شعار سال: در این نشست، فرایند سپری‌شده و اقدامات در حال انجام روی برنامه سوم شهر تهران بررسی شد و کارشناسان آن را ارزیابی کردند. در ابتدای این نشست، حجت‌الله میرزایی، معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران، با بیان اینکه بیش از صد گفت‌وگو با نخبگان شهری و افراد صاحب گفتمان صورت گرفته است، اظهار کرد: بر اساس نظرسنجی‌های صورت‌گرفته از شهروندان تهرانی، آلودگی هوا، ترافیک، نابرابری طبقاتی بین شمال و جنوب شهر، گسیختگی فرهنگی و اجتماعی، بی‌تفاوتی مردم به یکدیگر و آسیب‌پذیری در برابر حوادثی نظیر زلزله، مسائل و چالش‌های اصلی شهر تهران محسوب می‌شوند. به گفته او، ایمن‌سازی شهر در برابر زلزله، نظافت شهر و توسعه پارک‌ها و مراکز تفریحی، اولویت‌های اصلی و اولیه شهرداری تهران از دید شهروندان است و بر اساس مطالعات تطبیقی، تحول در نظام اقتصادی شهر و از اقتصاد کلنگی به اقتصاد دانش‌بنیان و مسائل شهری ناکارآمد و ناعادلانه از فرصت‌هایی است که تهران از آن جا مانده است. محمدحسین شریف‌زادگان، استاد دانشگاه شهید بهشتی، نیز در سخنانی اظهار کرد: ما در کشور سنت‌هایی غلط و البته جاافتاده داریم. ما فقط تصور می‌کنیم برنامه تهیه کرده‌ایم، چراکه برنامه‌ریزی چهار عنصر تهیه، اجرا، ارزیابی و قدرت تصحیح دارد. او با تأکید بر بحث برنامه‌پذیری در شهرداری، عنوان کرد: به این علت که ما کشوری در‌حال‌توسعه هستیم، نباید برنامه‌هایی را مطرح کنیم که قابلیت اجرا نداشته باشد. علی‌نقی مشایخی، استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی‌ شریف، نیز گفت: ما در زمینه درآمد پایدار شهر به مجموعه‌ای از راهبردهای به‌هم‌پیوسته احتیاج داریم. کمبود منابع مالی پایدار، تهران را دچار گرفتاری می‌کند، چراکه سبب می‌شود شهرداری ساخت‌وسازهایی برای کمبود منابع مالی خود انجام دهد که این به زیان شهر است؛ چون به علت جذب نیروی انسانی، رونق اقتصادی و جذب جمعیت و نیروی کارگر باعث دردسر می‌شود. او با بیان اینکه شهرداری تحت فشار کمبود منابع دست به این کار زده است، گفت: تهران با این فعالیت‌ها، کانون سرمایه‌گذاری کشور شده است؛ اما اقدامات شهرداری موجب شده ساختار اجتماعی شهر فدا شود. اسفندیار زبردست، استاد دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران، نیز با بیان اینکه انتظار می‌رود به بخش‌های ملی و فراملی بیشتر و قوی‌تر در برنامه سوم شهرداری تهران توجه شود، گفت: در سند برنامه سوم شهرداری، جهت‌گیری راهبردها متمرکز بر شهر تهران است و نقش منطقه‌ای، ملی و فراملی تهران کمتر در نظر گرفته شده است. زبردست با عنوان این مطلب که کمتر به شاخص‌های رقابت‌پذیری و جهانی‌شدن که در چشم‌انداز طرح جامع تهران نیز موجود است، پرداخته شده است، گفت: این پیشران‌های اصلی باید شناسایی شوند؛ اما بعضی در مقایسه با بقیه مهم‌ترند. مظفر صرافی، استاد شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، نیز اظهار کرد: باید این نکته را روشن کنیم که آیا این باور را قبول داریم که با روال گذشته نمی‌توان شهر را اداره کرد یا خیر؟ به نظر من، راهبردهای شجاعانه و جدیدی در سند برنامه سوم شهر تهران وجود دارد. زیست‌پذیری فراورده است (توسعه محیط زیست، ایمن‌سازی و تاب‌آوری شهر)؛ اما مشارکت‌پذیری به تغییر بینش نیاز دارد. صرافی با عنوان این مطلب که با کمبود منابع مواجه‌ایم و این امر نیاز به بسیج منابع دارد، گفت: اگر قرار است بسیج منابع نوین صورت گیرد که کارهای جدیدی بکنیم، باید متفاوت از گذشته برنامه‌ریزی راهبردی کنیم که این خود تغییرات و دگرگونی اجتماعی خواهد داشت. به گفته این استاد دانشگاه، برای آغاز باید از محله شروع کرد، چراکه احساس تعلق به شهر در محله نمود پیدا می‌کند و باید با تغییر ساختاری در مدیریت