شعارسال: اگرچه بارش‌های خوب امسال، تا اندازه‌ای نگرانی مسئولان را بابت تأمین آب شرب اصفهانی‌ها در تابستان امسال کم‌تر کرده، باید توجه داشت خشک‌سالی‌های پی‌درپی و حوادث مختلف، موجب ناپایداری در تأمین آب شرب اصفهان بزرگ شده است. باید توجه داشت که طی سال‌های گذشته حوادث مختلفی منجر به خروج تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی از مدار طرح آب‌رسانی اصفهان بزرگ شد و نشان داد که این سامانه تا چه حد در تأمین آب شرب مردم این استان، متزلزل است. شاید اصفهانی‌ها هیچ‌گاه قطعی چندروزه آب اصفهان در سال 87 را فراموش نکنند که یک دستگاه بولدوزر اداره راه و ترابری با خط لوله انتقال نفت خام در منطقه سامان برخورد کرد و آب زاینده‌رود آغشته به صدها تن نفت خام شد و مسئولان مجبور شدند برای رفع آلودگی آب اصفهان از مواد نفتی تا مدتی تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی را از مدار خارج کنند و در آن زمان بازار داغ دلالی آب معدنی در شهر رونق چندانی به خود گرفت، اما به جایی نکشید که بختیاری، استاندار وقت اصفهان و مسئولان آب و فاضلاب استان اعلام کردند که آلودگی نفتی آب اصفهان مرتفع شد. با این حال مردم اصفهان تا مدت‌ها بوی نفت را در آب آشامیدنی خود احساس می‌کردند.

آسیب‌پذیر بودن شبکه تأمین آب شرب اصفهان

وقوع این حادثه مسئولان وقت را متوجه شکننده و آسیب‌پذیر بودن شبکه تأمین آب شرب اصفهان کرد و در این راستا طرح تونل گلاب دو در سفر استانی هیئت وزیران دولت وقت در سال ۸۸ مصوب شد و در 15 مرداد سال 93 نیز صالح، معاون امور هماهنگی استان‌های معاونت راهبردی و برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور، سامانه دوم آب‌رسانی به اصفهان بزرگ یا گلاب دو را طرحی درون استانی و دارای نقش پدافند غیرعامل برای اصفهان معرفی کرد و با تأکید بر ضرورت آن گفت: با توجه به این‌که در سال 87 به‌مدت دو هفته آب تمام شهرها و روستاهایی که از رودخانه زاینده‌رود مشروب می‌شدند قطع شد، سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان بزرگ به طول ۱۷ کیلومتر با هدف انتقال آب از منطقه بالادست زاینده‌رود در محدوده استان اصفهان در دستورکار قرار گرفت تا در صورت هرگونه مشکل بتوان آب حدود چهارمیلیون نفر اصفهانی را تأمین کرد. البته بعد از این حادثه، اتفاقاتی از این دست، همچون نشت گازوئیل به زاینده‌رود در 31 مرداد سال 93 بار دیگر تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی از مدار خارج کرد و تأمین آب بیش از پنج‌میلیون اصفهانی به مخاطره افتاد و مردم در گرمای شدید تابستان، بیش از هشت ساعت، دوباره طعم بی‌آبی را چشیدند. همچنین در این سال‌ها بارها سیلابی شدن زاینده‌رود و کدورت آب موجب مختل شدن فرآیند تصفیه آب در تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی شد و اصفهانی‌ها مدتی را بدون آب گذراندند.

