شعارسال: اجرای طرح بزرگ پایاب در خداآفرین برای پوشش آبی زمین زراعی در منطقه مغان در شمال اردبیل و مهار آبهای روان با احداث چند سد از جمله طرحهای انقلابی توسط دولت تدبیر و امید در این استان است. هدررفت آبهای روان مغان در شمال اردبیل با وجود کشت هزاران هکتار از اراضی مستعد کشاورزی این منطقه ضرورت مهار این آبها و در خدمت گرفتن آن را ضروری کرده بود که این مهم با توجه دولت تدبیر و امید در چند سال اخیر اجرایی شده و هماکنون در آستانه بهرهبرداری از آنها است. تا قبل از دولت تدبیر و امید اقدام عملی قابل توجهی برای مهار روانابهای شمال استان صورت نمیگرفت و منابع آبی کشور بدون استفاده مناسب از دسترس خارج میشد. با درخواست و پیشنهاد رئیسجمهوری و موافقت مقام معظم رهبری مجوز برداشت هشت میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی برای مهارآبهای مرزی که یک میلیارد دلار آن به استان اردبیل اختصاص داشت، عملیات بزرگ آبی-خاکی در استان آغاز و اجرایی شد، اما با وجود این طرحها، هنوز مشکل آب در استان اردبیل باقی است و مسئولان و کارشناسان اقدام فرهنگی در همهگیر شدن موضوع صرفهجویی را در جامعه ضروری میدانند. برای اطلاع از آخرین وضعیت طرحهای آب و خاک که بسیاری از آنها در آستانه بهرهبرداری بوده و نیز وضعیت آب دشت اردبیل و آبرسانی به شهرهای مختلف، با اصغر سلیمانزاده، مدیرعامل شرکت آب منطقهای اردبیل، به گفتوگو نشستهایم که در ادامه میآید.
در سالهای اخیر طرحهای بزرگی برای مهار و ساماندهی آب و نیز استفاده بهینه از آن صورت گرفته؛ بهویژه طرحهای اجرایی از محل صندوق ملی توسعه. این پروژهها در چه مرحلهای قرار دارند؟
چهار طرح بزرگ شبکه خدا آفرین، سد عمارت، سد تازه کند و سد احمد بیگلو از ابتدا با تأمین مالی از محل صندوق توسعه ملی اجرایی شده و هماکنون از پیشرفت خوبی برخوردارند. در این میان بخشی از پایاب سد خداآفرین به بهرهبرداری رسیده است، ضمن اینکه به تازگی پروژه سد عنبران به چهار طرح یاد شده اضافه و اجرایی شده است.
پایاب سد خداآفرین در این میان یکی از بزرگترین طرحهای آبی و خاکی منطقه برای پوشش آبی بیش از 62 هزار هکتار زمین زراعی در منطقه مغان در شمال اردبیل است. درباره آخرین وضعیت این طرح بزرگ ملی توضیح دهید.
طول شبکه خداآفرین کلاً ۱۴۴ کیلومتر است که ۹۲ کیلومتر آن در داخل استان اردبیل قرار دارد که از این میزان ۸۸ کیلومتر آن به پایان رسیده و چهار کیلومتر باقی مانده نیز در حال لاینینگ بتن است. باید گفت که در این پروژه کار 20 تا 30 ساله با حمایت نظام و دولت در عرض سه-چهار سال به پایان رسیده است. در پروژه خداآفرین یک سیفون عظیم به طول دو هزار و ۱۷۰متر اجرایی شده که در ایران بینظیر است. در مجموع از چهار واحد عمرانی طرح پایاب سد خداآفرین دو واحد عمرانی به میزان 15 هزار و ۵۰۰ هکتار آماده بهرهبرداری شده و عملیات اجرایی دو واحد دیگر نیز به زودی به پایان میرسد.
