همچنین ارسال پیام از سوی آمریکا و سعودی به رهبران عراق که هر گاه بخواهیم می توانیم به عناصر قدرت و نمادهای شما حمله کنیم وخطاب قرار دادن ایران که اجازه نمی دهیم روند تقویت روابط دو کشور همسایه، بدون هزینه ادامه یابد از دیگر نشان های این برنامه ریزی هدفمند به شمار می رود.

برخی ناظران حمله تروریستی چند هفته پیش به یک مینی بوس حامل زائران عراقی در مدخل شهر کربلا که به شهادت 12 نفر از سرنشینانش منجر شد نیز مصداقی از همینگونه هدف گیری ها و ارسال پیام ها می دانند.

براین اساس اعتراضات روزهای اخیر در بغداد و دیگر شهرهای عراق را باید به دو بخش تقسیم کرد، بخش اعظم اعتراضات که به صورت مسالمت آمیز و بدنبال خواسته مشروع از دولت بود و بخش کوچکتر اما پرهیاهو و برخوردار از پشتوانه عظیم رسانه ای غربی - عربی و بعثی و ارتش های سایبری که بدنبال ساقط کردن نظام و تخریب نمادهای شیعی و دمیدن در کوره فرقه گرایی بود تا جایی که در شکلی بی سابقه حتی متعرض مقام مراجع عراق و موضوع راهپیمایی اربعین نیز شد.

ناظران بر این باورند که بخش دوم اعتراضات، پاسخی است که آمریکا و عربستان سعودی و نیروهای همدل و همسو با آنها در داخل عراق، به مواضع و سیاست های یکسال گذشته عادل عبدالمهدی نخست وزیر، برهم صالح رییس جمهوری و محمد الحلبوسی رییس پارلمان و دیگر ارکان و احزاب عراقی در پرونده های مهمی مانند تحریم های ضد ایرانی، تحولات یمن، سوریه، بحرین و فلسطین، موضوع جایگاه الحشد الشعبی در ساختار سیاسی و نظامی عراق، نزدیکی بی سابقه به چین که به نوعی به چالش کشیدن آمریکا تعبیر شده است، می دهند، پاسخی که اگر خوش شانس باشند وهمه چیز طبق برنامه پیش برود به تغییر نظام و استقرار نظامی وابسته به آمریکا و عربستان در عراق منجر می شود و اگر هم شانس یاری نکند، دست کم تزلزلی چند ماهه یا چند هفتگی در دولت و جامعه عراق ایجاد کرده اند و می توانند از این آب گل آلود ماهی های بهتر و امتیازات بیشتری از عراقی ها بگیرند.

به هر روی جای تردید نیست که تحولات یک سال اخیر، عراق را بیش از پیش به یک بازیگر تاثیرگذار در منطقه تبدیل کرده است که هر چه استقلال و جایگاهش تقویت می شود، تلاش آمریکا و سعودی برای شکستن و متزلزل کردن آن نیز افزون تر می شود.

هر چند اعتراضات در عراق بی سابقه نیست و سالهاست مردم با مطالبات مختلف سیاسی و اجتماعی به خیابان ها می آیند و خواستار مبارزه با فساد دولتی، فقر، بیکاری و ضعف خدمات عمومی و دولتی هستند و دولت، پارلمان، مراجع دینی و احزاب نیز این حق را به رسمیت شناخته اند، برخی ویژگی های خاص، تظاهرات روزهای اخیر را از موارد پیشین جدا می کند.

** آمریکا نمی‌خواهد عراق مستقل و آرام باشد

عراق در یکسال گذشته، صحنه تصمیم گیری ها و مواضعی بود در سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی بود که بیش از پیش عراق را به جایگاه مناسب خود به عنوان یک کشور مستقل و عنصر موثر منطقه ای نزدیک می کرد:

- مخالفت آشکار و عدم همراهی عملی با تحریم های یکجانبه آمریکا علیه مردم ایران برغم همه رفت و آمدها، فشارها و کارشکنی های آمریکا.

- تقویت و گسترش روابط با ایران و امضای چندین موافقتنامه مهم در سفر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران به بغداد از جمله رایگان شدن روادید، لایروبی اروند رود و ..

- تقویت سیاسی، نهادی و نظامی سازمان الحشد الشعبی از طریق مشارکت آنان درحوزه های بازسازی، امداد سیل زدگان عراق، مبارزه با مراکز قمار و مفاسد اجتماعی، تغییر ساختار الحشد الشعبی و نهادینه و سازماندهی تر کردن آن، و همه اینها همزمان با افزایش فشارها و تحریم های آمریکا و وابستگان داخلی و منطقه ای اش، در حمله و تضعیف و تحریم الحشد الشعبی.

- اتخاذ مواضع مستقل و شجاعانه در خصوص تحولات سوریه، بحرین، یمن و بویژه فلسطین و بخصوص مخالفت چندین باره با معامله قرن

- آغاز روند مبارزه با فساد دولتی و شروع آن از احزاب و شخصیت های ذینفوذ که از جمله مهمترین مصادیق آن بازپس گیری املاک و ساختمان ها و کاخ های زمان صدام بود که از زمان سقوط تاکنون در اختیار و تصرف برخی افراد و احزاب بود و عبدالمهدی آن را به دولت بازگرداند.

