شعار سال: کاهش ذخایر و تخم «آرتمیا» در دریاچه ارومیه که زمانی بزرگ‌ترین منبع آرتمیای جهان بود، امروز به یکی از دغدغه‌های زیست‌ محیطی تبدیل ‌شده است. خشکسالی‌های بیش ازیک دهه اخیر در منطقه و تبخیر بسیار بالا به همراه گرمای بیش‌ازحد و کاهش آب ورودی به دریاچه ارومیه به‌دنبال کمبود بارندگی‌ها سبب شده که غلظت نمک دریاچه بالا برود و شرایط مطلوب برای ادامه حیات آرتمیا تا حدودی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شود. البته با توجه به اقدامات ستاد احیای دریاچه ارومیه شرایط این تالاب نسبت به چند سال گذشته کمی بهبود یافته و می‌توان در آب آن آرتمیا را مشاهده کرد که نویدبخش حیات دوباره این زیست‌ بوم است.

«آرتمیا» مقاوم‌‌ترین موجود آبزی در آبی با میزان شوری بالاست ولی شرایط موجود دریاچه ارومیه و رسیدن آب آن به حالت فوق اشباع موجب به خطر افتادن حیات این موجود زنده شده است. این روزها هرچند شاهد بهبود نسبی اوضاع دریاچه هستیم اما با توجه به فرارسیدن فصل گرما و تبخیر و بالا رفتن شوری دوباره آب نگرانی برای از بین رفتن آرتمیا قوت می‌یابد. هم‌اکنون با توجه به اشباع شدن آب دریاچه ارومیه، آرتمیا همچنان در چرخه زیست بحرانی به سر می‌برد. این در حالی است که به عقیده برخی از مسئولان و کارشناسان این حوزه، می‌توان تولید و پرورش آرتمیا را در جنوب کشور در کنار تولید میگو که در آب‌های شور پرورش می‌یابد، گسترش داد.

«ناصر آق»، رئیس پژوهشکده آرتمیا و آبزی پروری دانشگاه ارومیه و رئیس انجمن آبزی پروری کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» با تأکید بر اینکه تولید آرتمیا در کشور باید تقویت شود، خاطرنشان کرد: درحال حاضر در شهر رفسنجان در استان کرمان که شوری آب بخشی از این شهر بالاست، آرتمیا تولید می‌شود. در واقع هر نقطه از کشور که آب شور داشته باشد برای پرورش و تولید آرتمیا بسیار مناسب است. تاکنون چند بار در جلساتی که با مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه و سازمان حفاظت از محیط زیست داشتیم، پیشنهاد پرورش آرتمیا را در استان‌های جنوبی کشور عنوان کردیم اما تاکنون استقبالی از آن نشده، این درحالی است که اگر این اتفاق بیفتد اشتغالزایی نیز به‌دنبال خواهد داشت. زیرا در کنار پرورش میگو که در آب‌های شور جنوب کشور انجام می‌شود، می‌توانیم پرورش آرتمیا را هم داشته باشیم.

تولید آرتمیا در کرمان

به گفته رئیس انجمن آبزی پروری کشور، هم‌اکنون در کرمان در دریاچه‌ای به وسعت 25هکتار آرتمیا تولید می‌شود که میزان تولید آن از دریاچه ارومیه (با توجه به شرایط کنونی) بیشتر است. با توجه به نکات یاد شده ضروری است دولت از طرح‌های تولید آرتمیا در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان در جنوب کشور حمایت کند تا ضمن اشتغالزایی در این خطه صنعت آبزی پروری را هم زنده و سرپا نگه داریم. آق با بیان اینکه آرتمیا مصارف زیادی در صنعت آبزی‌پروری، تغذیه میگو و ماهیان دریایی، خاویاری و زینتی دارد، یادآور شد: اگر تنها در 2 فاز اول و دوم، یک چهارم دریاچه را(در هر فاز) به‌طور کامل احیا کنیم، می‌توانیم سالانه 5 هزار تن تولید آرتمیا داشته باشیم.

