شعارسال: بافت فرسوده شهری به عرصه‌هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می‌شود که به دلیل فرسودگی ظاهری، برخوردار نبودن از تاسیسات و خدمات و زیرساخت‌های شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی کمی برخوردار است.

بافت‌های ناکارآمد شهری به سه بخش بافت فرهنگی_تاریخی، ناکارآمد میانی و سکونتگاه غیررسمی تقسیم بندی می‌شوند و هر کدام از این بافت‌ها دارای ویژگی‌ها و خصوصیت‌های مختلفی است اما ساکنان تمامی این بافت‌ها به دلیل وضعیت اقتصادی نامناسب امکان نوسازی واحد مسکونی خود را ندارند، همچنین سرمایه‌گذاران انگیزه‌ای جهت سرمایه‌گذاری در این محلات را ندارند.

اغلب واحدهای ساختمانی در بافت‌های فرسوده شهری فاقد هرگونه محاسبات فنی برای مقاومت در برابر سوانح طبیعی از جمله زلزله هستند؛ همچنین دسترسی نداشتن مناسب به درون بافت و عرض کم معابر و نیز حجم بالای ساختمان‌ها کم دوام جمله آثار منفی بافت‌های فرسوده است.

بافت‌های فرسوده شهری از کمبود و ناکافی بودن سطح شبکه‌ها و معابر دسترسی به خدمات شهری رنج می‌برند و اغلب معابر آن دارای عرض کمتر از 6 متر بوده که به هیچ وجه متناسب با زندگی شهری امروز نیست همچنین تاسیسات و زیرساخت های شهری به دلیل گذشت زمان، فرسوده شده و پاسخگو نیاز مردم این مناطق نیست.

بافت‌های فرسوده شهری از فقدان برخی خدمات فرهنگی، آموزشی و شهری به لحاظ کمی و کیفی رنج می‌برند و در برخی خدمات نیز دچار نقص هستند به طوری که در محدوده بافتهای فرسوده، به ندرت شاهد وجود مراکز فرهنگی و عمومی نظیر کتابخانه‌های عمومی، فرهنگسراها و مراکز بهداشتی، درمانی، امداد و نجات، فضاهای سبز و مهدکودک‌ها و امثال آن هستیم.

تراکم بالای جمعیت، گسترش فرسودگی و تبدیل آن به محل و مامن برای بزهکاران و افزایش آسیب‌های اجتماعی و تبدیل شدن به گونه‌های ناهنجار شهری و کمبود امکانات گذراندن اوقات فراغت به ویژه برای کودکان و نوجوانان، از جمله آثار منفی اجتماعی و فرهنگی بافت‌های فرسوده است.

در متن بالا تعریفی از معنای بافت فرسوده، ویژگی‌های آن و آسیب‌های اجتماعی که در این مناطق وجود دارند را ارائه دادیم.

برای آگاهی از وضعیت لرستان در حوزه بافت‌های فرسوده و کارهایی که تا به امروز دولت در این زمینه انجام داده است با سه تن از مدیران استانی مربوط به این حوزه گفت‌وگو انجام داده‌ایم که در ذیل مهمترین نکات مطرح شده در این گفت‌وگوها را می‌خوانید.

64 درصد جمعیت لرستان در شهرها زندگی‌ می‌کند

مدیر کل راه و شهرسازی لرستان در رابطه با وضعیت بافت ناکارآمد شهری بیان کرد: بر اساس آمار‌های وزارت راه و شهرسازی، استان لرستان دارای 334 هزار و 232 خانوار شهری است که با توجه به این آمار 64 درصد جمعیت لرستان در شهرها زندگی‌می کنند.

1.5 درصد از بافت ناکارآمد شهری کشور در لرستان است

رضا خالقی با بیان اینکه بافت‌های ناکارآمد شهری به سه بخش بافت فرهنگی_تاریخی، ناکارآمد میانی و سکونتگاه غیر رسمی تقسیم بندی می‌شود، افزود: مجموع بافت ناکارآمد شهری در کشور 140 هزار و 767 هکتار بوده که این میزان در لرستان دو هزار و 51 هکتار است که در نتیجه یک نیم درصد از بافت ناکارآمد شهری کشور در لرستان واقع شده است.

وی اظهار داشت: میزان تراکم جمعیت در بافت فرسوده استان نسبت به سایر مناطق شهری بسیار بیشتر بوده به طوریکه که میانگین تراکم جمعیت در مناطق شهری 72 نفر در هکتار است اما این آمار در بافت فرسوده به 189 نفر در هکتار می‌رسد.

14 درصد مساحت شهرهای لرستان مربوط به بافت ناکارآمد شهری است

مدیرکل راه و شهرسازی لرستان با اشاره به اینکه مجموع مساحت شهرهای لرستان 14 هزار و 246 هکتار است، تصریح کرد: از این مقدار مساحت شهری 14 درصد مربوط به بافت ناکار آمد شهری بوده که شهر دورود با 20 درصد بافت ناکار آمد شهری بیشترین درصد را دارا است و شهر الشتر با چهار درصد کمترین میزان را دارد و این وضعیت در مرکز استان 12 درصد است.

34 درصد از جمعیت شهری لرستان در بافت ناکارآمد شهری زندگی‌ می‌کنند

خالقی خاطرنشان کرد: 34 درصد از جمعیت شهری لرستان در بافت ناکارآمد شهری زندگی‌ می‌کند که از این تعداد حدود 54 هزار نفر در بافت فرهنگی_تاریخی شهرهای بروجرد و خرم‌آباد ساکن هستند و در حوزه سکونتگاه‌های غیررسمی استان بر اساس آمارهای پنج شهر خرم‌آباد، بروجرد، دورود، کوهدشت و الیگودرز حدود 185 هزار نفر در 38 محله حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند.