با این‌ حال از زمان مطرح شدن اجرای این طرح، مخالفت‌های استان بالادست، شدت گرفت و در محافل مختلف آن را طرح انتقال آب و بین‌حوضه‌ای توصیف کردند؛ اگرچه سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان بزرگ با هدف تأمین کمبود آب شرب در حال اجراست. در شبکه آب‌رسانی اصفهان بزرگ آب تصفیه شده در تصفیه خانه باباشیخ‌علی از طریق تونلی به شبکه آب‌رسانی انتقال داده خواهد شد. این تونل حداکثر ظرفیت عبور ۱۰ مترمکعب آب در ثانیه را دارد. به‌دلیل رشد جمعیت و مصارف، نیاز شبکه آب‌رسانی از ۱۰ مترمکعب در ثانیه بیش‌تر شده که این کمبود به‌صورت نارسایی در شبکه و افت فشار آب در برخی زمان‌ها نمود دارد. با ‌وجود این فرقی نمی‌کند، نشت گازوئیل، نفت یا شکسته شدن لوله یا هر بلای طبیعی همچون سیلابی شدن رودخانه زاینده‌رود! تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی طی یک دهه گذشته نشان داد که با حوادثی این‌گونه متزلزل و آسیب‌پذیر است و سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان بزرگ یا همان تونل گلاب دو، مسیری است که کمبود آب تصفیه‌خانه را تأمین خواهد کرد و به‌دلیل این‌که مسیر آب آن از منطقه‌ای دیگر است، در این‌گونه مواقع می‌تواند بخشی از مشکل تأمین آب اصفهان را حل کند.

سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان بزرگ در صورت اجرا و بهره‌برداری می‌تواند کمبود سه مترمکعب آب بر ثانیه را تأمین کند و در افق چشم‌انداز این طرح می‌تواند تا ۱۰ مترمکعب بر ثانیه آب‌رسانی کند، چراکه اگر به هر دلیل تأسیسات تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی از مدار خارج شود، با توجه به افزایش جمعیت استان تأمین آب شرب بیش از پنج‌میلیون نفر در استان اصفهان با تهدیدی جدی مواجه خواهد شد و این اتفاق، توجه ویژه مسئولان استان و به‌ویژه وزارت نیرو را می‌طلبد؛ چراکه این سامانه برای اصفهانی‌ها نقش پدافند غیرعامل را ایفا خواهد کرد.

مشکلات پیش‌پای طرح گلاب

با ‌وجود این تأکید بر نقش پدافندی تونل گلاب، مخالفت‌ها تا جایی ادامه دارد که نمایندگان چهارمحال و بختیاری، اجرای این طرح را به صلاح نمی‌دانند و تأکید دارند، مسئولان اجرایی استان باید بررسی‌های لازم را درباره آن انجام داده، رصد کنند تا بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند، همچنین در موضوع انتقال آب بین حوضه‌ای نگاه باید کارشناسانه باشد. از سوی دیگر معتقدند که مهاجرت مردم و ناامنی از عواقب راه‌اندازی تونل گلاب است و آبگیری آن زنگ خطری برای امنیت کشور محسوب می‌شود. متأسفانه مخالفت‌ها تا جایی ادامه دارد که استاندار اصفهان در نخستین جلسه شورای اداری استان در سال 98، اعلام کرد: از ابتدای کار خود در سمت استاندار بیش از ۹۵ درصد وقت خود را برای زاینده‌رود صرف کرده‌ام و خوشبختانه در بخش‌های مختلف منهای سامانه دوم آب‌رسانی به توفیقاتی رسیده‌ایم، اما همچنان در اجرای تونل گلاب دو با مشکلاتی مواجه هستیم.

