شعار سال: درخصوص خواص دانههای کینوآ میتوان گفت که حاوی فیبرهای غیرمحلول در آب است که آب را به خود جذب کرده، حجیم و باعث تحریک عملکرد رودهها میشود. حدود یک لیوان از این دانهها حاوی فیبری معادل یک برش نان کامل (سبوسدار) است و چون حاوی میزان زیادی پروتئین است، خیلی زود معده را پر و بهطور طبیعی احساس سیری ایجاد میکند. این دانه پرخاصیت بهعلت داشتن فیبر از رگها محافظت کرده و خطر ابتلا به بیماریهای قلبیـ عروقی را کاهش میدهد. به این ترتیب فیبرهای محلول در آب ژلی تشکیل میدهند که اجازه نمیدهد کلسترول جذب روده شود و رگها را تمیز کرده و قلب را در سلامت بالایی قرار میدهد. کینوآ حاوی مواد معدنی مثل منگنز، مس و ... با خواص آنتیاکسیدانی بالایی است که باعث فعال کردن آنزیمی میشود تا با رادیکالهای آزاد که بهدلیل عواملی مانند استرس، آلودگی، غذاهای نامناسب و ... وارد بدن شدهاند، مقابله کند. کینوآ بهخاطر اینکه سرشار از منیزیم است به آرامش رگهای خونی کمک کرده و با داشتن ریبوفلاوین برای مقابله با میگرن موثر است. پروتئین موجود در دانه این گیاه از معدود پروتئینهای غیرحیوانی است که از نظر کمی و کیفی بهتر از پروتئین دانههای غلات بوده است و تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن را تأمین میکند. هزینه کم تولید و قیمت مطلوب جهانی، این گیاه را به یک گیاه اقتصادی و با ارزش صادراتی بالا تبدیل کرده است. همچنین با توجه به محدودیت کشت برنج در تمام استانها بهغیر از گیلان و مازندران، این محصول میتواند جایگزین مناسبی برای برنج باشد. سازمان خواربار جهانی این گیاه را با شیر خشک مقایسه کرده است و همچنین سال 2013 به نام سال کینوآ نامگذاری شده بود.
سطح زیرکشت جهانی کینوآ حدود 170 هزار هکتار است
فرامک عزیزکریمی، سرپرست دفتر امور غلات و محصولات اساسی معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، درباره این گیاه پرخاصیت عنوان کرد: کینوآ با نام علمی Chenopodium quinoa Willd میتواند یک گیاه امیدبخش برای تأمین کالری مورد نیاز مردم بهویژه در اراضی کمبازده و شور باشد. سرپرست دفتر امور غلات و محصولات اساسی معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی درخصوص سطح زیرکشت دانه کینوآ توضیح داد: سطح زیرکشت جهانی کینوآ حدود 170 هزار هکتار و متوسط عملکرد آن نیز تقریباً یک تن در هر هکتــار است. کشورهای پرو، بولیوی و اکوادور از اصلیترین تولیدکنندگان این محصول در جهان هستند. دانه کینوآ در کشور در سال 97 در سطح 350 هکتار در استانهای فارس، خوزستان، خراسانرضوی و جنوبی، اصفهان، سمنان، یزد، قم و ... کشت شده است. عزیزکریمی ادامه داد: دانه کینوآ به قیمت 10 تا 80 هزار ریال از کشاورزان خریداری میشود؛ اما تاکنون تولیدات داخل کشور وارد بازار نشده است. در حال حاضر تمام نیاز کشور به مصرف کینوآ از طریق واردات تأمین میشود و ما در صدد رواج تولید این دانه در داخل و صادرات این محصول هستیم. بهطور متوسط حدود 100 تن دانه کینوآ وارد کشور میشود و در فروشگاهها و سوپرمارکتها بهفروش میرسد. برنامه توسعه کشت کینوآ تا سطح 30 هزار هکتار تا سال 1401 در دستورکار قرار دارد. وی افزود: پروتئین موجود در دانه این گیاه از معدود پروتئینهای غیرحیوانی است که از نظر کمی و کیفی بهتر از پروتئین دانه غلات بوده و کل اسیدهای آمینه ضروری بدن را تأمین میکند. دانه آن دارای میزان قابلتوجهی آهن، اسیدفولیک و فاقد گلوتن بوده و برای بیماران سلیاکی مناسب است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه گیاه موجب شده سازمان خواربار جهانی «FAO» این گیاه را خاویار گیاهی بنامد و آن را با شیر خشک مقایسه کند. همچنین این سازمان سال 2013 را بهنام سال کینوآ نامگذاری کرده بود. این گیاه بهدلیل کیفیت غذایی بالا، تنوع ژنتیکی، سازگاری با شرایط متفاوت خاک و اقلیم، هزینه کم تولید و قیمت مطلوب جهانی برای تبدیل شدن به یک گیاه اقتصادی و صادراتی ارزش بالایی دارد. سرپرست دفتر امور غلات و محصولات اساسی معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: با توجه به محدودیت کشت برنج در استانهای غیر از گیلان و مازندران، این محصول میتواند جایگزین مناسبی برای برنج باشد. این محصول پس از برداشت نیازمند عملیات فرآوری است که خوشبختانه نمونههای اولیه دستگاه ویژه این کار در کشور ساخته شده است. عزیزکریمی گفت: البته فرهنگسازی برای مصرف آن در جامعه باید افزایش یابد. همچنین تلاش میشود تا محصول تولید داخل با کیفیت و با قیمت مناسب در بازار عرضه شود. از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و انجمنهای بیماران سلیاکی و بیماران دیابتی تقاضا داریم با توجه به اثرات غذایی و بهداشتی مطلوب اثبات شده این محصول، به توصیهها در خصوص مصرف کینوآ در جامعه عمل کنند. هرچند تاکنون همکاری بسیار خوبی بهویژه از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت صورت گرفته است.
