شعار سال: روز گذشته، اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری گلستان در پاسخ به گزارش منتشر شده در "اسکان نيوز" درباره "قطع درختان جنگلی در زیارت گرگان" و با عنوان "زمین هایی در قلب جنگل واراضی ملی، سند منگوله دار دارند" جوابیه ای صادر کرد. در بخش نهایی این جوابیه آمده بود که « عرصه مذکور جزو "مناطق حفاظت شده" بوده که درسال۱۳۹۷ به اداره کل حفاظت و محیط زیست استان گلستان تحویل و تحول شده و به استناد "قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست" و "آیین نامه های اجرایی آن" مسولیت حفاظت آن با اداره کل حفاةت و محیط زیست استان می باشد.»

اسکان نيوز در گفت وگو با معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان این مساله را واکاوی کرده و این مقام محیط زیست، با استناد به متن قوانین هر دو سازمان جنگل ها ومراتع وآبخیزداری" و "حفاظت محیط زیست" ادعای اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری گلستان را رد کرده است.

"قانون حفاظت وبهره برداری از جنگل ها ومراتع"

وحید خیرآبادی معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان به اسکان گفت:« بر اساس ماده 55 "قانون حفاظت وبهره برداری از جنگل ها ومراتع" هر گونه تجاوز به جنگل ها و مراتع و بیشه‌ها و اراضی جنگلی ملی شده، ممنوع است و بر حسب مورد، مشمول مقررات قانون جلوگیری از‌تصرف عدوانی خواهد بود. در مناطق 4 گانه جدای از بحث قطع درخت، مستثنیات املاک اشخاص حقیقی و حقوقی مساله است. ماده 56 همین قانون نیز می گوید که " تشخیص منابع ملی شده و مستثنیات ماده دوم "قانون ملی شدن جنگل ها ومراتع" با رعایت تعاریفی که در این قانون شده، با مأمورین سازمان‌ جنگلبانی است و اشخاص معترض باید اعتراض خود را ظرف سه ماه پس از اخطار کتبی یا آگهی سازمان جنگلبانی به آن سازمان تسلیم نماید. ‌اعتراض مزبور ظرف سه ماه در کمیسیونی مرکب از فرماندار، رئیس دادگستری، رئیس ثبت، رئیس کشاورزی و رئیس جنگلبانی محل یا نمایندگان آنها (‌نماینده رییس دادگستری یکی از قضات خواهد بود) مطرح، و ظرف سه ماه نسبت به آن رسیدگی و اتخاذ تصمیم خواهد شد و تصمیم اکثریت‌ کمیسیون قطعی است و در صورتی که تصمیم اکثریت کمیسیون، مبنی بر ملی بودن و خلع ید باشد مأموران انتظامی مکلف به اجرای آن هستند.»

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در ادامه می گوید:« فصل اول "قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل ها ومراتع" ‌مصوب 1346.5.25بازهم در مورد تشخیص منابع ملی شده از مستتثنیات، تاکید بر مسوولیت سازمان جنگل ها دارد.»

 به گفته خیرآبادی، ماده 16 این قانون می گوید:« کلیه عرصه واعیان املاک متعلق به دولت، واقع درمحدوده مناطق مذکور دربند (الف) ماده 3 همچنین تمامی تالاب ها ی متعلق به دولت در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرارخواهد داشت و سازمان دربهره برداری از تالاب ها (به استثنای مرداب انزلی) و املاک مذکور، قائم مقام قانونی موسسات یا سازمان های مربوط می باشد؛ ولی حق واگذاری عین آنها را ندارد. همچنین در تبصره 1 این ماده قانونی، درصورتی که استفاده ازمنابع مذکور مستلزم قطع درخت باشد سازمان جنگل ها ومراتع کشورراسا عمل خواهد نمود. تبصره 2 نیز گفته است که نحوه واگذاری منافع املاک مذکور دراین ماده درآیین نامه اجرایی این قانون، تعیین خواهد شد.»