ضرورت تقویت سامانه‌های موازی برای تأمین آب شرب اصفهان

با وجود این معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان درباره ضرورت اجرای طرح تونل گلاب گفت: طرح گلاب یک سامانه آب‌رسانی به کاشان است که 11 شهر را پوشش می‌دهد و سامانه دوم گلاب برای تأمین آب شرب اصفهان بزرگ است. ناصر اکبری با اشاره به ضرورت اجرای طرح تونل گلاب تأکید کرد: درحال‌حاضر تنها خط آب‌رسانی شرب اصفهان، تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی است که به‌دلایل فنی و بهره‌برداری و نیاز به آب شرب، باید سامانه دوم آب‌رسانی به اصفهان بزرگ به بهره‌برداری برسد. وی افزود: با توجه به این‌که سفره‌های دشت‌های اصفهان طی 12 سال خشک‌سالی پیاپی کاهش یافته، باید ظرفیت‌های موازی و تقویتی برای تأمین آب شرب اصفهان و شهرهای مجموعه سامانه دیده شود. معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان بر ضرورت وجود این سامانه در مواقع آب‌سالی اشاره کرد و گفت: در زمان وقوع سیلاب، شرایطی در زاینده‌رود اتفاق می‌افتد که تصفیه آب را در باباشیخ‌علی کاهش می‌دهد، اما محل احداث سامانه دوم ابتدای سد زاینده‌رود است که یا سیلاب نیست یا به ندرت سیلابی می‌شود و این کمک بزرگی برای پایداری تأمین آب شرب مردم اصفهان بزرگ است. اکبری ظرفیت تصفیه و انتقال آب در تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی را بین 10 تا 12 مترمکعب بر ثانیه در شرایط نرمال عنوان کرد و گفت: سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان طرحی پدافند غیرعامل و استفاده در مواقع خاص و بحرانی است.

تونل گلاب، طرح بین‌حوضه‌ای نیست

همچنین یک استاد دانشگاه درباره طرح تونل گلاب دو گفت: تونل گلاب نه تنها یک طرح بین حوضه‌ای نیست، بلکه درون استانی است که از سد زاینده‌رود به مخازنی که در آینده در محدوده دانشگاه صنعتی برای تأمین آب شرب اصفهان بزرگ تعبیه می‌شود، انتقال داده خواهد شد. بابک سپهریان با تأکید بر این‌که طرح تونل گلاب، دارای مصوبه و پدافند غیرعامل است، تصریح کرد: تنها راه آب‌رسانی به اصفهان بزرگ، تونل اشترجان است که بعد از تصفیه‌خانه باباشیخ‌علی قرار دارد و با توجه به این‌که این تونل قبل از انقلاب احداث شده، امروز به‌دلیل فرسوده بودن بافت آن احتمال دارد با کوچک‌ترین اتفاق از مدار خارج شود که در این شرایط تأمین آب شرب چهار میلیون نفر به خطر خواهد افتاد.

اظهارات نادرست درباره سامانه دوم آب‌رسانی اصفهان

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان این‌که تونل گلاب دو، به‌عنوان طرح پدافند غیرعامل دارای مجوز وزارت نیرو است، افزود: این طرح برای تأمین آب شرب اصفهان بزرگ در دو مرحله ساخته می‌شود. مرحله نخست، ساخت تونل گلاب و مرحله دوم احداث لوله‌هایی است که از انتهای تونل، آب را به‌سمت مخازن هدایت و از آن‌جا وارد شبکه آب‌رسانی اصفهان بزرگ خواهد کرد. وی تأکید کرد: طرح تونل گلاب هنوز به اتمام نرسیده است، بنابراین اکنون موضوعی به نام آبگیری نداریم. به فرض مثال اگر آب در تونل رها شود با توجه به مسدود بودن آن، نمی‌توان آبگیری انجام داد. سپهریان گفت: برخی اظهارات نادرست درباره تونل گلاب مربوط به هجمه‌های بسیاری است که بر نمایندگان خوزستان و چهارمحال درباره احتکار آب وارد شده است. وی با بیان این‌که برخی از این گفته‌ها شاید برای پنهان کردن طرح‌های بدون مجوز چهارمحال و بختیاری ازجمله طرح بن‌ـ بروجن است، اظهار کرد: متأسفانه طرح بن‌ـ بروجن نه تنها مجوز زیست‌محیطی ندارد، بلکه باوجودی که طرح با قطر لوله 400 میلی‌متر مصوب شده بود، اما اکنون لوله‌هایی با قطر یک‌هزار میلی‌متر برای آن در زمین کار گذاشته‌اند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 4اردیبهشت1398 ، کدخبر: 65517: www.sabzineh.org