شعارسال: بندر الحدیده در شرایط کنونی شاهد بزرگ‌ترین نبرد در 3 سال گذشته در جریان بحران یمن است؛ چراکه الحدیده، اینک، مهم‌ترین بندر برای انصارالله و متحدان شده و اشغال آن از سوی نیروهای متحد سعودی می‌تواند فشار برای تسلیم صنعا را دوچندان کند. از همین رو، نیروهای وابسته به سعودی حدود 2 ماه پس از کشته‌شدن علی عبدالله صالح، عملیات برای اشغال این بندر را کلید زدند. در این عملیات، نیروهای مزدور سودان، نیروهای مستشاری امارات، نیروهای طارق صالح (تحت حمایت امارات) و جنگنده‌های عربستان، همگی در یک جبهه علیه انصارالله و متحدین حمله کرده‌اند. این عملیات موسوم به پیروزی طلایی (النصر الذهبی) است. در روزهای نخست، ائتلاف سعودی با وجود استمداد از انگلیس، آمریکا و فرانسه موفق به پیشروی در الحدیده نشدند و حتی یک قایق فرانسوی توسط انصارالله توقیف و قایق اماراتی نیز منهدم شد.

اهمیت بندر الحدیده

بندر الحدیده که به عروس دریای سرخ معروف است، در ۲۲۶ کیلومتری شهر صنعا پایتخت یمن قرار دارد. این شهر، دومین بندر تجاری بزرگ یمن بعد از بندر عدن است و به دلیل داشتن امکانات صادرات و واردات و نزدیکی به معابر بین‌المللی حمل‌ونقل کالا از اهمیت زیادی برخوردار هست. بندر الحدیده، هم‌اکنون، با اشغال بندر عدن توسط ائتلاف عربی به بندر اساسی برای واردات کالا توسط دولت یمن تبدیل‌شده است. البته، اگر ائتلاف عربی اجازه پهلوگیری کشتی‌های تجاری را در این بندر بدهد که این مساله کمتر اتفاق می‌افتد. بندر الحدیده، دومین بندر پس از عدن، موقعیتی استراتژیک به دلیل نزدیکی به خطوط حمل‌ونقل بین‌المللی دارد. این بندر شریان اصلی حیات بیش از 8 میلیون یمنی در استان‌های الحدیده، تعز، صعده و صنعا است. الحدیده هشت اسکله دارد که طول مجموع آن‌ها ١٤٦١ متر است. علاوه بر این، دو اسکله دیگر به طول ٢٥٠ متر که برای تخلیه تانکرهای نفت اختصاص داده‌شده است، در این بندر وجود دارد. ائتلاف عربی استان الحدیده را به دلیل مجاورت با دریای سرخ، معبری برای ورود سلاح و تجهیزات نظامی از خارج از یمن به این کشور می‌داند. به همین دلیل، جنگنده‌ها و ناوچه‌های کشورهای عربی حملات زیادی را بر ضد استان الحدیده انجام داده‌اند. در دریای سرخ و در مقابل سواحل استان الحدیده بیش از ۴۰ جزیره وجود دارد. مهم‌ترین این جزایر، جزیره کمران است که مردم در آن زندگی می‌کنند. در برخی از این جزایر همچون جزیره کمران پایگاه نظامی هم وجود دارد. کنترل بیشتر جزایر استان الحدیده که برای اشراف بر دریای سرخ اهمیت دارد، همچون جزیره کمران در اختیار نیروهای ارتش و حرکت انصارالله است، اما کنترل تعدادی دیگر از جزایر همچون جزیره حنیش کبرا در اختیار نیروهای ائتلاف عربی است.

ائتلاف سعودی در نبرد الحدیده؛ اهداف

با توجه به اهمیت بندر راهبردی الحدیده، ائتلاف سعودی به دنبال آن است تا با تصرف این بندر به چند هدف راهبردی دست یابد:

1- محاصره انصارالله: شاید بتوان مهم‌ترین هدف عربستان و امارات از حمله به الحدیده را زمینه‌سازی برای محاصره کامل انصارالله دانست. با وجود محاصره هوایی، دریایی و زمینی عربستان در مورد انصارالله، اما بندر الحدیده در 3 سال گذشته هرچند به صورت محدود با دریا ارتباط داشت و همین مساله انصارالله را با دریای سرخ مرتبط می‌کرد. در واقع، تنها راه ارتباط انصارالله با دنیای خارج از این بندر بوده است. در شرایط کنونی، ائتلاف سعودی به دنبال اشغال این بندر و تکمیل محاصره انصارالله با هدف عقب‌نشینی این جنبش است.

