شعار سال: این‌که چه تصمیم‌گیری‌ای در سیاست داخلی ایران برای مقابله با کنترل ارز شد تا دولت آمریکا را ناتوان‌تر از گذشته نشان دهد و این مداخله دولت در نرخ ارز تا کجا و چگونه ادامه خواهد داشت، در این گزارش مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. یک اقتصاددان درباره تأثیر تصمیم‌های اخیر دولت آمریکا برای معافیت چند کشور از خرید نفت از ایران گفت: آمریکا یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌های نفتی است که اگر قیمت نفت به دلیل کاهش عرضه ایران یک‌باره افزایش می‌یافت، ضرر می‌کرد، از این رو سیاست کاهش تدریجی واردات نفت از ایران را دنبال می‌کند تا در این بازه زمانی میزان تولید نفت شل را نیز افزایش دهد و میزان تقاضای نفتی مورد نیازش تأمین شود. ازطرف دیگر ایران به دلیل تحریم‌ها برای صادرات نفت باید 10 تا 20 درصد هزینه بیش‌تری پرداخت کند که برای حق پرچم و عبور از مسیرهای دیگر است و این روند به نفع مردم نیست، زیرا در شرایط کنونی فشار اقتصادی بر دوش مردم است و ایران نیز با چالش‌هایی برای دریافت پول حاصل از صادرات مواجه است، زیرا در برخی از کشورها باید در قبال خرید نفت کالا دریافت کند و روپیه، یوان، لیر و... خیلی ارزهای موثری در اقتصاد کشور نیستند.

محمود جام‌ساز با بیان این‌که سوئیفت اروپا نیز تاکنون به نتیجه نرسیده، افزود: در اتحادیه اروپا کشورهای مختلف با اقتصادهای مختلف تصمیم می‌گیرند و به همین دلیل نتیجه‌گیری درباره مبادلات مالی با ایران نیاز به روند طولانی دارد، زیرا تاکنون ایجاد صندوقی بری انتقال منابع مالی از اروپا به ایران توسط هیچ کشوری پذیرفته نشده است و حتی مالت هم که رشوه به آن پیشنهاد شده بود نیز نپذیرفت. پیش‌تر نیز دولت اتریش از میزبانی آن سرباز زده بود. او درباره تأثیر روند کنونی تحریم‌ها بر نرخ ارز در کشور افزود: در زمان خروج آمریکا از برجام در دوره‌ای چند ماهه نااطمینانی در اقتصاد کشور ایجاد شد و مردم به سمت خرید ارز رفتند و دولت نیز در بازار دخالتی نکرد و اجازه داد نرخ ارز همچنان صعودی مسیر خود را طی کند که یکی از دلایل آن کسب درآمد دولت و فرار از شوک ارزی 13 آبان بود و همین مسأله باعث شد در مرحله دوم تحریم‌ها دولت با سیاست‌های جدیدی در کوتاه‌مدت بازار ارز را کنترل کند و قیمت ارز را پایین آورد؛ البته این مسأله به درآمد ارزی آینده وابسته است و این‌که در حال حاضر چقدر ذخیره ارزی داریم و باید دید که خریداران نفتی آینده کشور چه تصمیمی در قبال ایران خواهند گرفت. جام‌ساز با اعلام این‌که آمریکا به کشورهای وارد‌کننده نفت از ایران تاکنون فرصت داده است، هدف آمریکا را این‌گونه تشریح کرد: این کشورها باید در شش ماه آینده یک سوم تقاضا از نفت ایران را کاهش دهند و در مراحل بعدی در یک دوره زمانی دیگر میزان واردات نفت از ایران را کاهش دهند تا صادرات نفت ایران به صفر برسد. این اقتصاددان با انتقاد از برخی سیاست‌های موثر در اقتصاد کشور اظهار کرد: در حال حاضر 22 ایراد شورای نگهبان به سی اف تی وارد کرده که 10 مورد وابسته به 10 ایراد نخست است که اگر 10 ایراد اول حل شود، بقیه مسائل نیز حل می‌شود؛ البته شورای نگهبان اعلام کرده این مصوبه مغایر با شرع بوده و این موضوع چالش برانگیز است. او با تأکید بر این‌که در حال حاضر زیان ناشی از روند کنونی تحریم‌ها به ضرر دولت و به ویژه مردم فقیر جامعه است، گفت: از آن‌جایی که منابع بسته‌های حمایتی به اقشار کم‌درآمد و کارکنان دولت مشخص نیست، راه‌حل مناسبی برای افزایش قدرت خرید نیست، زیرا اگر این منابع از طریق بانک مرکزی تأمین شود، تورم‌زا است؛ بنابراین بهترین حالت ایجاد یک سیستم مبادلاتی مالی مناسب با کشورهای دیگر است که تنها از طریق دیپلماسی مسالمت‌آمیز امکان پذیر است، زیرا در حال حاضر هیچ چیزی جز تولید، اشتغال و کاهش بیکاری و تورم نمی‌تواند اقتصاد کشور را به سمت توسعه پایدار حرکت دهد.

تزریق ارز صادراتی به صرافی‌ها

دولت آمریکا در 13 آبان ماه با اعمال محدودیت‌های جزئی هشت کشور را از خرید نفت ایران معاف کرده است، هرچند این سیاست کوتاه‌مدت است، اما میزان فشار بر اقتصاد ایران را کاهش داده و حتی باعث شده تا حدودی قیمت ارز و تورم کنترل شود. مدیرگروه بانکداری پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ضمن تأیید این موضوع با اشاره به این‌که میزان صادرات ایران تا شش ماه آینده مشخص شده است، گفت: اگر روند کاهش قیمت نفت ادامه داشته باشد، کشورهای صادرکننده نفت میزان تولید خود را حفظ می‌کنند یا کاهش خواهند داد. حال با توجه به شرایطی که برای بازار نفت پیش‌بینی شده، بازار نفت را به ثبات رسانده است و این مسأله نیز تا حدودی در کاهش قیمت ارز موثر است، اما در داخل نیز بانک مرکزی سقف 50 میلیون تومان برای پوزهای کارتخوان‌ها تعیین کرده تا جلوی سوداگری بازار ارز و بازار آبشور را بگیرد، به‌ویژه در بازارهای خارجی همچون سلیمانیه عراق که به صورت غیرقانونی کارتخوان‌ها را از ایران به آن‌جا منتقل کرده بودند. این موضوع در کنترل نرخ ارز نیز موثر و حاکی از آن است که اگر روش‌های مبارزه با پولشویی را جدی بگیریم، اقدامات سفته‌بازنه در بازار را محدود می‌کند. کامران ندری افزود: اقدام دیگر بانک مرکزی که باعث تأثیر بر نرخ ارز شد، معافیت صادرات زیر یک میلیون دلار برای انتقال ارز به سامانه نیما بود و این موضوع تا حدودی کمک کرد تا صادرکننده‌های خرد متناسب با منافع خود ارز را به صرافی‌ها بفروشند و این موضوع نیز نشان داد که اگر دولت سیاست‌های درستی را درباره ارز و صادرات اتخاذ کند، اثرات مثبتی در اقتصاد کشور خواهد داشت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته روزنامه سبزینه تاریخ انتشار -----، کدخبر: 59441، www.sabzineh.org