شعارسال:  سیستان و بلوچستان مهد تمدن و گنجینه تاریخ و فرهنگ ایران بستر ارزنده ای برای بازیابی هویت تاریخی و گردشگری ادبی و زمینه ای مناسب برای علاقه مندان به مطالعات فرهنگ و تمدن فراهم کرده است.

شاهنامه و داستان‌هایش، سرودن نخستین شعر پارسی پس از استیلای عرب بر این سرزمین توسط محمد وسیف سیستانی شاعر بزرگ دوره یعقوب لیث صفاری، زنده کردن خط و ربط پارسی در دوره صفاریان توسط یعقوب لیث، سرودن شعر توسط رابعه بنت کعب قزداری زن شاعره پارسی گوی سیستانی، انتشار نخستین کتاب نثر پارسی، ترجمه نخستین قرآن به گویش محلی از جمله ظرفیت‌های سیستان و بلوچستان در عرصه گردشگری ادبی محسوب می‌شوند.

این دیار کهن محل رشد و نمو ادبا و شعرا بزرگی نظیر ابراهیم سجزی سیستانی از دانشمندان ایرانی قرن اول هجری قمری، یعقوب بن احمد سگزی معروف به بندانه از دانشمندان سیستانی قرن چهارم هجری است که مشهورترین کتاب وی کشف المحجوب است که از کتاب‌های فلسفی آن زمان به شمار می‌رفت به گونه‌ای که این کتاب شامل هفت مقاله در مورد توحید و به زبان فارسی دری نوشته شده است، ابو داوود سجستانی، ابوالفرج سگزی از شعرای نامدار و اندیشمند سیستان که در حدود سال‌های ۳۷۲-۳۳۳ هجری قمری به هنر شاعری مشغول بوده است.

همچنین ابوحاتم سجستانی سهل بن محمد بن عثمان بن یزید سجستانی معروف به ابوحاتم سجستانی از بزرگان علم و ادب، فقه، حدیث و لغت دوران خویش در سیستان، ابوسلیمان محمد بن طاهر بن بهرام سجستانی معروف به منطقی از عرفای سیستانی قرن چهارم هجری، احولی سیستانی شاعر و ادیب سیستانی است که در سال ۱۰۲۴ به هند مهاجرت کرد، ملک حمزه غافل سیستانی فرزند ملک جلال الدین، متخلص به غافل سیستانی از شاعران سده یازده هجری قمری از دیگر مفاخر ارزشمند این دیار هستند.

ابوالحسن علی بن جولوغ سیستانی معروف به فرخی سیستانی از شعرای بزرگ سیستانی ایرانی است، علی بن جولوغ که از سر ناچاری شعری در قالب قصیده سرود و آن را «با کاروان حله» نام نهاد و شعر را به عمید اسعد چغانی وزیر امیر صفاری تقدیم کرد با تخلص فرخی در دربار صفاریان، چغانیان و غزنویان شعر می‌گفت که محمود غزنوی او را به ملک الشعرایی دربار منصوب کرد،

کتاب احیا الملوک نوشته ملک شاه حسین بن ملک غیاث الدین محمد بن ملک محمد سیستانی حدود ۴۰۰ سال پیش از منابع یگانه رخدادهای تاریخی سیستان و نیمه شرقی فلات ایران در روزگار حاکمیت صفویان بویژه شاه عباس اول است، مولوی عبدالله روانبد (مشهور به سعدی بلوچستان)، محمد اشرف سربازی که در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی در محله ریکسر چشم به دنیا گشود که بعدها به عنوان یکی از شخصیت‌های علمی و ادبی بزرگ زبان بلوچی ظاهر شد، دینارزهی از پیشکسوتان موسیقی محلی استان متولد سال ۱۳۲۲ بمپور ایرانشهر، شیر محمد اسپندار یگانه دونلی نواز بلوچ ایرانی، عباس باقری از شعرای نامی معاصر سیستان و بلوچستان، غلام نبی حدادگر نوازنده سرنا و ایرج افشار سیستانی از جمله هنرمندان و نویسندگان این استان هستند.

ساز و دهل، رقص شمشیر، رقص دوچاپی و سه چاپی بلوچی، ترانه‌های محلی سیستان و بلوچستان که بیشتر در جشن‌های عروسی و اعیاد خوانده می‌شود از جمله ظرفیت‌های گردشگری ادبی منطقه محسوب می‌شوند.

کارشناس معاونت پژوهشی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: شاهنامه یکی از برجسته‌ترین مفاخر ایران محسوب می‌شود که در کنار سایر قابلیت‌ها فرصت‌های بسیاری را در زمینه گردشگری ادبی پیش روی ما قرار داده است.

محمد علی ابراهیمی ادامه داد: سیستان و بلوچستان مهد تمدن ایران است به گونه‌ای که در این دیار کهن رستم و سهراب و دیگر شخصیت‌های افسانه‌ای، یعقوب لیث صفاری، منجمان، شاعران و فلاسفه عهد قدیم زیست می‌کردند که هر یک دارای ویژگی منحصر به خود بودند.

وی تاکید کرد: گردشگری ادبی یکی از ظرفیت‌های پنهان این دیار است به گونه‌ای که این نوع گردشگری نه یک تفنن غیرضروری، بلکه بستری برای بازیابی هویت تاریخی محسوب می‌شود تا در عصر جهانی سازی فرهنگ و اقتصاد و در بحث اقتصاد مقاومتی بتوانیم جایگاه واقعی خود را تعریف کنیم.

این پژوهشگر سیستان و بلوچستانی گفت: همانگونه که در منابع آمده شاهنامه، شناسنامه همه ایرانیان است و فردوسی در بسیاری از داستان‌های خود از سیستان و بلوچستان یاد می‌کند.

وی افزود: ادب، فرهنگ و هنر از دیرباز جایگاه سترگی در بین مردمان این دیار داشته و زندگی آنان با اسطوره، حماسه، شعر، ادب و موسیقی عجین شده به گونه‌ای که چه شعرا و ادبا بزرگی که از این دیار سر بر آستان ادب فرو آورده‌اند و چه آثار گرانبهایی که خلق کرده‌اند.

وی ادامه داد: همچنین با توجه به ادبیات گرانسنگی که در فرهنگ عامه این مرز و بوم وجود دارد آشنایی و دیدن آن برای هر گردشگری خاطره انگیز و آموزنده است و جا دارد با عنایت بیشتر به رونق گردشگری به ویژه گردشگری ادبی از این قابلیت‌های ارزشمند در مسیر رشد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردمان این دیار و توسعه پایدار استان استفاده کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان نیز اظهار داشت: بخش اصلی قهرمانان شاهنامه فردوسی نظیر رستم و سهراب، خاندان دستان و نریمان و غیره به مردم این دیار تعلق دارد که ظرفیت فوق العاده برای جذب گردشگر فراهم کرده است.

علیرضا جلالزایی افزود: هر بخش از شاهنامه به عنوان شاهکار ادبیات فارسی با مورد توجه قرار گرفتن توسط هنرمندان و اصحاب قلم می‌تواند زمینه ساز معرفی هر چه بیشتر استان و توسعه گردشگری فرهنگی و ادبی شود.

وی ادامه داد: گردشگران با سفر به این دیار با بخش عظیمی از تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران آشنا خواهند شد که همواره برای آنان خاطره انگیز خواهد بود.

شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا،تاریخ انتشار: 27 خرداد1398،کدخبر: 83359001،www.irna.ir