2- بازشدن مسیر برای اشغال صنعا: عربستان در 1 سال گذشته از چند محور عملیات برای اشغال شهر صنعا پایتخت یمن را آغاز کرده است. هر چند عربستان و امارات در برخی عملیات‌های خود در این مسیر پیروزی‌هایی نیز داشته‌اند، ولی، شهر صنعا همچنان تحت کنترل انصارالله قرار دارد. ازاین‌رو، ائتلاف سعودی سعی دارد با بازکردن جبهه ساحل غربی به‌نوعی محور جدیدی را برای حمله به صنعا ایجاد کند. از نگاه عربستان و متحدینش، تصرف الحدیده می‌تواند جنگ یمن را از فاز فرسایشی خارج سازد و بر معادلات درگیری نظامی به نفع آن‌ها اثر مثبتی بگذارد. این شهر دروازه ورود به عمق استراتژیک نیروهای مقاومت و اشغال راحت استان‌های مرکزی یمن به‌ویژه صنعا است. بر این پایه، الحدیده شدیدترین محور درگیری‌های موجود در یمن از 3 سال قبل تا امروز است.

3- تلاش برای ایجاد فشار عمومی بر انصارالله و عقب‌نشینی: ائتلاف سعودی به خوبی به این نتیجه واقف است که در صورت تصرف الحدیده، یمن با یک فاجعه انسانی مواجه خواهد شد. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، جنگ الحدیده منجر به بزرگ‌ترین بحران انسانی جهان خواهد شد. بیش از ۶۰۰ هزار غیرنظامی در شهر به‌طور تقریبی محاصره‌شده الحدیده و مناطق اطراف هستند و طبق گزارش‌ها ۲۵۰ هزار یمنی در صورت بالاگرفتن آتش جنگ با احتمال خطر مرگ و نیز بیش از 7 میلیون در شمال یمن با خطر مرگ بر اثر گرسنگی در صورت توقف ارسال کمک‌های غذایی و دارویی در نتیجه بسته‌بودن بندر روبه‌رو خواهند شد. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) نیز هشدار داد که این حمله جان 300 هزار کودک یمنی را تهدید می‌کند. به همین دلیل عربستان و امارات سعی دارند با ایجاد این بحران زمینه را برای ایجاد فشار افکار عمومی مردم یمن بر ضد انصارالله فراهم کنند. بر این اساس، با قطع واردات به یمن مردم این کشور به‌تدریج از انصارالله فاصله گرفته و این جنبش را در جهت مذاکره و عقب‌نشینی تحت‌فشار قرار خواهند داد.

4- تکمیل روند تسلط امارات بر بنادر یمن: امارات به‌عنوان یک کشور تجاری نقش مهمی در تجارت جنوب غرب آسیا دارد، از این منظر می‌کوشد با استفاده از نفوذ خود در منطقه از طرح‌های توسعه دیگر بنادر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اقیانوس هند جلوگیری کند. در این راستا، امارات سعی دارد بندرهای یمن از بندر عدن تا بندر المکلا و المخا را زیر سلطه خود داشته باشد. ابوظبی با این کار به دنبال آن است که بندرهای یمن را تحت مدیریت و سلطه خود داشته باشد تا این بندرها در آینده هیچ خطر و تهدیدی برای بندر دبی به‌عنوان بندر ترانزیتی در خلیج‌فارس ایجاد نکند. اکنون، سلطه بر بنادر مهم یمن به شکل تقریبی در دست امارات است و حتی بنادر روبروی سواحل یمن مانند بندرهای سومالی، جیبوتی و اریتره و خیلی از این کشورها نیز زیر نظر شرکت‌های اماراتی عمل می‌کنند.(1) بنابراین، در شرایط کنونی امارات سعی دارد بندر الحدیده را نیز تحت تسلط خود قرار دهد.

