شعار سال: معاون کارگروه اول هیأت بین‌الدول تغییر اقلیم (IPCC) وابسته به سازمان ملل، روز گذشته در نشست آموزشی و اطلاع‌رسانی تغییر اقلیم که در سازمان هواشناسی کشور برگزار شد، گفت: پیامدهای تغییر اقلیم در هر کشور و نقطه‌ای از جهان متفاوت است؛ در ایران ممکن است به شکل بیابان‌زایی بروز کند.

 ادوین آلدریان با اشاره به اینکه ایران با چندین چالش مرتبط با تغییر اقلیم مانند خشکسالی، موج‌های گرما، کمبود آب و آثار آن بر تولید غذا مواجه است، تأکید کرد: تغییر اقلیم یک مسئله جهانی است و هیچ کشوری از پیامدهای آن در امان نیست؛ اما استراتژی‌های مناسب برای سازگاری با تغییر اقلیم وکاهش خطرات آن وجود دارد.

او با بیان اینکه در 150سال اخیر شاهد افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای هستیم، گفت: این گازها در این مدت باعث افزایش 18درجه‌ای دمای زمین شده‌اند.

معاون کارگروه اول هیأت IPCC با اشاره به اینکه تغییر اقلیم از دهه1980 وارد ادبیات جهان شد، گفت: علم اقلیم بسیار گسترده است و متخصصان زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند، بسیاری از این متخصصان با علم سیاست، اقتصاد، صنعت و حتی علوم اخلاقی آشنا هستند اما بحث بر سر این است که به چه صورت و با چه زوایایی به موضوع تغییر اقلیم بپردازیم. به همین دلیل IPCC، مدل تغییر اقلیم را مدنظر قرار داد و به‌دنبال آن است که مشخص کند در سامانه‌های اقلیمی چه اتفاقی در حال وقوع و مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم به چه شکلی است همچنین چگونه می‌توان این مخاطرات جوی را کاهش داد.

آلدریان با اشاره به تأثیر تغییر اقلیم روی پدیده‌های مختلف جوی ازجمله بارش برف گفت: این پدیده روی یخ‌‌ها و یخچال‌‌ها، همچنین اقیانوس‌ها تأثیر داشته است علاوه بر این به‌دلیل فعالیت‌های انسانی ترکیبات جوی تغییر می‌کند و بر اثر استفاده از سوخت‌های فسیلی، گازهای گلخانه‌ای انتشار می‌یابد و همین موضوع در افزایش آلودگی هوا نقش دارد.

معاون گروه اول IPCC با اشاره به ارتباط تغییر اقلیم با مصرف انرژی و سوخت خاطرنشان کرد: افزایش جمعیت یکی از مشکلات جدی در حوزه تغییر اقلیم است که باعث افزایش مصرف انرژی و سوخت و در نتیجه تولید گازهای گلخانه‌‌ای بیشتر می‌شود.

وقوع سیل؛ پیامد تغییر اقلیم در ایران

آلدریان گفت: افزایش دما باعث کاهش یخ‌های اقیانوس‌‌ها و تشدید آلودگی‌ها می‌شود. در تهران هم پیامدهای افزایش دما را شاهد هستیم ازجمله در فصل زمستان آلودگی هوا افزایش می‌یابد زیرا در این فصل چرخه هوا کافی نیست. وقوع سیل یکی از مهم‌ترین مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم در ایران است. به گفته وی، همه مناطق دنیا اعم از کشورهای فقیر و غنی از تغییر اقلیم تأثیر می‌‌گیرند اما کشورهای فقیر در برابر تغییر اقلیم آسیب‌پذیرتر هستند.

رئیس بخش اطلاع‌رسانی هیأت بین‌الدولی تغییر اقلیم هم در این نشست گفت: گزارش‌های منتشر شده از سوی IPCC مبنای مذاکرات بین‌المللی و تشکیل کنوانسیون تغییر اقلیم قرار گرفته است حتی توافقنامه پاریس بر مبنای گزارش پنجم این هیأت منعقد شده است.

