شعارسال: تخلیه فاضلاب و
نخاله در تپه «هزارپیچ» به پیچ آخر رسیده و مسئولان امیدوارند سوگلی دوباره سوگلی
گرگان شود؛ اما کارشناسان نگران مطالعات انجام نشده آن هستند. نامش «سوگله» است،
اما به بام گرگان هم شهرت دارد؛ چراکه در گذشته نه چندان دور از فراز تپهای سرسبز
و زیبا میشد کل شهر را دید. راه پر پیچ و خم این منطقه که روزگاری جنگل بکر و دست
نخورده بود و حتی امکان ورود به بخشی از آن وجود نداشت باعث شد بعدها آن را «هزار
پیچ» بنامند. اما از حدود دو دهه قبل با آغاز تخلیه فاضلاب انسانی و نخالههای
ساختمانی هزارپیچ دیگر نه سوگلی گرگان بود و نه تپه گردشگری.
وضعیت سوگله و خشک شدن درختان این منطقه و مخاطرات زیستمحیطی آن بارها در کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان مطرح شد و هربار توپ تعیین تکلیف پایان دادن به تخلیه فاضلاب انسانی یا در زمین شهرداری گرگان بود یا در زمین شرکت آب و فاضلاب شهری. شورای شهر گرگان هم برای پایان دادن به تخلیه نخالههای ساختمانی در هزارپیچ بیش از هر چیز نگران افزایش هزینه حمل نخالهها و نارضایتی شهروندان از افزایش تعرفه ارائه خدمات بود و هرچند مسئولان مدعی بودند از سال ۹۵ به تخلیه فاضلاب و نخاله در سوگله پایان دادهاند؛ اما شواهد گواه این مدعا بود که این راه هزارپیچ را پایانی نیست. روزهای پایانی سال گذشته سیدمناف هاشمی، استاندار گلستان، پس از بازدید میدانی از تپه سوگله دستور توقف تخلیه فضولات انسانی و نخاله در هزارپیچ را صادر کرد و برای دستگاههای اجرایی استان ضربالاجل یکماهه برای احداث پارک پسماند در این تپه تعیین کرد. هرچند پایان دادن به تخلیه فضولات انسانی و نخالهها در هزارپیچ خبر مسرتبخشی بود؛ اما تعجیل در اجرای پارک پسماند اما و اگرها و شائبههای مختلفی را رقم زد. از مدیرکل دفتر فنی استانداری گلستان جزئیات اجرای این طرح را جویا شدیم و صادقعلی مقدم اظهار کرد: هزارپیچ در نقطه نزدیک شهر، مراکز بیمارستانی و مسکونی قرار گرفته و تخلیه فاضلاب انسانی منابع آبی و شرایط زیستمحیطی منطقه را تهدید میکرد و در عین حال تخلیه نخالهها هم یک موضوع ناهنجار در این منطقه بود.
تخلیه هرگونه فاضلاب در هزارپیچ ممنوع شد
وی افزود: استاندار در بازدید از منطقه در مرحله نخست دستور داد نخالهها به نقطه دیگری که در گذشته برای آن تصمیمگیری شده بود، منتقل شده و تخلیه هرگونه فاضلاب در هزارپیچ ممنوع شود. مدیرکل دفتر فنی استانداری گلستان ادامه داد: با دستور استاندار، بازسازی اولیه و آمادهسازی تپه هزارپیچ برای درختکاری برعهده این دفتر سپرده شد و هماکنون این کار در حال انجام است. وی با یادآوری اینکه در نگاه اولیه عنوان «پارک پسماند» بر اجرای این طرح نهاده شد، اضافه کرد: انجام مطالعات در فاز بعدی قرار دارد و باید دید مطابق مطالعات چه استفادهای میتوان برای این تپه تعریف کرد تا برای شهروندان مناسب باشد. پیشبینی ما این است محل تخلیه فاضلاب و نخاله به فضای تفرجی تبدیل شود و امیدواریم با پایان کار اجرایی این محور ترافیک ناهارخوران شکسته شود. وی با تأکید بر اینکه مطالعات این پارک به دستگاههای متولی یا سازمان پسماند شهرداریهای استان یا شهرداری گرگان سپرده میشود، بیان کرد: اگر شرایط جوی مساعد باشد امیدواریم تا ۱۰ یا ۱۵ روز آینده کار تسطیح و آمادهسازی پارک پسماند به پایان برسد. مقدم با بیان اینکه تپه هزارپیچ یک جنگل مخروبه است و درختی در محدوده اجرای طرح وجود ندارد و در این فصل خار و خاشاک در آن سبز است، تصریح کرد: حدود ۵۰ تا ۶۰ درخت خشک و تعداد زیادی درخت نیمهخشک در محدوده اجرای طرح وجود دارد. وی با بیان اینکه سطح اولیه اجرای طرح سه هکتار بود، خاطرنشان کرد: برای اینکه تپه پایدار شده و آماده درختکاری شود تراسبندی کردهایم و فرم تپه و سطح آن تغییر کرده است.