پروژههای سدسازی استان در چه مرحلهای قرار دارند؟
چهار پروژه سدسازی بزرگ اجرایی در استان روند مطلوب اجرایی خوبی دارند. سد عمارت به عنوان بزرگترین سد استان در مرحله نهایی عملیات اجرایی است و هماکنون عملیات تکمیلی و تونلهای آن در حال اجراست. عملیات سد احمد بیگلو نیز تقریباً به پایان رسیده و کارهای نصب چراغهای تاج و آسفالت روی تاج آن در حال انجام است. عملیات اجرایی سد تازه کند در منطقه انگوت گرمی نیز طبق برنامه در حال پشرفت است و سد عنبران نیز وارد مرحله اجرایی شده و تلاش میشود که این سد نیز زودتر از موعد مقرر به پایان برسد. به جز این سدها چند پروژه سدسازی کوچک نیز در دست اجراست. تنها بر روی رودخانه بالهارود در شمال استان شش سد کوچک در دست اجراست و تلاش میشود بیشتر این سدها تا پایان امسال و در نهایت بهار سال آینده آبگیری شوند. هماکنون کار مطالعات شبکه توسعهای اراضی پاییندست این سدها در دست انجام است؛ ضمن اینکه جهاد کشاورزی هم بهبود شبکه پاییندست آنها را تا حدود سه هزار و 400هکتار به پایان رسانده است.
سد تازه کند در گرمی مغان آب شرب و صنعت منطقه را تأمین خواهد کرد و سد احمد بیگلو هم اراضی منطقه مشگین غربی را تحت پوشش قرار میدهد و هماکنون شبکه پاییندست در دست اجراست.
در مقایسه با دیگر مناطق، دشت اردبیل در موضوع آب با مشکلات بسیاری مواجه است. برای تأمین آب این حوضه چه کارهایی در حال انجام است ؟
برای تأمین آب شرب این حوضه خط دوم انتقال و احداث تصفیهخانه مدول دوم در حال احداث است؛ ضمن اینکه اصلاح فشار آب مشترکان به طول ۴۷ کیلومتر با ایجاد لوله اصلی در حال انجام است. در پروژه آبرسانی به اردبیل کارهای لولههای آب آورد و لولههای آببر و همچنین احداث برج آبگیر به عمق ۵۰ و قطر ۱۲ متر در دست اجرا بوده که یک پروژه عظیم در نوع خود بهشمار میرود. در زمینه تأمین آب نمین و عنبران هم باید گفت که مرحله اول آبرسانی به این دو شهر به طول ۱۰ کیلومتر اعم از احداث ایستگاه پمپاژ، نصب تجهیزات و... به اتمام رسیده و مرحله دوم به طول ۱۲ کیلومتر از قره چناق به نمین در حال احداث است. در دیگر شهرها از جمله برای خلخال در جنوب استان از سد بفراجرد با پیشرفت ۹۷ درصدی یک خط انتقال ۱۰کیلومتری در دست اجرا است؛ ضمن اینکه تصفیهخانه آن هم با سرمایهگذاری بخش خصوصی با پیشرفت ۸۰ درصدی در حال انجام است. در مشگینشهر هم عملیات آبرسانی و خطوط انتقال در حال اجرا بوده و برای آینده یک خط انتقال از سد احمد بیگلو و سد سبلان در دست مطالعه است. برای شهر گرمی آب از کانال مغان تأمین خواهد شد که از دو سد تازه کند و عمارت نیز امکان تأمین خواهد داشت.
با این همه مشکل کاهش تراز آبهای زیرزمینی همچنان تداوم دارد؟
واقعیت این است که در دشت اردبیل هنوز افت آب وجود داشته و حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب منفی است و اگر صرفهجویی نکنیم، به مرور زمان با بحران و مشکل مواجه میشویم. براین اساس پروژه تعادلبخشی اعم از آبیاری تحت فشار، نصب کنتورهای هوشمند، تعدیل پروانه، جلوگیری از چاههای غیرمجاز و... در دست اجراست. با همه این کارها باید بگویم ۲۰سال طول خواهد کشید تا این دشت به تعادل برسد.
با این شرایط وضعیت چاههای مجاز و غیرمجاز در استان چگونه است؟
در استان پنجهزار و ۷۰۰ حلقه چاه مجوزدار و یکهزار و ۳۰۰حلقه چاه غیرمجاز وجود داشت که همه چاههای غیرمجاز پر شده و هماکنون حدود ۷۰چاه غیرمجاز باقی مانده است که پرونده آنها هماکنون در دادگاه برای صدور رأی نهایی قرار دارد. همچنین ۱۹گروه گشت و نظارت در استان برای نظارت بر چاهها و رودخانهها برای جلوگیری از دستیازی به حریم آب و حفر چاه غیرمجاز به صورت شبانهروزی در حال فعالیت هستند.
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 15دی1397 ، کدخبر: 60062: www.sabzineh.org