم‌تر اين است که بحران گسترده‌اي در چهار ماه آينده خواهيم شد که همه کشور گرفتار آن مي‌شوند، بيان کرد: مشکل اين است که وزارت کشاورزي حداقل بايد يک ميليون هکتار کشت بهاره خود را در کل کشور کاهش دهد تا بتوانيم بحران را در کل کشور حل کنيم. به‌همين‌دليل بايد به کشاورزان خسارت بدهيم و مابه‌التفاوت توليد را وارد کنيم، زیرا مسئله فقط ريزگرد نيست و در سال زراعي موجود نمي‌توان در خوزستان کشت نرمال انجام داد، به‌هرصورت اگر به‌دنبال حل جدي بحران هستيم، اين انتظار را بايد داشته باشيم که کشت بهاره و تابستانه کشاورزان مختل مي‌شود».

جمع‌بندي نشست

پس از صحبت حاضران در اين نشست، لاريجاني در بخش پاياني اين نکات را به‌عنوان جمع‌بندي حاصل از اين جلسه مطرح کرد، نکاتي که به اين شرح بود: «مسئله بسيار مهم است و به کمک همه نياز دارد و حتما بايد همکاري و همفکري بين همه دستگاه‌ها و قوا باشد. وزارت نيرو هرچه سريع‌تر نسبت به تخصيص حقابه‌هاي محيط زيستي در خوزستان و ساير نقاط کشور اقدام کند و جهاد کشاورزي هم در جهت رسيدن اين آب‌ها به کانون‌هاي بحراني اقدام کند. در بودجه امسال هم با اذن مقام معظم رهبري و با همکاري مجلس و سازمان برنامه و بودجه مبالغ خوبي براي اين منظور لحاظ مي‌کنيم. در کميته پيگيري امور ريزگردها نمايندگاني از مجلس شوراي اسلامي به‌عنوان ناظر حضور داشته باشند».

٣ سال زمان براي رفع معضل ريزگردهاي خوزستان

رئيس سازمان حفاظت محيط‌ زيست همچنين روز گذشته در گفت‌وگويي با ايلنا در همين رابطه گفت: ۸۰ درصد ريزگردهاي خوزستان در زمستان منشأ داخلي دارد و سه سال براي نابودي منشأ داخلي ريزگردها زمان نياز داريم. عيسي کلانتري در ادامه به حقابه تالاب‌ها و مناطقي که به کانون ريزگردها تبديل شده‌اند، اشاره کرد و گفت: حقابه تالاب‌ها و مناطقي از استان خوزستان که بايد به آن بازگردانده شود، محاسبه شده که حدود چهارونيم ميليارد مترمکعب است و بايد تخصيص داده شود. کلانتري در واکنش به اظهارات برخي از دستگاه‌هاي متولي که منشأ ريزگردها و گرد و غبار استان خوزستان را عمدتا خارجي می‌دانند و اعلام مي‌کنند سهم کانون‌هاي داخلي بين ١٠ تا ٢٠ درصد است، گفت: در فصل زمستان و پاييز عمده منشأ و کانون ريزگردها داخلي است و در فصل بهار و تابستان منشأ خارجي است. ريزگرد بالاي ۱۰ ميکرون اصلا نمي‌تواند منشأ خارجي داشته باشد، چراکه حداکثر ۵۰ کيلومتر مي‌تواند در هوا منتقل شود.

کلانتري همچنين در بخش ديگري از صحبت خود در رابطه با تأثير طرح ترافيک جديد در حل معضل آلودگي هوا، گفت: من موافق کاهش تعداد خودرو در تهران و کاهش ميزان مصرف بنزين و گازوييل هستم، به‌طورکل با کاهش وسايل نقليه عمومي در همه شهرها موافقم. البته لازمه آن تقويت وسايل حمل‌ونقل عمومي است و هر دو در يک مجموعه قرار دارند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه شرق ، تاریخ انتشار 28بهمن 96، کدمطلب:162551، www.sharghdaily.ir