جاناتان لین تصریح کرد: هیأت بین‌الدولی تغییر اقلیم ماموریت دارد که روی موضوع تغییر اقلیم مطالعه کند و همواره به‌دنبال هم‌افزایی در این زمینه بوده است. این هیأت به این دلیل اهمیت دارد که دیگر دولت‌ها مجبور نمی‌شوند به‌طور جداگانه در حوزه تغییر اقلیم مطالعه کنند.

رئیس بخش اطلاع‌رسانی IPCC یادآور شد: ۳۰ سال است که این هیأت تاسیس شده است و هر شش سال یک‌بار یک گزارش مفصل در حوزه تغییر اقلیم ارائه و مشخص می‌کند که چه رفتارهایی باید در قبال تغییر اقلیم صورت گیرد.

محدود کردن فعالیت‌های اقتصادی

معاون هیأت بین‌الدولی تغییر اقلیم با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی سبب بالا رفتن دمای زمین شده، گفت: اگر فعالیت‌های اقتصادی به همین روال پیش رود نگران‌کننده است بنابراین برای حفظ افزایش 2درجه‌ای باید فعالیت‌های اقتصادی محدود و کنترل شود.

یوبا سوکونا افزود: تمام نقاط دنیا ازجمله قطب، استوا، حاره، اقیانوس‌‌ها، قاره‌ها و کشورهای فقیر و غنی تحت‌تأثیر تغییر اقلیم قرار گرفته‌اند که در این میان کشورهای فقیر بیشترین آسیب را خواهند دید.

به گفته وی، بیشترین تغییر اقلیم متاثر از انتشار گازهای گلخانه‌ای است که به میزان مصرف سوخت‌های فسیلی مربوط می‌شود. وی گفت: 35درصد گازهای گلخانه‌ای ناشی از بخش انرژی، ‌24درصد بخش کشاورزی، 31درصد بخش صنعت و 14درصد از بخش حمل‌ونقل است بنابراین کاربری‌های مختلف در استفاده از سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش بسزایی دارد.

وی افزود: اگر بخواهیم افزایش دمای کره زمین را تا2درجه نگه داریم باید تمام فعالیت‌هایی را که موجب افزایش دما و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود محدود کنیم. ما در آفریقا در ابتدای راه توسعه هستیم اما برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای باید جایگزین پیدا کنیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر از منابع به همین روال استفاده کنیم درنهایت 15 تا 30سال آینده تمام آنها به پایان می‌رسند.

وضعیت نامطلوب دریاچه ارومیه

رئیس سازمان هواشناسی کشور هم در این نشست با اشاره به تغییر اقلیم و پیامدهای آن گفت: باید تمام برنامه‌های کشور با توجه به وقوع تغییر اقلیم بازبینی شود.

داوود پرهیزگار با اشاره به اینکه دما در ایران حدود دو درجه افزایش یافته و این نتیجه تغییر اقلیم است، تأکید کرد: در اینکه تغییر اقلیم رخ داده جای تردید نیست بنابراین باید برنامه‌های توسعه‌ای براساس این رخداد پیش رود.

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: اگر برنامه‌های توسعه‌ای کشور در راستای تغییر اقلیم پیش نرود، همچنان شاهد شرایطی مشابه دریاچه ارومیه خواهیم بود.

وی گفت: ١٠ تا ١١ سال است که بارش‌ها در کشور کمتر از حد نرمال است و این نشان می‌دهد که در کشور ما تغییر اقلیم اتفاق افتاده است، همچنان‌که وضعیت دریاچه ارومیه و شرایط رودخانه‌هایی مانند کرخه و کارون همگی متاثر از تغییر اقلیم است.