قطع درختان جنگلی "زیارت" در بهمن 98

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان درباره رخداد اخیر قطع 27 اصله درخت جنگلی توسکا، افرا و آلو که محور اصلی گزارش اسکان نيوز بود گفت:« محیط بانان "منطقه حفاظت شده جهان نما" در تاریخ 9/11/98 این تخلف را صورتجلسه کرده اند. همان وقت با مشاهده این قطع درخت، بلافاصله با یگان حفاظت منابع طبیعی ناهارخوران هماهنگ کرده اند و به محل رفته و به اتفاق، این تخلف را صورتجلسه کرده اند. سپس با آقای سلیمانی معاون محترم پیشگیری از جرم دادستان گرگان نیز هماهنگی انجام گرفت و موضوع به اطلاع ایشان نیز رسانیده شد که ایشان فرمودند « صورتجلسه مشترک تهیه و تحویل دوستان منابع طبیعی بشود. این کار را نیز انجام دادیم و نیروهای منابع طبیعی نیز همان صورتجلسه را به دادگاه معرفی کرده اند و جرائم آن مشخص شده است.

گزارش هایی را نیز که همکاران ما در محیط بانی جهان نما از این رخداد تهیه کردند صورتجلسه کرده و همراه نقشه های منطقه مورد نظر، برای من نیز ارسال کردند.»
 
خیرآبادی در پاسخ به جوابیه منابع طبیعی گلستان که "چون منطقه ای که در آن درخت قطع شده "منطقه حفاظت شده" محیط زیست است مسوولیت رسیدگی به قطع این 27 اصله درخت بر عهده اداره کل حفاظت محیط زیست است"؛ چند نکته را متذکر شد و گفت:« چند آیتم قانونی هست که شرح وظایف ما و منابع طبیعی را مشخص کرده است. من به ترتیب این موارد را عرض می کنم.»

« به استناد ماده 42 "قانون حفاظت و بهره برداری ازجنگل ها"، بریدن، ریشه کن کردن و سوزانیدن نهال و درخت و تهیه چوب و هیزم و زغال از منابع ملی و توده های جنگلی، بدون اخذ پروانه از "سازمان جنگل ها ومراتع و آبخیزداری" ممنوع است.»  یعنی اگر جایی قرار است قطع درختی انجام بگیرد حتی اگر در مستثنیات افراد نیز باشد نیز باید برای قطع درختان جنگلی باید از سازمان جنگل ها مجوز گرفته شود؛ حتی اگر در مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست باشد.»

قوانین سازمان حفاظت محیط زیست

او افزود:« در قوانین محیط زیست نیز به همین گونه است؛ ما دو قانون مشخص در حوزه محیط زیست در اینباره داریم. یکی "قانون شکاروصید" و دیگری "قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست".»

او می گوید:« ماده 3 "قانون حفاظت  و بهسازی محیط زیست" گفته است که" شورایعالی حفاظت محیط زیست، علاوه بر وظائف واختیاراتی که در"قانون شکار وصید" برای شورایعالی شکاربانی ونظارت بر صید مقرر بوده، دارای وظائف واختیارات زیر است:

الف- تعیین مناطقی تحت عنوان پارک ملی- آثار طبیعی ملی – پناهگاه حیات وحش – منطقه حفاظت شده و تصویب حدود دقیق این مناطق با رعایت نکات زیر:

1- مفاد ماده 27 قانون شکار وصید مصوب خردادماه 1346 همچنین قوانین و مقررات مربوط به سازمان جنگل ها ومراتع.

2- کسب موافقت وزیر جهاد کشاورزی درمورد مناطقی که با اجازه یا توسط سازمان جنگل ها ومراتع کشور درآنها طرح جنگلداری یا مرتع داری به موقع عمل گذارده شده یا می شود.

3-کسب موافقت وزیر صنایع ومعادن درمورد مناطقی که طرح های اکتشاف وبهره برداری ازمواد معدنی طبق قانون مربوط اجرا می گردد.