شهری، واحد محله را به قدرتی از مسئولیت و منابع برسانیم. سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، بر این نکته تأکید کرده که تهران در موقعیتی نیست که فرصت اشتباه داشته باشد، چراکه آستانه تحمل این شهر تکمیل شده است. امیر محبیان، استاد فلسفه غرب نیز با بیان اینکه وقتی به شهرها به‌عنوان نمادهای تمدن نگاه می‌کنیم، آن چیزی که شهرها را از هم منفک می‌کند بحث هویت شهری است، گفت: متأسفانه ما در تهران شاهد هویت گم‌شده شهری هستیم، بدین معنا که در جایی زندگی می‌کنیم که انسی با آن نداریم. محمد ستاری‌فر، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز با تأکید بر موضوع مشارکت مردم، گفت: تهران اگر صد مسئله اساسی داشته باشد، به‌جد می‌توان گفت 80 مسئله با مشارکت مردم و بدون نیاز مالی مرتفع خواهد شد. شهردار تهران پس از شنیدن دیدگاه‌های نخبگان شهری و استادان دانشگاه گفت: انتظار من این است که زندگی را فقط به نقدکردن نگذرانیم، بلکه علاوه بر نقادی باید برای مهار چالش‌ها راهکار نیز ارائه کنیم و پاسخ‌هایی گره‌گشا برای مشکلات بیابیم. محمدعلی افشانی با بیان این پرسش که چگونه می‌توانیم بدون دچارشدن به مشکلات و چالش‌ها، منابع شهر را افزایش دهیم، گفت: ما با دولت کنار آمده‌ایم و دولت موافقت کرده که درآمد شهرداری از مالیات بر ارزش ‌افزوده را افزایش دهد.
افشانی تأکید کرد: از صاحب‌نظران درخواست می‌کنم در رابطه با برنامه سوم شهرداری راهکارهایی ارائه دهند که موضوعات اجرانشدنی، در برنامه پیش‌رو تکرار نشود. از طرفی هرگز نباید با نگاهی ایده‌آل بپنداریم فقط با اجرای این برنامه و در چند سال کار، همه مشکلات بزرگ تهران حل خواهد شد، اما حتی برداشتن یک قدم هم ارزشمند است. قدم اول این است که وضعیت بدتر نشود، قدم دوم اینکه وضعیت بهتر شود و قدم سوم اینکه سرعت بهبود افزایش یابد. شهردار تهران با بیان اینکه نباید آن‌گونه که دوست داریم برنامه‌ریزی کنیم، تأکید کرد: باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که قابلیت تحقق داشته باشد. رئیس شورای شهر تهران نیز در این همایش با اشاره به اینکه در کشور ما اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی اختیاراتی به شوراها و شهرداری‌ها داده است، گفت با گذشت 40 سال شاید تاکنون فقط 30 درصد از این اختیارات به شهرداری‌ها واگذار شده و یکی از مشکلات اصلی شهرها این است که مدیریت یکپارچه شهری اتفاق نیفتاده است. به گفته هاشمی، این موضوع که ما در پنج سال آینده چگونه می‌خواهیم مدیریت یکپارچه شهری را ایجاد کنیم، باید ابتدای برنامه‌ها ذکر شود.
رئیس شورای شهر با بیان این مطلب که چیزی که برای ما اهمیت دارد این است که به برنامه عملیاتی سالانه‌ای برسیم که با استفاده از آن برای مردم کاری انجام دهیم، عنوان کرد: برنامه راهبردی توسعه که از سطح محله‌ها و مناطق می‌آید و در کمیسیون‌های بخشی و فرابخشی بحث و در نهایت تلفیق می‌شود هم به برنامه سوم می‌رسد که درون آن طرح‌ها، اولویت‌ها و منابع مشخص و در نهایت به برنامه‌های عملیاتی سالانه تبدیل می‌شود. از دید رئیس شورای شهر، اول باید طرح جامع عملیاتی شود و پس از آن طرح‌هایی مانند طرح جامع مدیریت پسماند مصوب سال 1389، طرح حمل‌ونقل و ترافیک تصویب‌شده در سال 85 و سایر طرح‌های راهبردی بررسی شود. او افزود: درباره اولویت‌ها رویکردهایی تعریف شده است که اولین نکته نیازسنجی و پس از آن رویکردهای مسئله‌محور یا موضوع‌محور و در نهایت طبقه‌بندی آنها بوده است. هاشمی بر این نکته نیز تأکید کرد که با 20 درصد از منابع می‌توانیم 80 درصد از مشکلات را رفع کنیم، بنابراین باید برنامه‌ریزی‌ای داشته باشیم که بتوانیم این امر را محقق کنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 30 مرداد 97،شماره: 3226