نماینده ایران در IPCC گفت: یک بخش این وقایع مربوط به خشکسالی و بخش دیگر مربوط به توسعه است که در سطح منطقه انجام داده‌ایم و بیش از حد توان خُرد اقلیم منطقه بوده است.

به‌عنوان مثال حقابه منطقه‌ای ١٠٠میلی‌متر بوده اما توسعه‌ای با نیاز آبی ١٥٠میلی‌متر در آن اتفاق افتاده است، بنابرابن با ادامه کار، منطقه با کمبود آب مواجه می‌شود و برای جبران مجبور به برداشت آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق‌تر می‌شوند؛ اتفاقی که در بسیاری از نقاط کشور رخ داده است. این روند نمونه بارز توسعه ناپایدار در کشور است، بر این اساس برنامه‌های توسعه‌ای باید متناسب با توان اقلیم کشور پیش رود.

تاثیر تغییر اقلیم بر زندگی و معیشت مردم

سرپرست پژوهشکده اقلیم‌شناسی و مسئول دفترمرجع ملی IPCC در ایران، در حاشیه نشست هیأت بین‌الدول تغییراقلیم(IPCC)به همشهری گفت: تغییر اقلیم روی امنیت غذایی تأثیر مستقیم دارد و در کشور ما این تأثیر‌پذیری بسیار بیشتر است. برای نمونه، برخی گونه‌های گیاهی در خراسان جنوبی ازجمله زعفران که طی سالیان متمادی نقشی تعیین‌کننده در معیشت و اقتصاد مردم این منطقه داشت اکنون به‌دلیل افزایش دمای ناشی از پدیده تغییر اقلیم، عملکرد خود را از دست داده است به‌طوری که کشت این محصول استراتژیک در این منطقه صرفه اقتصادی ندارد و کاشت زعفران به خراسان شمالی که خنک‌تر است مهاجرت کرده است.به همین دلیل باید برای مردم خراسان جنوبی که زندگی‌شان وابسته به کشت زعفران است به‌دنبال معیشت جایگزین باشیم. دکتر ایمان باباییان افزود: تغییر اقلیم روی محصول پسته در کرمان، سیب‌زمینی در جیرفت، گندم و سایر محصولات هم اثر‌گذار است. علاوه براین، مدل‌های هواشناسی به ما نشان می‌دهد کم بارشی و افزایش دما به‌ویژه در غرب کشور و تداوم خشکسالی‌های ناشی از تغییر اقلیم به مهاجرت‌های گسترده از این مناطق به مناطقی که نسبتا از شرایط آبی بهتری برخوردار است دامن می‌زند که پیامد آن حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ و بروز معضلات اجتماعی و فرهنگی است. به گفته این مقام مسئول، اگر برای کاهش گازهای گلخانه‌ای تدبیری نشود تداوم روند موجود باعث نابودی جنگل‌های زاگرسی و از دست رفتن منابع آبی کشور می‌شود. این درحالی است که جنگل‌های زاگرسی که نقش حیاتی در تأمین آب و معیشت زاگرس‌نشینان و عشایر کشور دارد درصورت نابودی قابل احیا نخواهد بود. همچنین درصورت تداوم تغییر اقلیم در کشور امواج گرمایی افزایش می‌یابد و باعث بروز انواع بیماری‌ها می‌شود. اینها بخشی از پیامدهای تغییر اقلیم است برهمین اساس، سازمان هواشناسی با هدف آموزش و ارتقای آگاهی و فرهنگسازی در حوزه تغییر اقلیم از کارشناسان ارشد هیأت بین‌الدول تغییراقلیم دعوت کرد تا با برگزاری نشست تغییر اقلیم ویژه رسانه‌ها و نشست ویژه سیاستگذاران، هواشناسان و کاربران این حوزه، شرکت‌کنندگان در این نشست‌ها را با آخرین دستاوردهای مرتبط با تغییر اقلیم آشنا کنند.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 29 خرداد 97، کد مطلب: 97032712393، www.newspaper.hamshahri.org