شعار سال: کاهشی سریع و بی‌سابقه در طول چند سال اخیر. مهم‌ترین علت این کاهش قیمت نفت خام برنت به‌عنوان شاخص جهانی نفت خام، افزایش تولید کشورهای عضو سازمان اوپک و غیر عضو در این سازمان‌ها، آن هم در شرایطی است که بازار نیاز به این افزایش تولید نداشت. کشورهایی نظیر عربستان، عراق، امارات و روسیه که با امید تصاحب بازار نفت خام ایران اقدام به افزایش تولید کردند. غافل از اینکه بازار به نفت ایران هنوز نیاز دارد و حذف این نفت آن هم در کوتاه مدت ممکن نیست. دلیل معافیت‌های اخیر خریداران نفت خام ایران از تحریم‌های امریکا هم همین موضوع بود. در این باره نماینده ایران در هیأت عامل اوپک می‌گوید: عربستان و روسیه تولید نفت خود را افزایش دادند و قیمت‌های جهانی این کالای راهبردی ۱۵ دلار به ازای هر بشکه کاهش یافت. از این‌رو این دو کشور باید روزانه یک میلیون بشکه از عرضه نفت خام خود در بازارهای جهانی بکاهند و مجبور به کاهش عرضه روزانه حداقل یک میلیون بشکه نفت هستند. حسین کاظم‌پور اردبیلی به بلومبرگ گفت: کاهش قیمت نفت به اعضای کوچک‌تر حاضر در بیانیه همکاری کشورهای عضو و غیرعضو اوپک که قادر نبوده‌اند به اندازه روسیه و عربستان تولید نفت خود را افزایش دهند، صدمه رسانده است. نماینده ایران در هیأت عامل اوپک معتقد است: عربستان و روسیه با افزایش تولید نفت، درخواست‌های رئیس جمهوری امریکا درباره کاهش قیمت‌های نفت را اجابت کردند.عربستان و روسیه در ماه‌های اخیر تولید خود را نزدیک به سطوح رکوردشان افزایش داده‌اند. در آخرین نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه اوپک و غیراوپک قرار بر این بود که اگر بازار به افزایش تولید کشورها نیاز داشت و این موضوع منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را تضمین می‌کرد، این اتفاق رخ دهد. اما اکنون میزان تولید فراتر از نیاز است. از این‌رو بیژن زنگنه، وزیر نفت بتازگی در نامه‌ای خطاب به محمد سانوسی بارکیندو، دبیرکل اوپک خواستار توقف فعالیت کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و همچنین کمیته مشترک فنی شده است.

مذاکرات نفتی کره جنوبی و ادامه واردات چین

به اعتقاد کارشناسان، عربستان و روسیه توان افزایش تولید به اندازه بی‌نیاز کردن بازار از تولید نفت خام ایران را ندارند. حتی وزیر نفت میزان معافیت امریکا برای خریداران نفت ایران را متناسب با تقاضا نمی‌داند و می‌گوید: متأسفانه ماه‌های آینده ماه‌های دردناکی برای مصرف‌کنندگان نفت پیش‌بینی می‌شود. وزارت خزانه‌داری امریکا همزمان با آغاز تحریم‌های ضدایرانی، به هشت کشور از جمله کره‌جنوبی، ژاپن و ایتالیا اجازه داده است همچنان به خرید نفت از ایران ادامه دهند. حالا منابع آگاه به رویترز خبر داده‌اند که خریداران کره‌ای برای مذاکرات نفتی به ایران می‌آیند. روز گذشته رویترز گزارش داد:«یک هیأت از کره جنوبی شامل نمایندگان شرکت‌های نفتی این کشور قرار است هفته آینده برای از سرگیری واردات نفت به ایران سفر کنند.» این کشور می‌تواند روزانه ۲۰۰ هزار بشکه نفت از این کشور وارد کند. تا پیش از آغاز اعمال تحریم‌ها، کره‌جنوبی پس‌از چین و هند سومین واردکننده نفت از ایران بود و بزرگ‌ترین خریدار میعانات گازی این کشور در جهان به شمار می‌رفت اما واردات آنها در ماه سپتامبر متوقف شده بود. در ۸ ماه نخست سال‌جاری میلادی کره جنوبی به طور متوسط ۱۵۹.۷۷ هزار بشکه میعانات گازی از ایران وارد کرده است که نسبت به ۳۱۱.۸ هزار بشکه در روز مدت مشابه سال گذشته ۴۹ درصد کاهش داشته است.

بر اساس گزارش رویترز، منابع آگاه می‌گویند علی رغم آنکه امریکا به کره معافیت از تحریم‌ها را داده اما دو کشور باید بر سر موضوعاتی نظیر نحوه پرداخت، انتقال نفت از طریق نفتکش‌ها و بیمه آن با یکدیگر توافق کنند. یک منبع آگاه گفت: حجم نفت وارداتی کره از ایران بستگی به مذاکرات هفته آینده دارد. رویترز همچنین از ادامه واردات نفت CNPC چین از میادین ایرانی خبر داده است. بر اساس این گزارش، شرکت ملی نفت چین (CNPC) حتی پس از بازگشت تحریم‌های امریکا، همچنان به خرید نفت از میادین نفتی ایرانی که در آنها سهم دارد، ادامه می‌دهد. به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، این غول نفتی دولتی در سال ۲۰۰۴ وارد ایران شد و میلیاردها دلار برای توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی که تولیدش در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، هزینه کرده است. هو کیجون، معاون مدیرکل CNPC در حاشیه یک کنفرانس انرژی گفت:«هدف اصلی همکاری ما با ایران، سرمایه‌گذاری بالادستی است و واردات نفت در ازای سرمایه‌گذاری است که در این کشور انجام داده‌ایم.»

دو منبع آگاه به رویترز گفتند تحت این معافیت‌ها، چین اجازه دارد ۳۶۰ هزار بشکه در روز نفت ایران را به مدت ۱۸۰ روز وارد کند. به‌گفته این منابع، حجم مذکور شامل نفتی که شرکت‌های سینوپک و CNPC تحت قراردادهای سرمایه‌گذاری از ایران وارد می‌کنند، نیست. طبق آمار گمرکی، چین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران است و در فاصله ژانویه تا سپتامبر، به طور میانگین ۶۵۵ هزار بشکه در روز نفت ایران را خریداری کرده است.

بیژن زنگنه وزیر نفت معتقد است که امریکا به‌دلیل کمبود جدی نفت و نبود توازن بین عرضه و تقاضا و همچنین با هدف کاهش فشار به مصرف‌کنندگان بزرگ، به تعدادی از کشورها امکان برداشت نفت از ایران را داده است، اما این میزان از معافیت‌ها، پاسخگوی تقاضا نبوده بنابراین باید بگویم که متأسفانه ماه‌های آینده، ماه‌های دردناکی برای مصرف‌کنندگان نفت پیش‌بینی می‌شود. وزیر نفت گفت: دولت آقای ترامپ در آستانه انتخابات با هماهنگی برای افزایش عرضه از محل ذخیره‌سازی‌های نفت، قیمت نفت و بنزین را به‌‌صورت مصنوعی پایین آورده است و به‌طور طبیعی در ماه‌های آینده، روند قیمت‌ها افزایشی خواهد بود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران تاریخ انتشار 19 آبان 97، کدخبر: 488825، www.iran-newspaper.com