شعارسال:پژوهشگاه‌ها شاید سهم بزرگی در پیشرفت یک کشور داشته باشند. هم در علوم مهندسی و پایه و هم در علوم انسانی. اما اخیرا هر طرف را که نگاه می‌کنی، مثل قارچ پژوهشگاه و اندیشکده درست شده است.

پژوهشگاه‌ها شاید سهم بزرگی در پیشرفت یک کشور داشته باشند. هم در علوم مهندسی و پایه و هم در علوم انسانی. در کشور ما اما اخیرا هر طرف را که نگاه می‌کنی مثل قارچ پژوهشگاه و اندیشکده درست شده. شاید گزافه نباشد اگر بگوییم هر دستگاه حکومتی برای خود یک پژوهشگاه تاسیس کرده است. چه ساختارهای عریض و طویل و چه بودجه‌های فراوانی که خرج نشده. اما خروجی این پژوهشگاه‌ها به جز تعدادی انگشت شمار تقریبا هیچ است.

البته آسیب‌شناسی پژوهشگاه‌ها خارج از بحث این گزارش است و به زودی به سراغ‌شان خواهیم رفت. در سال 97 تعداد پژوهشگاه‌های دولتی کشور به عدد 51 رسیده. حالا میخواهیم ببینیم از نظر شاخص‌های مختلف وضعیت این موسسات چگونه است.

برترین‌های پژوهش

پژوهشگاه‌ها در موضوع پژوهش از چند نگاه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. کیفیت، کارایی، حجم، تعداد مجلات، پروانه‌های ثبت اختراع و ... همه از مواردی است که برای رتبه بندی موسسات بررسی شده است. کیفیت پژوهش در میان شاخص‌های کمی وزن بالایی دارد. این شاخص در مقایسه با متوسط کمیفیت دتحقیقات جهانی و سهم مقالات پر استناد موسسه سنجیده می‌شود. حجم تولیدات علمی محققان یک موسسه در دوره‌ای سه ساله هم حجم پژوهش را مشخص می‌کند.

برترین‌های آموزش

جوایز اعضای هیئت علمی، محققین مقالات پر استناد، نسبت اعضای هیئت علمی دارای مدرک دکتری به کل اعضای هیئت علمی، نسبت اعضای هیئت علمی بر حسب مرتبه علمی به کل اعضای هیئت علمی جمعا رتبه آموزش یک پژوهشگاه را مشخص می‌کنند.

برترین‌ها از نظر وجهه بین‌المللی

بین‌المللی بودن یک پژوهشگاه برای افزایش کیفیت و درک اجتماعی-فرهنگی و نهایتا اعتبار و خوشنامی دانشگاه مهم است. دارا بودن اساتید و دانشجویان بین‌المللی، هم چنین تعاملات بین‌المللی برای موسسه امتیاز محسوب می‌شود. قراردادهای بین‌المللی و کنفرانسهای مشترک در افزایش سطح علمی دو طرف مهم و تعیین کننده است.

برترین‌ها از نظر تسهیلات

همه امکاناتی که موسسه در اختیار دارد که موجب تسهیل فرآیند آموزش و پژوهش گردد را در شاخص تسهیلات بررسی می‌کنیم. از کتابخانه تا آزمایشگاه که همه نشان دهنده قدرت و قوت یک موسسه است را به صورت کمی اگر بررسی کنیم برآورد خوبی از یک پژوهشگاه بدست می‌دهد. سرانه تعداد عناوین کتاب به ازای هر عضو هیات علمی و تعداد مراکز/موسسات و قطب‌های علمی یک پژوهشگاه از شاخص‌های تعیین کننده تسهیلات است.

نکته جالب اینجاست که پژوهشگاه‌هایی با بیشترین امکانات موجود در کشور نه در بخش پژوهش رتبه دارند نه در آموزش. معلوم نیست این همه بودجه و امکانات در اختیار این‌ها خرج چه امری می‌شود.

برترین‌های فعالیت اجتماعی-اقتصادی

اولین مسئولیت دانشمندان حتما رفع نیازهای جامعه پیرامونشان است. از این رو حتما شاخص مشارکت پزوهشگاه‌ها در حل مشکلات جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه این شاخص بیشتر باشد مقبولیت و محبوبیت آن موسسه در میان مردم هم بیشتر خواهد بود.

تعداد شرکت‌ها و موسسات spin-off( مرکز پژوهشی یا پژوهشکده‌ای که به پیشنهاد یک واحد تولیدی یا صنعتی و با سرمایه آن واحد جهت انجام تحقیقات در دانشگاه تاسیس می‌شود)، تعداد مراکز رشد، تعداد مراکز دانش‌بنیان و بودجه طرح‌های انجام شده از شاخص‌های مهم در بررسی میزان فعالیت اجتماعی-اقتصادی پژوهشگاه‌ها هستند.

پس از بررسی همه این شاخص‌ها حالا نوبت رتبه بندی برترین پژوهشگاه‌های دولتی کشور است. در جدول زیر به ترتیب ده پژوهشگاه برتر را مشاهده می‌کنید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار4 تیر 98 ، کدخبر: 772993، snn.ir