شعارسال: در سال‌های نه چندان دور انسان‌ها خود را جزئی از طبیعت می‌دانستند، اما توسعه شهرنشینی و فاصله گرفتن از محیط زیست باعث شد تا برخی هر طور که دوست دارند با طبیعت رفتار کنند؛ به همین خاطر بود که از ورود فاضلاب شهری و صنعتی به تالاب‌ها جلوگیری نکردند؛ پایین رفتن سفره‌های آبی زیرزمین را جدی نگرفتند؛ به قطع بی‌رویه درختان و نابودی جنگل‌ها بی‌اعتنایی کردند؛ به اثرات ساخت غیر کارشناسی سدها بی‌توجهی کردند و... اما چندی نگذشت همین بی‌توجهی کار دستشان داد و حالا چند سالی می‌شود که چالش‌های زیست‌محیطی به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان تبدیل شده است.

این بی‌توجهی‌ها آنقدر نهادینه شده که به باور کارشناسان برای جلوگیری از تخریب بیشتر محیط زیست و حتی حفظ وضعیت موجود باید دغدغه حفظ طبیعت از کودکی در ذهن نونهالان کاشته شود تا ثمره آن در سال‌های آینده به بار بنشیند و موجب دوستی دوباره انسان با طبیعت شود.

شاید به همین دلیل است که راه‌اندازی مدارسی با عنوان «مدارس سبز» با رویکرد آشنایی کودکان و نوجوانان با مباحث زیست محیطی و ترویج فرهنگ حفظ محیط زیست در میان دانش‌آموزان در سرلوحه برنامه‌های «وزارت آموزش و پرورش» و «سازمان حفاظت محیط زیست» قرار گرفته است.

انرژی‌های پاک به جای سوخت‌های فسیلی

در این مدارس از انرژی‌های پاک و نو چون انرژی خورشیدی و بادی به جای سوخت‌های فسیلی استفاده و پسماندها به نحوی صحیح جمع‌آوری و دفن می‌شود. همچنین استفاده از رایانه به جای دفترهای کاغذی، تفکیک زباله‌ها، ایجاد کارگروه‌های زیست محیطی از سوی دانش‌آموزان، تغییر در محتوای کتاب‌های درسی، توجه به نوع سازه‌های مدارس و برگزاری آموزش‌های میدانی در محیط و فضاهای طبیعی از دیگر برنامه‌های مدارس سبز است.

3 استان پیشرو در ساخت «مدارس سبز»

»مهرالله رخشانی مهر»، رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور به‌عنوان متولی اجرای این طرح  اظهار داشت: هدف از ساخت مدارس سبز تنها به ایجاد فضای سبز، اصول ساخت و ساز، استفاده از انرژی خورشیدی و تغییر رنگ و نور و معماری نیست بلکه موضوع اصلی آن فرهنگ‌سازی برای نسل جدید است. از آنجایی که هدف ما ایجاد مدارسی ماندگار است، تمام شاخص‌های این مدارس بر اساس مطالعات دقیق علمی و نظرات کارشناسان تدوین می‌شود. رئیس شورای راهبری طرح مدرسه سبز ادامه داد: با وجود نوپا بودن این طرح بسیاری از استان‌ها در این زمینه موفق عمل کرده‌اند. استان‌های سیستان و بلوچستان، زنجان و تهران در اجرای این طرح پیشرو بوده و از محل منابع خود ساخت مدارس سبز را انجام داده‌اند. رقم ۱۴میلیارد تومان نیز برای مطالعه و طراحی این مدارس در استان‌ها در نظر گرفته شده که بتدریج در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

ساخت مدارس متناسب با اقلیم

رخشانی مهر مصرف انرژی را به‌عنوان یک عامل مهم در ساخت مدارس سبز دانست و افزود: مکان‌یابی ساخت این مدارس از موضوعات مورد توجه بوده و کارهای مطالعات آن با همکاری بدنه دانشگاهی کشور در حال انجام است. همچنین در راستای صرفه‌جویی و کاهش معضلات زیستی ساخت این مدارس در مکان‌های نورگیر انجام می‌شود تا بتوانیم براحتی از این انرژی طبیعی استفاده کنیم. وی خاطرنشان کرد: در بحث اصلاح الگوی مصرف نیز این سازمان ساخت و توسعه مدارس سبز و مکان‌یابی مدارس مبتنی بر طرح آمایش سرزمین، توجه به اقلیم و شرایط محلی و نیازسنجی‌های دقیق را پیگیری و اجرا خواهد کرد. معماران باید با استفاده از روش‌های مدرن و اسلامی و با استفاده از مصالح و نیروی کار بومی، مدارسی زیبا و متناسب با اقلیم آن منطقه بسازند.