آرتمیا دریاچه ارومیه هیچ وقت به‌طورکامل از بین نمی‌رود

رئیس انجمن آبزی پروری کشور با اشاره به اینکه آرتمیا دریاچه ارومیه هیچ وقت به طورکامل از بین نمی‌رود چون تخمش در شرایط سخت هم حتی اگر شوری آب دریاچه بیش از حد بالا برود یا دریاچه به طور کامل خشک هم شود باز در زیر نمک‌ها باقی می‌ماند، افزود: به محض پرآب شدن دریاچه، تخم آن دوباره احیا می‌شود و این، از ویژگی‌های این نوع موجود دریایی است.

وی با اشاره به شرایط مناسب دریاچه ارومیه درگذشته برای رشد آرتمیا گفت: این دریاچه در زمان شکوفایی 35 میلیارد مترمکعب آب داشت و شوری آن 150گرم درلیتر بود که شوری کاملاً بهینه برای رشد و پرورش آرتمیا محسوب می‌شد. در آن زمان (قبل از شروع بحران دریاچه) شاهد تولید 300هزارتنی آرتمیا در این دریاچه بودیم.

شوری زیاد آب برای پرورش آرتمیا مناسب نیست

آق، وضعیت تراز آبی دریاچه ارومیه تا 28 اردیبهشت ماه در بهترین شرایط را 2.2 میلیارد مترمکعب آب و شوری آن را بالای 350 گرم در لیتر عنوان کرد و اظهار داشت: این میزان شوری بسیار بالاست. پیش‌بینی می‌شود تا پایان تابستان شوری آب به 600 گرم در لیتر نیز افزایش پیدا کند که این وضعیت برای پرورش آرتمیا مناسب نیست. آرتمیا معمولاً از اواسط فروردین ماه تا اواخر خردادماه که شرایط آبی دریاچه و شوری آن مناسب است، تولید می‌شود.

صادرات آرتمیا نداریم

رئیس پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری دانشگاه ارومیه تولید کنونی آرتمیا در دریاچه را به حدی پایین عنوان کرد که دیگر صادراتی در این بخش انجام نمی‌شود. به‌گفته وی در حال حاضراز کشورهای چین و امریکا نیز آرتمیا وارد می‌کنیم. در دریاچه ارومیه تنها طی سال‌های 81 -80 حدود 100 تن تخم آرتمیا برداشت شد و از آن موقع تاکنون که شرایط بحرانی شده، برداشت آن متوقف شده است.

راه‌اندازی بانک «سیست و ژن» آرتمیا برای جلوگیری از انقراض آن

در همین حال، «علی نکویی فرد»، رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور هم درگفت‌و‌گو با «ایران» از راه‌اندازی بانک «سیست و ژن» آرتمیا برای جلوگیری از انقراض این آبزی خاص دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: راه‌اندازی این بانک از تعهدات مرکز تحقیقات آرتمیاست وعملیات آن در دست اجراست. هدف از راه‌اندازی این بانک از یک سو حفظ ذخایر ژنتیکی و تحقیقاتی این نوع آبزی است و از سوی دیگر امکان ذخیره ژنتیکی آرتمیا کشور و دیگر کشورهای منطقه نیز فراهم می‌شود.

استفاده از آب خروجی استخرهای پرورش میگو برای پرورش آرتمیا

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور ،‌با بیان اینکه با راه‌اندازی بانک «سیست و ژن» آرتمیا می‌توانیم درمناطقی از کشور که مستعد تولید آرتمیا است آن را گسترش دهیم، تصریح کرد: نیاز کشور به تولید تخم این نوع آبزی نزدیک به 30 تن است. از طرفی هم می‌توان از آب خروجی استخرهای پرورش میگو در جنوب کشور(هرمزگان، بوشهر و چابهار) برای پرورش آرتمیا نیز استفاده کرد.رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور شوری مناسب برای تولید و پرورش آرتمیا را از30 گرم در لیتر تا 180 گرم در لیتر دانست و افزود: قیمت کنونی آرتمیای زنده از 120هزار تومان تا 140 هزار تومان است. منجمد این آبزی نیز کیلویی 30هزارتومان تا 40 هزارتومان به فروش می‌رسد. از فصل پاییز به بعد هم قیمت آرتمیای منجمد بین 80 هزار تا100 هزارتومان متغیراست. وی از راه‌اندازی مرکز پرورش آرتمیا در دشت «فسندوز» میاندوآب توسط بخش خصوصی خبر داد .

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران ، تاریخ انتشار ------، کدمطلب: 468996 ، www.iran-newspaper.com