پارک پسماند به شهرداری واگذار میشود
مدیرکل
دفتر فنی استانداری گلستان در حالی از اتمام کار تسطیح و آمادهسازی اولیه و
واگذاری مطالعات این پارک به سازمان پسماند یا شهرداری گرگان خبر میدهد که نه مدیر
روابط عمومی و نه مدیرعامل این سازمان حاضر به پاسخگویی در این خصوص نشدند و مدیر
روابط عمومی این سازمان خواستار به تأخیر انداختن تهیه و انتشار این گزارش تا مشخص
شدن زوایای اجرای این طرح شد. هرچند میتوان از گفتههای مدیر روابط عمومی سازمان
پسماند شهرداریهای گلستان این نکته را برداشت کرد که طرح و برنامهای در اجرای این
طرح وجود ندارد و با چالش محیط زیستی هزارپیچ احساسی و بدون پشتوانه علمی برخورد
شده اما پاسخ سرپرست معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان این شائبه را رد کرده و نشان
میدهد کماطلاعی مسئولان مانع به از پاسخگویی به اصحاب رسانه بوده است. سرپرست
معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان جزئیات بیشتر اجرای پارک پسماند را توضیح داد و
اظهار کرد: متولی اجرای پارک پسماند که قبل از سال جدید شروع شد، دفتر فنی
استانداری است و قرار شده بعد از انجام فازبندی و اجرای اولیه در قالب طرح جنگلی
هزارپیچ به شهرداری گرگان واگذار شود.
موسیالرضا صفری با بیان اینکه شهرداری گرگان از روز نخست اجرای این طرح با تمام قوا در کنار استانداری گلستان بوده است، گفت: هماکنون سه دستگاه بولدوزر، پنج دستگاه کامیون، یک دستگاه غلطک، گریدر، تانکر آب و یک دستگاه سوخترسان شهرداری گرگان در محل اجرای پروژه مشغول کار است. وی با بیان اینکه اجرای پارک پسماند از ۲۹ اسفند در تپه هزارپیچ آغاز شده و نیروهای فنی و ماشینآلات و امکانات شهرداری در آنجا مستقر است، یادآور شد: از سال ۱۳۹۵ نخالهها را تعیین تکلیف کردیم و هیچ نخالهای در این تپه تخلیه نمیشود. سرپرست معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان ادامه داد: از ظرفیت معادن برداشت شده گراویل محور توسکستان استفاده کردیم و با هماهنگی دستگاههای متولی (امور اراضی و دفتر فنی استانداری) مجوز لازم را گرفتیم و خاک و نخالههای شهر را به آنجا منتقل میکنیم. وی با تأیید اینکه فضولات انسانی تا پایان سال گذشته در هزارپیچ تخلیه میشد و متولی آن شهرداری نبود، افزود: پایان سال گذشته استاندار دستور لازم را صادر کرد و آنجا مسدود شد و تمام کامیونهای فاضلاب کش هم مجاب شدند با پیگیری شهرداری، در محل جدید پیشبینی شده، تخلیه کنند.
