شعارسال: راستی این زبانِ عجیب از کجا آمده است؟ میان ۷۰میلیون مردم ایران، آیا حتی یک نفر هم هست که به «پول» بگوید «وجه»؟ یا به پول گرفتن، بگوید «دریافتِ وجه»؟

آیا یک ایرانی پیدا می‌شود که به «گدایی» بگوید «تکدی‌گری»؟

کسانی که این زبان را به زبان طبیعی مردم ترجیح می‌دهند، نام آن را گذاشته‌اند؛ «زبان اداری» و خیال می‌کنند اگر به زبان رایج مردم بنویسند، نوشته‌شان رسمی و اداری نخواهد بود. پیش از ادامه سخن، چند جمله اداری را با هم بخوانیم:

(اسقاط کافهٔ خیارات متصوره از طرفین متعاملین، به عمل آمد، علی‌الخصوص خیار غبن، اگر چه فاحش باشد.)

این جملات را در اسناد معاملات می‌نویسند و خیال می‌کنند به این ترتیب، از اصطلاحات تخصصی اداری و حقوقی استفاده کرده‌اند. بی‌آنکه فکر کنند، کسی به این زبان حرف نمی‌زند و کمتر کسی است که معنای این جملات عجیب و غریب را دریابد. «زبان اداری» بازمانده نثر منشیانه قدیم است و یکی از مظاهر سلطه‌جویی و استبداد دیوانی است. وسیله‌ای برای حفظ اقتدار نظام اداری و فاصله‌گذاری میان مردم و کارگزارانِ اداری و قرار گرفتنِ مباشرانِ بروکراسی در موضع برتری، به گونه‌ای که مراجعان به دستگاه اداری، تصور کنند آن کسی که پشتِ میز نشسته است از آنها برتر است و حق در همه حال با اوست، چون پشت میز نشسته است و زبان اداری بلد است. تعابیرِ برساخته‌ای مانند«به پیوست ایفاد می‌شود»، «ابتیاع فرمایید»، «اطلاع حاصل شد»، «امر به ابلاغ فرمایید» و ده‌ها اصطلاح من درآوردی دیگر، نه فقط به قصد درازنویسی و تکلف زبانی است، بلکه مقصود اصلی از کاربرد این زبانِ دروغین و بی‌هویت، اعلام برتریِ نظام اداری و کارگزاران اداری است بر دیگران. حاصل این برتری‌جویی، تحقیر و از میدان به در کردنِ مردم، آن است که «مراجعه‌کننده» که به زبان بروکراسی می‌شود «ارباب رجوع» نه در موضع «ارباب» و صاحب حق که در موضع برده و بنده مطیعِ نظام اداری قرار می‌گیرد. جملات آمرانه‌ای از این قبیل: «از تمام صفحات شناسنامه‌ات ۴ سری کپی بگیر! »، «کپی تمام صفحات سند منزل را بیاور! »، «این نامه را ببر طبقه هفتم برای امضا بعد ببر طبقه زیر زمین برای ثبت دبیرخانه، بعد بیاور همین جا! » این جملات آمرانه و بسیاری از فرمان‌های غیرمعقول و غیرمنطقی که به عنوانِ «روال اداری» شناخته شده‌اند، در واقع برای مرعوب کردنِ مردم و راندن آنها به موضع انفعال و تسلیم در برابر سلطه دیوانی است. زمانی قرار شد کارت ملی، جایگزین شناسنامه شود تا سند هویت افراد همیشه همراه‌شان باشد و یک شماره اختصاصی (کد ملی) نشانگر هویت شخص باشد.

همین کارت ملی که در ظاهر برای سهولت کار اداری و راحتی مردم طراحی شده بود، دستاویز جدید سلطه‌جویان اداری شده است. حالا کپی تمام صفحات شناسنامه و کپی پشت و روی کارت ملی و اصل شناسنامه و اصل کارت ملی و نیز کد پستی منزل و محل کار برای هر نوع کار اداری، ضروری است! مردم، صاحبان اصلی دستگاه اداری‌اند و تمام ساختمان‌ها، اتاق‌ها، میزها و پست‌های اداری، با پول مردم ساخته شده و باید در خدمت مردم باشد اما کسی که پشت میز نشسته و «زبان اداری» بلد است و از مقررات اداری سر درمی‌آورد، خود را در موضع برتر می‌بیند و برای حفظ این برتری و جلوگیری از پررو شدن و پرتوقع شدن مردم، هر روز ترفند تازه‌ای به کار می‌بندد.

نویسنده: دکتر اسماعیل امینی

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت صمت، تاریخ انتشار:4آبان1396 ، کدخبر: 29813 : www.smtnews.ir