سناریوهای محتمل

نکته مهم در مورد نبرد الحدیده به سرنوشت آن برمی‌گردد. در این مورد می‌توان 4 سناریو مطرح کرد:

الف) اشغال شهر الحدیده: اولین گزینه این است که ائتلاف سعودی موفق به شکست انصارالله شود و کنترل کامل این شهر را به دست بگیرد. این گزینه در صورتی محتمل خواهد بود که کمک‌های آمریکا و انگلیس در این نبرد بسیار بیشتر شود؛ چراکه در 3 سال گذشته عربستان و امارات موفق به شکست انصارالله در نبردی جدی و مستقیم نشده‌اند. الحدیده نیز مهم‌ترین جبهه نبرد در 3 سال گذشته بوده و بدون کمک خارجی بعید است که انصارالله به صورت کامل از شهر عقب‌نشنی کند.

ب) فرسایشی‌شدن نبرد: سناریوی دیگر این است که همانند نبرد 3 ساله در سایر استان‌های یمن، این نبرد نیز به سرنوشت آن‌ها دچار شده و فرسایشی شود. در واقع، عربستان و امارات پس از شروع این نبرد و مشاهده توان دفاعی انصارالله سعی خواهند کرد که بخشی از توان انقلابیون یمن را به این جبهه معطوف کند تا در سایر جبهه‌ها بتوانند از انصارالله امتیاز گرفته و به‌ویژه به سمت صنعا پیشروی‌هایی داشته باشند.

پ)عقب‌نشینی انصارالله و واگذاری الحدیده به طرف سوم: یکی از گزینه‌هایی که به‌تازگی در رسانه‌ها مطرح ‌شده، واگذاری این بندر به یک جریان سوم است. فرستاده سازمان ملل در پرونده یمن که به صنعا سفرکرده است، در دیدار با مسئولان انصارالله پیشنهاد داده اداره شهر و بندر الحدیده به کمیته‌ای تحت نظارت سازمان ملل واگذار شود، ولی واگذاری بندر الحدیده به یک جریان سوم به‌منزله تأیید ادعای عربستان درباره استفاده نظامی انصارالله از بندر الحدیده و قاچاق اسلحه و مهمات است. نکته دیگر این است که این طرح در راستای هدف عربستان سعودی برای تصرف بندر الحدیده قرار دارد. این طرح بیش از آنکه اهداف انسانی را در درون خود داشته باشد، با هدف محاصره بیشتر انصارالله یمن ارائه‌شده است؛ زیرا بندر الحدیده در فاصله 226 کیلومتری صنعا قرار دارد که اکنون کنترل آن در اختیار انصارالله است. به این شکل، می‌توان گفت این طرح همسویی سازمان ملل متحد با عربستان سعودی در جنگ علیه یمن را نشان می‌دهد. انصارالله به‌شدت با این طرح مخالف است.

پ) شکست ائتلاف سعودی: سناریوی محتمل دیگر این است که ائتلاف سعودی در این جبهه موفق به پیروزی نشود و شکست بخورد. در این صورت، حملات به صنعا از محورهای دیگر بسیار زیاد خواهد شد. این شکست می‌تواند تبعات زیادی برای عربستان و امارات به همراه داشته باشد. البته، احتمال وقوع این سناریو بسیار اندک است؛ چراکه با توجه به جغرافیای الحدیده و زمین‌های هموار آن، امکان پیشروی برای نیروهای ائتلاف سعودی از مناطق دیگر که کوهستانی هستند، راحت‌تر است. بنابراین، گزینه شکست کامل ائتلاف سعودی در این نبرد چندان قوی نخواهد بود.

نتیجه‌گیری

به نظر می‌رسد که محتمل‌ترین سناریو در مورد بندر الحدیده یمن، پیشروی موقت ائتلاف سعودی و فرسایشی‌شدن نبرد خواهد بود؛ چراکه علمای یمن نیز اعلام جهاد کرده‌اند و مردم از استان‌های شمالی در حال اعزام به جبهه الحدیده هستند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت شمس، تاریخ انتشار: 2تیر1397، کدخبر: 182215: www.npps.ir