- رقابت های درونی و بیرونی سه گروه اصلی شیعیان، اهل سنت و کردها که به گفته خود عراقی ها اصل اساسی آن "محاصصه" یا سهم بندی / خواهی قدرت ، ثروت و نفوذ است، از دیگر عواملی است که شاید هیچ تحولی در عراق را نتوان بدون توجه اساسی به این عامل، بدرستی تحلیل کرد.

- سفر بسیار مهم چند روز پیش عبدالمهدی به چین و قراردادهای بزرگی که در برابر نفت با این کشور بسته شد. سفری که ایرنا همزمان از قول کارشناسان پیش بینی کرد که بازگشت سفر عبدالمهدی از پکن، آغاز بحران سیاسی علیه او در داخل خواهد بود.

- به اذعان خود آمریکایی ها و نیز گله مندی همیشگی برخی کشورهای خلیج فارس، آمریکا نتوانست به اهداف اشغالگری در عراق دست یابد و عراق را از دامن جهان عرب جدا کرد! و به جبهه مقابل خود راند و به تعبیر آنان تقدیم ایران کرد. این احساس شکست و تحقیر باعث شده است که آمریکایی و متحدان عربش در منطقه همواره دنبال تغییر نظام سیاسی در عراق باشند تا به گفته آنان عراق به آغوش فضا و جهان عربی خود بازگردد و از جبهه مقاومت فاصله بگیرد. اعزام بیش از پنج هزار سعودی به عراق و انجام عملیات انتحاری و کشتن زنان و کودکان عراق تا سال 2008 (به تصریح حیدرالعبادی نخست وزیر سابق) و حمایت همه جانبه و آشکار آمریکا، سعودی و ... از داعش در تصرف و ویران کردن عراق از جمله مواردی است که عراقی ها از آن بعنوان مصادیق تلاش برای تغییر نظام و روند سیاسی در عراق یاد می کنند.

** آمریکا دنبال جبران ناکامی های خود

-آمریکا در سال 2011 با چهره یک اشغالگر شکست خورده و ناکام عراق را ترک کردند، سال 2014 داعش بهانه ای شد تا دوباره به این کشور بازگردند و طی دو سالی که از شکست داعش می گذرد، هر بار که عراقی ها بطور جدی موضوع خروج را مطرح کرده اند، آنها نیز متقابلا بحث ادامه خطر داعش را مطرح کرده و در مواردی نیز در کشور رخدادهای ضد امنیتی و تحرکات داعش افزایش یافته است تا عراقی ها را از خلاء نیروهای آمریکای بترسانند، امری که برخی نیروهای سنی و کرد نیز علنا به زبان می آورند و به همین بهانه یا ترس با خروج آمریکا مخالفت می کنند.

- تلاش شبانه روزی اما سرانجام ناکام برت مک گورک فرستاده ویژه رییس جمهوری آمریکا در ائتلاف مدعی مبارزه با داعش و سیلیمان سفیر پیشین واشنگتن در بغداد برای مهندسی انتخابات پارلمانی عراق و سپس تحمیل شخصیت های مورد نظر خود برای پست روسای سه گانه (نخست وزیری، ریاست جمهوری، ریاست پارلمان) و نیز ترکیب هیات وزیران دولت عادل عبدالمهدی، اتفاق کم سابقه ای بود که دهان به دهان چرخید و برخی از تحلیلگران غربی حتی از شکست سه بر هیچ آمریکا در برابر ایران سخن گفتند. و زمان زیادی از این اتفاقات نگذشت که آمریکا کادر دیپلماتیک خود در بغداد را تغییر داد، ابتدا برت مک کورگ برکنار شد و سپس سفیر تغییر کرد و فرد تندتری به جای او نشست.

از همان زمان بسیاری از تحلیلگران بر این نکته تاکید می کردندکه شکست فضاحت بار آمریکا در این روند، حتما تبعاتی برای عراق خواهد داشت و آمریکایی ها قطعا آن را با تقویت ناامنی و یا ایجاد بحران های سیاسی دراین کشور تلافی می کنند و برای جبران شکست های خود نقشه می ریزند.

آمریکا و عربستان در یکسال گذشته چه کردند؟

- شاید حمله هوایی به دهها مرکز و زاغه مهمات الحشد الشعبی در نقاط مختلف عراق، از بارزترین اقداماتی باشد که برای فشار به دولت عبدالمهدی و نیز تضعیف الحشد صورت گرفته است. ابومهدی المهندس معاون الحشد در اطلاعیه ای رسما اسراییل را متهم به عاملیت این حملات کرده و تاکید کرده بود که این حملات با اطلاع و هماهنگی نیروهای آمریکایی مستقر در عراق انجام شده است. نخست وزیر عراق بعدا در گزارش رسمی نتیجه تحقیقات را چنین اعلام کرد که (برخی از) این حملات کار اسراییل بوده است. اما ناظران می گویند با توجه به کنترل حریم هوایی عراق از سوی آمریکایی ها، اسراییل به تنهایی یا بدون اطلاع و هماهنگی آمریکا نمی توانسته این حملات را انجام دهد. بر این اساس متهم اول بازهم آمریکاست.