صدور هرگونه پروانه اکتشاف وبهره برداری ازموادمعدنی برای مناطقی که تحت عنوان پارک ملی – آثارطبیعی ملی – پناهگاه حیات وحش ومنطقه حفاظت شده تعیین گردیده اند، موکول به موافقت شورایعالی حفاظت محیط زیست می باشد.

تبصره – الف - تعریف مناطق وتعیین ضوابط ومقررات مربوط به مناطق مذکور دراین بند به موجب آیین نامه اجرایی این قانون خواهدبود. ب – تعیین انواع ومدت اعتباروبهای پروانه های موضوع ماده 8 این قانون. ج- موافقت با اعطاء جایزه به اشخاص طبق آیین نامه اجرایی این قانون. در ماده 3 این قانون هم فقط به تعاریف مناطق پرداخته و مورد بیشتری در طرح دعوی توسط محیط زیست ارائه نشده است.»

مدیریت فعل وانفعال های مناطق چهارگانه

خیرآبادی می گوید:« در ماده 16 "قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست" آمده است:« کلیه عرصه واعیان واملاک متعلق به دولت واقع در مناطق چهارگانه و تالاب ها در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست است و سازمان محیط زیست در بهره برداری از این املاک، قائم مقام قانونی دستگاه های مربوطه می باشد و حق واگذاری ندارد.»

 او افزود:« این ماده تبصره ای دارد که می گوید "در صورتی که استفاده از منابع مذکور، مستلزم قطع درخت باشد، سازمان جنگل ها ومراتع راسا عمل خواهد نمود." یعنی در نهایت تعیین تکلیف نهایی در موضوع قطع درخت، با سازمان جنگل ها ومراتع است و در ماده 16 "قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست"، حق پیگرد قانونی برای  سازمان ما قائل نشده است.»

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان افزود:« در "قانون شکار وصید" هم دو محور درباره قطع درخت و از بین بردن پوشش گیاهی جریمه مشخص کرده است؛ یکی ماده 10 است که می گوید "اگر در مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش، از بین بردن رُستنی ها از جمله قطع درختان، خارزنی، بوته کنی و تعلیف ممنوع است و مرتکب، اگر این اقدام را انجام بدهد به جزای نقدی از یکصد هزار ریال تا یک میلیون ریال و حبس از یک ماه تا 6 ماه محکوم می شود.»

او گفت:« ماده 12همین قانون درباره "پارک های ملی" و "اثر طبیعی-ملی"، هم سنگین تر در نظر گرفته و هم بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته شده است. یعنی در پارک های ملی، چون حق مالکیت سازمان حفاظت محیط زیست محرز است و حساسیت این مناطق بالاتر است، اولا جرایم بالاتری برای قطع درخت دارد و از سه ماه تا سه سال حبس است و سازمان حفاظت محیط زیست در این دو منطقه می تواند مستقیما ورود کند و با تشکیل پرونده مجرم را به دادگاه معرفی کند. اما در "مناطق حفاظت شده" راجع به قطع درخت، باید این هماهنگی با "سازمان جنگل ها ومراتع و آبخیزداری" و "ادارات کل منابع طبیعی استان ها" انجام گیرد و سازمان حفاظت محیط زیست نمی تواند مستقیما وارد شود.»

مصوبه ای که اجرا نشد!

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در ادامه گفت:« در سال 1384 هیات وزیران مصوبه ای در زمینه "واگذاری حق مالکیت مناطق چهارگانه به سازمان حفاظت محیط زیست" صادر کرد که مصوبه بسیار خوبی بود؛ ولی متاسفانه با مکاتبات و پیگیری فراوان "سازمان جنگل ها ومراتع" این مصوبه اجرا نشد؛ وگرنه با گذشت بیش از 15 سال از تصویب آن، چرا تاکنون حتی یک منطقه در کشور هم تغییر و تحول نشده است؟!»
 