انتخاب 43 محله برای بازآفرینی شهری در لرستان

وی با اشاره به اینکه دولت در سال 95 بر اساس یک مصوبه به دنبال این است که سالانه 270 محله را در کشور بازآفرینی کند، گفت: بر اساس این آمار طی سه سال گذشته 43 محله در شهرهای مختلف لرستان برای بازآفرینی انتخاب شده‌اند.

تکمیل و آغاز به کار 318 میلیارد ریال پروژه نوسازی بافت فرسوده در لرستان

مدیرکل راه و شهرسازی لرستان بیان کرد: پس از تصویب قانون به‌سازی و نوسازی بافت فرسوده در کشور بیش از پنج هزار واحد مسکونی در لرستان برای دریافت تسهیلات به بانک های عامل معرفی شده‌اند؛ همچنین در گذشته بیش از 97 میلیارد ریال پروژه در لرستان انجام شده و در حال حاضر 181 میلیارد ریال پروژه در 19 محله استان در حال انجام است و در سال98 به دنبال آغاز 40 میلیارد ریال پروژه در استان هستیم.

بی توجهی دولت‌ها به احیا بافت فرسوده شهری

نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان لرستان در رابطه با موضوع بافت ناکارآمد شهری بیان کرد: آنچه تحت عنوان بافت‌های فرسوده و مناطق حاشیه نشین در کشور شکل گرفته است نشات گرفته از فراز و فرودهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران در دهه‌های گذشته است.

سعید بارانی افزود: دولت‌های مختلف برای حوزه مسکن طرح‌های گوناگونی داشته‌اند اما متاسفانه در هیچ کدام از دولت‌ها به موضوع احیا و بازسازی بافت فرسوده شهری توجه نشده‌ است؛ برای مثال اگر مسئولان استانی طرح مسکن‌مهر را به بافت فرسوده لرستان هدایت می‌کردند امروز نه شاهد مشکلات طرح مسکن مهر بودیم نه بافت فرسوده‌ای در استان باقی می‌ماند.

وی با بیان اینکه متاسفانه با آغاز به کار دولت یازدهم تسهیلات محدودی به بازسازی مناطق فرسوده شهرها اختصاص داده شد، تصریح کرد: متولی حوزه مسکن کشور برای حل مشکلات این حوزه باید نگاه عملیاتی، سخت افزاری و نرم افزاری خود را نسبت به این موضوع تغیر دهد.

مدیریت یک پارچه راهکار حل مشکل بافت فرسوده شهری

نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان لرستان با برشمردن علل ناموفق بودن طرح دولت در احیای بافت فرسوده شهری، خاطرنشان کرد: وجود تورم روز افزون در کشور، مشارکت نکردن شهروندان، استفاده نکردن از ظرفیت سرمایه گذاران، عدم ارائه تسهیلات سود افزا، نگرانی سیستماتیک از ایجاد ارزش افزوده بعد از سرمایه گذاری، ضعف دولت در مدیریت یکپارچه اصلاح بافت فرسوده کشور و نهادینه نشدن فرهنگ آپارتمان نشینی در مناطق حاشیه ای شهر علل اصلی ناتوانی دولت در مدیریت حوزه مسکن کشور است.

بارانی در پایان گفت: نگاه مسئولان کشور برای حل مشکلات فرسوده باید همانند دیدگاه ‌آن‌ها در بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله باشد، اگر مسئولان کشوری و دولتی بتوانند یک مدیریت یک پارچه ایجاد کنند طی 10 سال مشکل بافت‌های فرسوده استان و کشور حل خواهد شد.

حل مشکلات مناطق حاشیه‌ای با کمیته‌ای تحت عنوان بهسازی مناطق کمتر توسعه یافته

رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر خرم‌آباد در رابطه با این موضوع بیان کرد: بافت فرسوده به مناطقی گفته می‌شود که بدون توجه به اصول شهرسازی ساخته می‌شوند.

سجاد بابایی با بیان اینکه پس از تشکیل شورای فعلی کمیته‌ای تحت عنوان بهسازی مناطق کمتر توسعه یافته در خرم‌آباد ایجاد شد، افزود: در این کمیته از مناطق کمتر توسعه یافته شهر بازدید می‌کنیم و پس از آگاهی از مشکلات این محله‌ها به شهرداران این مناطق یک فرصت دو ماهه برای اصلاح این مشکلات می‌دهیم.

بی توجهی به اقدامات فرهنگی، نقطه ضعف دولت در اجرای طرح نوسازی بافت فرسوده

وی اظهار داشت: متولی اصلی بحث بازآفرینی شهری دولت بوده و شهرداری توانایی مالی حل مشکلات این حوزه را ندارد؛ متاسفانه در خرم‌آباد در طرح بازآفرینی شهری محلات را منتقل می‌کنند این در حالی است که باید در مکان خود محله فعالیت ساخت و ساز جدید صورت گیرد.

رئیس کمیسیون عمرانی شورای شهر خرم‌آباد تصریح کرد: طرح باز آفرینی بافت فرسوده اگر به خوبی انجام شود طرح موفق تری نسبت به مسکن مهر است، اما با گذشت دو سال از آغاز این طرح هنوز حرکت ملموسی اتفاق نیفتاده که علت اصلی آن بی توجهی به اقدامات فرهنگی در محلات حاشیه نشین است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار:22مرداد1398 ، کدخبر: 13980513000360: www.farsnews.com