مطالعات طرح گردشگری هزارپیچ در حال انجام است
وی با یادآوری مجدد اینکه بعد از تسطیح و آمادهسازی محل تخلیه خاک و نخالهها این قسمت هم جزو طرح مطالعاتی پارک جنگلی هزارپیچ قرار میگیرد، ادامه داد: مطالعات طرح گردشگری هزارپیچ در حال انجام است و این قسمت (محل تخلیه نخالهها) هم به آن ملحق شده و به شهرداری گرگان واگذار میشود. به گفته صفری، شهرداری گرگان با هماهنگی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان برای مطالعات طرح پارک جنگلی هزارپیچ پیمانکار گرفته و برای اتمام مطالعات زمان مشخص کرده است. اجرای طرح پارک پسماند پیش از هر چیز نیاز به مطالعه دارد و میتوان از کارهای علمی انجام شده در سایر کشورها و حتی شهرهای دیگر در این حوزه الگوبرداری کرد. وی با یادآوری اینکه این طرح در نهایت باید به تأیید سازمان جنگلها برسد، اضافه کرد: کلیات طرح پارک جنگلی هزارپیچ به تأیید رسیده؛ اما ممکن است تصویب نهایی آن طولانی شود، از این رو نمیتوان زمان دقیقی برای به اتمام رسیدن مطالعات و اجرای پارک پسماند مشخص کرد. وی تصریح کرد: امیدواریم ظرف یکماه آینده کار خاکبرداری، تسطیح و تراسبندی قسمت تخلیه نخالهها به پایان رسیده و وارد فاز دوم کار اجرایی که تبدیل به احسن قسمت تخلیه فضولات انسانی است، برسیم. صفری خاطرنشان کرد: پیشبینی ما این است این قسمت به فضای تفرج تبدیل شود و امیدواریم با پایان کار اجرایی این محور ترافیک ناهارخوران شکسته شود. سرپرست معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان هرچند زمان دقیقی برای اتمام این پروژه مشخص نکرد؛ اما بسیار امیدوار بود با تبدیل دوباره هزارپیچ به تپه گردشگری، هزارپیچ دوباره سوگله گرگان شود. نظر کارشناسان را راجع به تبدیل به احسن تپه نخالهها و برکه فضولات انسانی جویا شدیم و یک دکترای زمینشناسی گفت: تبدیل به احسن این منطقه بهترین کار ممکن است؛ اما باید توجه داشت یکسری از نخالهها سمی بوده و اگر گیاه در آنجا کشت شود اجازه رشد را به گیاه نمیدهند و باید این مشکل را حل کنند.
پیش از انجام هر کاری مطالعات انجام شود
هوشنگ احمدپور با بیان اینکه تبدیل به احسن این تپه به مناقشات زیستمحیطی آن پایان داده و به توسعه پایدار منطقه کمک میکند، متذکر شد: درختکاری در تپه نخالهها فوقالعاده خوب است؛ اما به یکسری ملزومات نیاز دارد و باید پیش از انجام هرکاری مطالعات انجام شود که نخالهها سمی نباشد که بعدها گرفتاریهای بزرگتری در منطقه داشته باشیم. وی با تأکید بر اینکه رعایت مسائل فنی، زیستمحیطی و بهداشتی در اجرای این طرح بسیار ضروری است، گفت: در هر صورت بهنظر میرسد محاسن اجرای طرح پارک پسماند بیشتر از معایب تپه نخاله و رهاسازی فضولات انسانی باشد. این دکترای زمینشناسی با بیان اینکه فاضلاب انسانی اگر با پارازیت، انگل و میکروب همراه نباشد بهترین کود برای خاک است، افزود: اما باید توجه داشت هرچند فاضلاب انسانی خاک را تقویت میکند؛ اما بهدلیل فعل و انفعالات به خاک استحکام نمیدهد و آن را سست میکند. وی ادامه داد: خشک شدن درختان در شعاع چند ده متری فاضلاب انسانی در تپه هزارپیچ نشاندهنده وجود پارازیت و انگل است. احمدپور با یادآوری اینکه فاضلاب انسانی باعث خشک شدن درخت نمیشود؛ بلکه صابون و مواد شوینده خاک را نابوده کرده و منجر به خشک شدن گیاه میشوند، دوباره تأکید کرد: اجرای این طرح (پارک پسماند) پیش از هرچیز به مطالعه نیاز دارد و میتوان از کارهای علمی انجام شده در سایر کشورها و حتی شهرهای دیگر در این حوزه الگوبرداری کرد. این دکترای زمینشناسی بر انجام کار مطالعاتی پیش از ورود به مرحله اجرا تأکید دارد و معتقد است میتوان از فعالیتهای علمی انجام شده در پایدارسازی هزارپیچ بهره گرفته نکتهای که به اعتقاد کارشناسان حوزه بهداشت محیط درباره هزارپیچ کمتر مورد توجه بوده است. تخلیه فاضلاب انسانی استان باید مدیریت و تدبیر شود و تا زیرساخت تخلیه فاضلابها را فراهم نکنیم.
