شعار سال: گفت وگو با کیوان کثیریان، منتقد و مدیر سینماتک خانه هنرمندان ایران را در ادامه می خوانید.

‌ در ابتدا می‌خواهیم بدانیم در جریان ترمیم فیلم‌های سینمایی در ایران هستید؟

در فیلمخانه ملی ایران حرکت‌های خوبی برای ترمیم نسخه‌های سینمایی به همت خانم طاهری دارد انجام می‌شود و از آنجا که خودم هم مدیر سینماتک خانه هنرمندان ایران هستم و به‌طور مستقیم از این نسخه‌های ترمیم‌شده استفاده می‌کنیم، در جریان فعالیت‌های آنجا هستم و اتفاقا وقتی نسخه‌های ترمیم‌شده فیلم‌ها در اختیارمان قرار می‌گیرد و ما در خانه هنرمندان آنها را به نمایش می‌گذاریم زحمت آن دوستان کاملا به چشم می‌آید که چقدر برای ترمیم نسخه‌های سینمایی زحمت کشیده شده است. با آنکه اتفاق خوبی در حال انجام است، اما باید عزمی جدی‌تر و صرف بودجه زیادتری برای این منظور در نظر گرفته شود. باید با این کار سرعت ترمیم فیلم‌های سینمایی بالاتر برود و به‌هرحال فیلم‌های ما نیازمند مرمت هستند.

‌ وضعیت ترمیم در ایران چگونه است؟

ما فیلم‌های بسیاری داریم که باید ترمیم شوند و درحال‌حاضر فیلم‌های دهه 60 و 70 خودمان اکثرا نیازمند ترمیم‌اند و اصلا خیلی از آنها قابل نمایش‌دادن نیستند. همین چندوقت پیش، می‌خواستیم «روسری آبی» را اکران کنیم که نسخه تهیه‌کننده را پخش کردیم، اما کیفیتش بسیار پایین بود و حتی خود آقای ساعتی و خانم رخشان بنی‌اعتماد هم این نسخه را دوست نداشتند و همین خود باعث شد که اقدام کنند و فیلم برای ترمیم برود که اتفاقا نسخه خوبی از آن بعد از ترمیم بیرون آمد. حالا شما ببینید فیلم‌های دهه 30 و قبل از انقلاب در چه وضعیتی به‌سر می‌برند.

‌ اهمیت ترمیم فیلم در کجاست؟

هر فیلمی سرمایه‌ای ملی است و اینها با هر محتوایی هم تولید شده باشند، تاریخ سینمای ایران هستند و باید ترمیم و نگهداری شوند. در تمام دنیا هم آثار سینمایی‌شان را ترمیم و نسخه ترمیم‌شده‌اش حتما موجود است و برای این کار هم سرمایه و بودجه مناسبی در نظر گرفته می‌شود، بنابراین باید یک مدیر ارشد بالای سر این قضیه باشد که بتوانند با پیگیری‌هایش بودجه‌اش را فراهم و بر اهمیت آن تأکید کنند که مرمت یک فیلم، مرمت یک اثر تاریخی است و اینها باید برای نسل‌های بعد باقی بماند.

‌ آیا فیلم‌های باارزش سینمای ایران هم از این تهدید رنج می‌برند؟

بسیار...، اغلب فیلم‌های باارزش ما نیازمند ترمیم‌شدن هستند و برخی از آنها اصلا وجود ندارند و برخی هم با کیفیت بد در دسترس هستند؛ برای مثال «باد صبا» که ترمیم شد، آن را اکران کردیم. خانم طاهری هم در روز اکران در خانه هنرمندان بود و دید که همه دوستان دارند اعتراف می‌کنند که انگار اولین‌بار است که فیلم را می‌بینند و تازه متوجه جزئیاتش شده‌اند و این‌گونه فیلم هم جذاب‌تر شده و اصل فیلم با این نسخه ترمیم‌شده ما را متوجه کیفیت باد صبا می‌کرد. حالا با بودن این کیفیت خوب هر کسی می‌تواند اصل باد صبا را ببیند که اصولا میراث فرهنگی ماست و در آن تصاویر بکر و تکرارنشدنی هست، چون آن لحظه‌ها و جغرافیای ایران دیگر وجود ندارد و این فیلم حالا می‌تواند تأثیر عجیبی با یادآوری آن روزها بر ما بگذارد و بسیاری از مکان‌ها حالا ساختمان‌سازی شده‌اند و دیگر وجود ندارند. من که کارم نشان‌دادن این فیلم‌هاست، متوجه تأثیر و شوق‌وذوقی می‌شوم که ترمیم و کیفیت این آثار سینمایی و تاریخی می‌تواند بر مخاطبان امروز بگذارد. امروز برخی از این فیلم‌های ایرانی به خارج از کشور فرستاده می‌شوند و می‌دانم برخی آثار به بولونیا فرستاده می‌شود که ترمیم شوند. ما در سینماتک فیلم‌های ترمیم‌شده‌ای مانند «اون شب که بارون اومد»، «شب قوزی» و «زنبورک» را نشان داده‌ایم و این باعث خوشحالی مخاطبان شده است و بااین‌همه مهم‌بودن، این قضیه به کندی دارد انجام می‌شود و از آن‌سو با توجه به زیادبودن فیلم‌ها باید که اولویت‌بندی شوند.

‌ نهاد مرتبط با این قضیه کدام است؟

سازمان سینمایی کشور است و از آنجا که این ترمیم‌ها حالت موزه‌ای دارد و بلافاصله بعد از ترمیم‌شدن در جشنواره‌های داخلی و خارجی بارها به نمایش درمی‌آیند، بنابراین این کار بسیار ضرورت دارد، چون اینها در گوشه‌ای به حالت موزه‌ای نگهداری نمی‌شوند؛ برای مثال «مغول‌ها»ی پرویز کیمیاوی فیلمی است ارزشمند و بسیاری هنوز این فیلم را ندیده‌اند، چون در زمان خودش در سینماهای محدود و در زمان کمی اکران شده و تاکنون آن‌طور که باید در دسترس همگان نبوده است و این فیلم تاریخ سینمای ماست که لازم است همه، به‌ویژه نسل جوان‌تر هم آن را ببینند. ما وقتی «سه‌قاپ» نسخه کارگردانش، زکریا هاشمی را نشان دادیم متوجه شدیم که باید حتما ترمیم شود و از آنجا که ترمیم فیلم‌ها در تمام دنیا مرسوم است، ما هم باید دراین‌باره بیشتر و تندتر اقدام کنیم. فیلم‌های امروزی با تکنولوژی پیشرفته‌ای تولید می‌شوند و خودشان قابلیت تکثیر و نگهداری را دارند، اما قدیمی‌ها نسخه 35 میلی‌متری هستند که این نسخه‌ها همه فاسد می‌شوند و نگهداری‌شان بسیار دشوار است و اگر ترمیم نشوند کاملا نابود خواهند شد.

‌ آیا این قضیه در ایران مورد غفلت واقع‌ شده؟

نه، نمی‌شود گفت غفلت، اما باید گفت که جدی‌تر گرفته شود، فیلم‌ها با سرعت مناسب‌تری ترمیم شوند تا بشود به حفظ و ترمیم آنها امیدوارتر بود. در ایران هم دو استودیوی ترمیم هست که به این کار مشغولند، بنابراین امکاناتش هم برای چنین منظوری فراهم است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق ، تاریخ انتشار 7 آذر 97، شماره: 3302