خیرآبادی افزود:« آش تا جایی شور شد که "اداره کل منابع طبیعی استان گلستان" درخواست ابطال سند مالکیت "پارک ملی گلستان" را که به نام "سازمان" محیط زیست هست را کرد؛ ولی با دخالت وزارت دارایی انجام نشد. پس از مکاتبه دادستان کل کشور در سال 1396 و پیگیری های قوه قضايي، هنوز هم هیچ منطقه ای تغییر و تحول نشده است.»

او گفت:« سوال اصلی این است در یک "منطقه حفاظت شده" یا "پناهگاه حیات وحش" بهره برداری های هم انجام می شود؛ صدور پروانه چرای دام، پروانه زنبورداری، پروانه اکتشاف و بهره برداری معدن، طرح جنگلداری و ... تکلیف اینها چیست؟ نمی شود که سازمان حفاظت محیط زیست، فقط به تخلفات و تصرفات رسیدگی کند و بهره برداری را سازمان جنگل ها ومراتع وآبخیزداری انجام دهد.»

بلاتکلیفی در تغییر مدیریت "منطقه حفاظت شده جهان نما" و "زیارت"

به گفته معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان، چند سالی است بحثی پیرامون ایجاد تغییراتی در مدیریت "منطقه حفاظت شده جهان نما" بین دستگاه های نظارتی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل ها ومراتع انجام و پیگیری شده است. چرا که این منطقه در سال 1352 حفاظت شده اعلام شده ولی تا سال 1398 مدیریت آن سبک دیگری داشته است. یقینا ایجاد چنین تحولی هم زمان بر است و هم نیازمند یک برنامه جامع و دقیق.»

خیرآبادی افزود:« بر اساس تفاهماتی که بین مدیریت محیط زیست و منابع طبیعی وقت انجام شد قرار شد نقشه "منطقه حفاظت شده جهان نما" با مسائل و مصائب آن تعیین تکلیف شده و مدیریت آن به اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان سپرده شود. این طرح، رفت و برگشت هایی داشت و بر اساس پيگيری بازرسی کل و دادستانی کل كشور از ما نقشه هایی را درخواست کردند که به صورت "کاداستر" باشد؛ کاداستر آن موجود نبود؛ پرونده ها و تخریب وتصرف های آن هنوز تعیین تکلیف نشده؛ بر این اساس ادارات کل محیط زیست و منابع طبیعی استان در حال پیگیری هستند و از محل اعتبارات ملی مشاور ذی صلاحی را برای حوضه زیارت گرفتیم؛ پایش و تصویربرداری هوایی کردیم. نقشه های آنرا مشخص کردیم؛ این ها را باید با عملیات میدانی به روز کنیم تا میزان تصرفات و تخلفات مشخص شده و مستثنیات از دل آنها خارج شود.»

او تاکید کرد:« در این میان، تطبيق عكس های هوايی با نقشه های تحويلی، حكايت از عدم تطابق نقشه ها با واقعيت است كه موضوع تدقيق نقشه ها از اداره كل منابع طبيعی در حال پيگيری است. ضمن اینکه تحويل و تحول منطقه، نيازمند تعيبن تكليف تصرفات، تجاوزات، تخريب های ذينفعان مثل دامداران، زنبورداران، تجهيزات و ... است.»
 
تشکیل "پلیس انفال"

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان درباره تشکیل "پلیس انفال" با هدف برخورد با تخلفات و پیشگیری تصرفات گفت:« با دستور دادستان مركز استان به منظور پيشگيری و برخورد با تخلفات در منطقه زيارت، "پليس انفال" با حضور نمايندگان دستگاه های مربوط مثل اداره کل محيط زيست، اداره کل منابع طبيعی وآبخیزداری، شرکت آب منطقه ای، امور اراضی، فرمانداری، شهرداری گرگان و ... تشكيل شده است.»

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی اسکان، تاریخ 23 فروردین 99، کد مطلب: 26761: www.eskannews.com