»مدیریت سبز» در مدارس

»نیره پورملایی»، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز در این خصوص اظهار داشت: به منظور آشنایی دانش‌آموزان استان باموضوعات زیست‌محیطی، جلسات توجیهی و آموزشی «مدیریت سبز» در تمام مقاطع در دستور کار قرار گرفته است. پورملایی خاطرنشان کرد: هدف از برگزاری این دوره‌ها آشنایی با نحوه ایجاد دفتر کار سبز، اهمیت حفظ محیط زیست و نحوه اجرای مدیریت سبز در محل کار است. مدیریت سبز در محل کار وغیره شامل مدیریت مصرف انرژی، آب، مواد اولیه و تجهیزات، کاهش مواد زاید جامد و بازیافت آنهاست. توجه و اهمیت به مسائل زیست‌محیطی در مدارس در دولت‌های قبل هم پایه‌گذاری شده بود، اما در دولت تدبیر و امید مطابق تفاهمنامه‌ها و توافق‌هایی که سازمان محیط‌ زیست با اداره آموزش و پرورش انجام داده، بیشتر مورد توجه قرارگرفته است.

سازه‌های مناسب با اقلیم

در همین حال، «علیرضا راشکی»، مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان هم گفت: از سال 88 موضوع جمع‌آوری مدارس کپری در دستورکار قرار گرفت و مهرماه سال گذشته نخستین مدرسه‌های مناسب با اقلیم در استان شروع به کار کرد. اما با توجه به شرایط اقلیمی استان کلاس‌های کپری همچنان در برخی نقاط مانند فنوج و مهرستان وجود دارد و سعی شده با ارسال کلاس‌های پیش ساخته برای این مناطق شرایط را برای تحصیل دانش‌آموزان آماده کنیم. وی ادامه داد: در راستای توسعه مدارس سبز در استان؛ قرار است سازه‌های مناسب با اقلیم جایگزین مدارس پیش‌ساخته شود. با کمک متخصصان بومی سازه‌های مناسب با شرایط اقلیمی استان و مقاوم در برابر سیل، زلزله و حوادث طبیعی ساخته شده است. این کار سال گذشته در چند منطقه انجام شد و بقیه نیز بزودی جایگزین می‌شود. مدارس پیش ساخته یا همان مدارس کانکسی نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای مدارس کپری که با زیست بوم منطقه سازگاری دارند، باشند.

مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان گفت: مدارس سبز که در چند شهر استان آغاز به کار کرده، تمام شاخصه‌های محیط زیست درآنها رعایت شده است. در این راستا، در مدرسه شبانه روزی شهرستان مهرستان دانش‌آموزان با کمک خیران یک واحد گلخانه و یک واحد پرورش طیور در مدرسه خود ساخته‌اند. واحد گلخانه در مدرسه دخترانه با اعتبار ۱۶۰ میلیون ریال و واحد پرورش طیور در مدرسه پسرانه با اعتبار ۹۰ میلیون ریال از محل اعتبارات داخلی و کمک‌ خیران راه‌اندازی شده است. در این 2 مدرسه شبانه روزی، ۳۵۶ دانش‌آموز پسر و ۳۱۱ دانش‌آموز دختر تحصیل می‌کنند.

نیم نگاه

با وجود نوپا بودن طرح ایجاد «مدارس سبز»، بسیاری از استان‌ها در این زمینه موفق عمل کرده‌اند. استان‌های سیستان و بلوچستان، زنجان و تهران در اجرای این طرح پیشرو بوده و از محل منابع خود ساخت مدارس سبز را انجام داده‌اند.

در راستای توسعه مدارس سبز در سیستان وبلوچستان؛ قرار است سازه‌های مناسب با اقلیم جایگزین مدارس پیش ساخته شود.

هدف از برگزاری دوره‌ها ی توجیهی و آموزشی «مدیریت سبز» در مدارس استان آشنایی با نحوه ایجاد دفتر کار سبز، اهمیت حفظ محیط زیست و نحوه اجرای مدیریت سبز در محل کار است.

مدیریت سبز در محل کار وغیره شامل مدیریت مصرف انرژی، آب، مواد اولیه و تجهیزات، کاهش مواد زاید جامد و بازیافت آنهاست.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار: - ، کدخبر: 467465: www.iran-newspaper.com