منع تخلیه فاضلاب در هزارپیچ کار اشتباهی است
یک کارشناس ارشد مدیریت محیط زیست در آلودگیها اظهار کرد: برابر قانون و آنچه در منابع علمی ذکر شده محل تخلیه نخالههای ساختمانی میتواند به پارک، فضای سبز، پیست موتورسواری و محلی برای دوچرخهسواری تبدیل شود. خلیل جعفری با یادآوی اینکه محل دفن پسماند هم بعد از یک دوره پنج تا ۱۰ ساله به شرط آن که در این فاصله دفن دیگری انجام نشود، میتواند به فضای سبز تبدیل شود، افزود: این کار نیاز به شرایطی خاص دارد؛ بهعنوان مثال این منطقه باید با یک پوشش یک متری از خاک پوشانده شده کوبیده و سپس تسطیح شود و باید شرط تمهیدات لازم برای خارج نشدن گازهای مختلف ازجمله متان از زباله مورد توجه ویژه قرار گیرد. وی با تأکید بر اینکه تبدیل حوضچه فاضلاب انسانی به پارک و فضای سبز منع قانونی نداشته، بلکه توصیه هم شده است، گفت: در هزارپیچ دفن زباله نداشتیم بلکه نخالههای ساختمانی و فاضلاب انسانی تخلیه میشد.
منع تخلیه فاضلاب در هزارپیچ بیفایده است
وی با تأکید بر اینکه قبل از انجام هر اقدامی باید فاضلاب انسانی تعیین تکلیف شود، متذکر شد: تا شبکه فاضلاب شهر گرگان تکمیل نشود و تمام فاضلاب این شهر به شبکه منتقل نشود نمیتوان امیدی به اجرای این طرح داشت. این کارشناس بهداشت محیط اضافه کرد: با فرض تکمیل شبکه فاضلاب شهر گرگان باز هم باید برای تخلیه فاضلاب روستاها چارهاندیشی کرد؛ چراکه در شرایط فعلی در هنگام بارندگی شاهد تخلیه فاضلاب انسانی در معابر عمومی در شهر گرگان هستیم. وی با بیان اینکه راهکارهای علمی زیادی برای تعییین تکلیف فاضلاب وجود دارد، تصریح کرد: پیش تصفیهخانه، حوضچههای متعادلسازی و... ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای حل این موضوع است؛ اما اجرای پیش تصفیهخانه نیاز به اعتبارات سه تا چهارمیلیارد تومانی دارد و اجرای آن سالهاست مورد مناقشه شهرداری گرگان و شرکت آب و فاضلاب شهری گلستان است. وی ادامه داد: مطابق آخرین پیگیریهای انجام شده تعیین تکلیف اجرای پیش تصفیهخانه گرگان از دستور کارگروه سلامت و امنیت غذایی گلستان خارج شده و به کمیته زیربنایی استان رفته و بهدلیل مناقشات موجود با دفتر حقوقی دولت مکاتبه شده است. جعفری با یادآوری اینکه اجرای پیش تصفیهخانه گرگان در سطح ملی باید حل شده و دفتر حقوقی دولت تعیین تکلیف کند که اجرای این پروژه چند میلیارد تومانی با وزارت نیروست یا وزارت کشو، بیان کرد: مطابق آخرین پیگیریهای انجام شده پس از حدود یکسال دفتر حقوقی دولت هنوز پاسخ مکاتبه کارگروه زیربنایی استان را نداده است. وی با تأکید بر اینکه برای تعیین تکلیف فاضلاب انسانی در گلستان راهکارهای علمی زیادی وجود دارد؛ اما بستگی به توان، شرایط، فرهنگ، هزینه خانوار و... دارد، گفت: مطابق اعلام مسئولان روزانه ۱۰۰ تانکر فاضلاب انسانی در هزارپیچ تخلیه میشد و تا وضعیت تخلیه این فاضلابها تعیین تکلیف نشود منع تخلیه در هزارپیچ نهتنها بیفایده است؛ بلکه باعث میشود از بد به بدتر گرفتار شویم. این کارشناس ارشد مدیریت محیط در آلودگیها با تأکید بر اینکه تخلیه فاضلاب انسانی استان باید مدیریت و تدبیر شود، متذکر شد: تا زیرساخت تخلیه فاضلابها را فراهم نکنیم منع تخلیه فاضلاب در هزارپیچ کار اشتباهی است و نمیتوان آن را راهکار اصولی دانست. هرچند مدیران استان امید دارند با تبدیل تپه نخاله و برکه فاضلاب انسانی هزارپیچ به پارک پسماند هزارپیچ دوباره به سوگله گرگان تبدیل شود؛ اما کارشناسان حوزههای مختلف بر انجام مطالعات و مدیریت فاضلاب در استان پیش از هر اقدام دیگری تأکید دارند.
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 2اردیبهشت1397 ، کدخبر: 43197: www.sabzineh.org