کینوآ تمام اسیدآمینههای ضروری بدن را تأمین میکنند
در اینخصوص مهدی افشار، موسس و مدیرعامل شرکت رامش روژان ماندگار با برند مدیاف، گفت: دانههای کینوآ با عاری بودن از گلوتن برای بیماران مبتلا به سلیاک (افرادی که نمیتوانند گلوتن مصرف کنند) قابل استفاده است که این ویژگی مهمترین مزیت این دانههاست. همچنین این دانهها تأثیر مثبتی در پیشگیری از دیابت نوع دو دارند. موسس و مدیرعامل شرکت رامش روژان ماندگار ادامه داد: دانه کینوآ با آمینواسیدهایی که در خود دارد تنها شبه غلهای است که از نظر ارزش غذایی تمام اسیدآمینههای ضروری بدن را تأمین میکند و با داشتن 14 تا 15 درصد پروتئین (میزان پروتئین آن به اندازه یک تخممرغ است) پروتئین مورد نیاز بدن را تأمین میکند. همچنین فیبر زیادی نیز دارد. در بحث زراعت نیز دانه کینوآ به شوری و خشکی مقاوم است که این مزیت باعث میشود در مناطقی که امکان کشت محصولی وجود ندارد بتوانیم کشت کینوآ را انجام دهیم. این محصول میتواند با برنامهریزی درست هم سودآوری خوبی برای کشاورزان و ارزآوری مناسبی برای کشور داشته باشد. افشار در سال 96 واردات دانه کینوآ را در حدود 114 تا 115 تن عنوان کرد و افزود: اگر 30 درصد آن را نیز مصرف نشده بدانیم، در سال 96 در حدود 70 تا 80 تن از این دانهها استفاده شده است. وی تصریح کرد: دانههای کینوآ جزو کالاهای ضروری به حساب نمیآید. همچنین از ابتدای سال 97 تولید این دانهها در کشور نیز شروع شده؛ از اینرو در بخش تخصیص ارز برای واردات با مشکل مواجهیم و سختگیری برای وارداتش بیشتر شده است و پیشبینی میکنیم سختگیریها بیشتر شود. افشار ادامه داد: تولید دانه کینوآ در داخل کشور در مراحل ابتدایی قرار دارد و هنوز بهصورت رسمی وارد بازار نشده است؛ یعنی هنوز به بستهبندی مشخص نرسیده است، اما فروشندگانی هستند که آن را عرضه کنند. افشار دانههای خوراکی کینوآ را جزو کالاهای لوکس خواند و افزود: این محصول در حال حاضر به قیمت کیلویی 80 هزار تومان بهفروش میرسد؛ در نتیجه با توجه به قیمت این محصول، قشرهای پردرآمد جامعه بیشتر آن را میشناسند و مردم در شهرهای مختلف نیز این دانهها را میتوانند در فروشگاههای لوکس تهیه کنند. وی درخصوص بازار این محصول گفت: بیشتر مصرفکننده این دانهها گیاهخواران، ورزشکاران هستند و رستورانهای لوکس از این دانه در غذاهایشان استفاده میکنند. موسس و مدیرعامل شرکت رامش روژان ماندگار با اشاره به اینکه در حالحاضر شناخت کینوآ مربوط به قشر متوسط رو به بالای جامعه میشود، تأکید کرد: برای اینکه جامعه هدف مصرف دانههای کینوآ را گسترش دهیم که هدف تولید این محصول در داخل کشور نیز همین است باید قیمت آن مقداری تعدیل کنیم تا همه بتوانند از آن استفاده کنند. اگر بخواهیم بهجای برنج آن را کشت و از آن استفاده کنیم باید از لحاظ قیمتی نیز مثل برنج باشد تا اقشار بیشتری بهخصوص کسانی که دچار سوءتغذیه هستند از آن استفاده کنند. افشار در خصوص دستهبندی این دانهها عنوان کرد: این دانه گیاهی از نظر خوراکی رنگبندیهای مختلفی دارد. بیشترین رنگهایی که در ایران استفاده میشوند عبارتست از: سفید (طلایی)، قرمز (قهوهای) و مشکی. نمونههای تیرهتره کینوآ دارای بافت سفتتر، جویدنیتر است و آنتیاکسیدان بیشتری دارد. وی گفت: شرکت رامش روژان ماندگار با برند مدیاف در حال توسعه و ترویج کینوآ ایرانی و کشت مدون و برنامهریزی شده آن با هدف صادرات اینمحصول نیز هست.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 1 اسفند 97، شماره: 62645