شعار سال: با وقوع انقلاب اسلامی و آغاز دهه شصت، اتفاق‌های بسیاری در بدنه اجتماعی کشور رخ داد و اگرچه مردم در شور و هیجان مولود مبارک نظام اسلامی ایام می‌گذراندند ولی به‌واسطه تحریم‌هایی که علیه کشورمان صورت گرفت و بلوکه شدن اموال ملت ایران در کشورهای دیگر، روزگار سختی بر مردم می‌گذشت.

کوپنی شدن ارزاق، گران بودن مایحتاج عمومی، کمبود مواد اولیه و لوازم خارجی موردنیاز کشور به‌دلیل عدم واردات، درآمدهای پایین قشر حقوق‌بگیر و مشکلاتی که از بابت سوخت در کشور وجود داشت دهه شصتی‌ها را به‌عنوان نماد طبقه اجتماعی خاص و سخت‌کوش به ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران معرفی کرد، اما آنچه بیشتر این دهه را در بین تاریخ ایران متمایز ساخت، روحیه ایثار، فداکاری و همدردی مردمان این دهه با یکدیگر بود.

در روزهایی که گرانی و احتکار کالا به مردم فشار می‌آورد، اما به دلیل همان تمایزی که ذکر شد، بسیاری از هم‌وطنان در بزنگاه‌های حوادث با اهدای کمک‌های خود آن برهه را سپری کردند و حتی در زمانی که تحریم‌ها در سال‌های میانی دهه شصت به‌یک‌باره بیشتر شد نه‌تنها تبعات روانی آن‌چنانی نداشت بلکه روحیه همبستگی ملی را هم بیشتر کرد.

پس از نوساناتی که در ماه‌های اخیر در حوزه ارزی به‌وجود آمد و مشکلات بسیاری را از منظر اقتصادی و رفاه برای مردم ایجاد کرد، به‌تناوب شاهد رویکردهای جدیدی در زمینهٔ فرهنگ اجتماعی بودیم و بخشی از بدنه اجتماعی کشور زیر بار پمپاژ رسانه‌ای که عمدتاً منبع تغذیه آن به رسانه‌های معاند خارج از کشور برمی‌گشت مرزهای بی‌اعتمادی را درنوردیده و ضمن شکستن هر آنچه از آن به‌عنوان سرمایه اجتماعی یک جامعه تلقی می‌شد دست به خرید بیش‌ازحد و نیاز خانوار خود یا همان احتکار خانگی زده‌اند.

خرید بیش از نیاز و مصرف مردم از فروشگاه‌ها با این تصور که اجناس در آینده گران می‌شوند و ترس از نایاب شدن کالاها، به‌ عنوان یک پدیده نابهنجار اجتماعی می‌تواند تمام پایه‌هایی که یک نظام اجتماعی به آن متکی است را بلرزاند و البته برای اعتمادسازی مجدد شاید ماه‌ها و حتی سال‌ها زمان ببرد.

بر هم خوردن تعادل بازار و تنظیم روابط بین تولیدکننده و خریدار به همراه سودجویی کلانی که در این بین بسیاری از دلالان اقتصادی خواهند برد، افزایش و گرانی افسارگسیخته‌ای که این روزها گزارش‌هایی مبنی بر تورم بیش از ۱۰۰ درصدی به گوش می‌رسد، نارضایتی اجتماعی مخصوصاً قشر متوسط و ضعیف جامعه، اپیدمی شدن ترس از آینده یک اجتماع و ده‌ها دلیل و چرایی دیگر از تبعات احتکار اجناس و در زیرشاخه آن احتکار اجتماعی است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که علاوه بر تبعات اجتماعی احتکار که می‌تواند دامن‌گیر یک جامعه شود، برخی تولیدکنندگان هم از فرصت سوءاستفاده کرده و زمانی که عطش مردم برای خرید هر نوع جنسی را می‌بینند، باهدف کسب سود بیشتر برای چشم‌انداز آینده خود، تولیدات خود را یا احتکار کرده یا قطره‌چکانی به بازار عرضه می‌کنند.

همچنین ادامه این رویه اگرچه بتواند نیاز چندروزه یک خانوار را در مورد کالایی خاص برطرف کند ولی همانند آونگی که یک ضربه به آن ادامه ضربات بیشتری را به دنبال دارد، نتیجه این رفتار مجدداً افزایش قیمت‌ها و بازگشت ضربه مهلک آن به جامعه است.

بنابراین مجالی می‌طلبد تا دراین‌ارتباط رسانه‌ها به‌عنوان بازوی فکری یک جامعه شرایط را به‌درستی ترسیم کرده و از چالش عظیمی که در آینده ممکن است این رفتار اجتماعی برای تمام افراد یک جامعه ایجاد می‌کند جلوگیری نمایند.

بر همین اساس خبرگزاری آنا سعی دارد در یک پرونده خبری به‌صورت ویژه به تبیین شرایط فعلی اقدام کرده و با گفتگوی صریح با کارشناسان اجتماعی، اقتصادی و حتی کارشناسان دینی به چرایی این شرایط بپردازد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی تاریخ انتشار 10مهر 97، کدمطلب: 314633، www.ana.ir