- از زمان انتخابات خبرهای موثقی از منابع محلی در استان های مرکزی و جنوبی – اغلب شیعه نشین- منتشر شده است که عربستان سعودی با پیشنهادات و امتیازات اغواکننده سعی در جذب شیوخ عشایر این مناطق دارد و در این زمینه میلیون ها دلار پول خرج کرده است، دعوت از گروههای از این روسای عشایر به عربستان و استقبال این شیوخ از گشایش کنسولگری سعودی در نجف و بصره و .. و انتشار خبرهای بسیاری در خصوص تاثیر پول کثیف سعودی در انتخابات اخیر عراق، از مواردی است که پرده از تلاش سعودی ها در خصوص تغییر نظام و روند سیاسی در عراق خبر می دهد، امری که با حمایت از داعش و اعزام هزاران انتحاری تحقق نیافت و علت عدم تحقق آن نیز – به گفته خود عراقی - سه محور حمایت ایران، فتوای مرجعیت، حضور حماسی و فداکارانه مردم در قالب الحشد الشعبی در صحنه های جهاد و شهادت بود.

- مخالفت صریح و مکرر بغداد با معامله قرن، یکی دیگر از مسایل مهمی بود که همان موقع نسبت به تبعات آن بر عراق هشدار داده شد. از جمله شیخ قیس الخزعلی دبیرکل عصائب اهل الحق از گروههای مقاومت اسلامی عراق، از چند هفته پیش با اشاره به موضع قاطع بغداد در مخالفت با معامله قرن گفت پیش بینی می کنم علیه عراق تحرکاتی صورت خواهد گرفت تا بتوانند در ماه نوامبر دولت را تغییر دهند و مقدمه آن نیز تظاهراتی است که توسط شبکه های مجازی مدیریت خواهد شد و از یک ماه قبل از آن آغاز می شود. این سخن را ثبت کنید تا درستی این پیش بینی را ببینید.

زمانبندی و کم و کیف تظاهراتی که از روز سه شنبه در چند نقطه بغداد و استان های مختلف مرکزی، شرقی و جنوبی عراق رخ داد صحت این پیش بینی را تایید کرد.

- هر چند - به اذعان مسوولان و تاکید ناظران - بدنه اصلی تظاهرکنندگان، مسالمت جو و دنبال تحقق خواسته های مشروع و مطالبات خود از مسوولان هستند، اما به گفته خود آنان، رگه هایی از "نفوذیها" در آنان راه یافته اند که هم به اقدامات خشونت بار و حمله با کارد، میله های آهنی و بمب های صوتی علیه نیروهای امنیتی و نیز دیگر تظاهرکنندگان دست می زنند و هم اقدام به تخریب اموال و اماکن عمومی و خصوصی می کنند.

همین رگه های نفوذی – به گفته ناظران عراقی – شعارهای تازه ای نیز بویژه در دو روز نخست سر می دادند که نسبت به اعتراضات سال های قبلی عراق، تازگی داشت و محور آن ضدیت با محور مقاومت و نمادهای تشیع بود؛ ایران، مرجعیت چهارگانه نجف و راه پیمایی اربعین از جمله این نمادها بود که هر چند کاملا محدود و انگشت شمار بود اما از سوی ارتش های سایبری عبری ، غربی، عربی و بعثی در دامنه گسترده ای بازنشر و موج آفرینی شد تا هر چه بیشتر به مسائل فرقه گرایانه در عراق آنهم در آستانه اربعین دامن زده شود.

این درحالی بود که اعتراضات و تظاهرات در دوره های قبل عمدتا بر محور انتقاد از فساد دولتی و عملکرد احزاب سیاسی بود و مطالبات آنان نیز محدود به مبارزه با فساد، ایجاد اشتغال و تقویت خدمات عمومی بود اما این بار – هر چند محدود اما کاملا برنامه ریزی و بزرگنمایی شده و ازسوی گروههای ناشناخته مجازی بود که شعار "الشعب یرید اسقاط النظام" سرلوحه مطالبات قرار داده شد و شبکه های منتسب به بعث درعراق از جمله الشرقیه، الرشید و الرافدین، شبکه آمریکایی الحره عراق، و نیز رسانه های سعودی از جمله اسکای نیوز و العربیه درکنار ارتش های سایبری وابسته به آنان در شبکه های مجازی، لحظه به لحظه به تبلیغ و بازاریابی آن می پرداختند.

- بر اساس اطلاعات اختصاصی که یک منبع مطلع عراقی در اختیار خبرنگار ایرنا قرار داد، سطح اغتشاش و تخریب در بغداد و نیز استان های جنوبی و مرکزی در دو روز نخست به حدی رسید که حتی عشایر سنی شمال و غرب عراق نگران آینده کشور شدند و در پیام هایی به شیوخ شیعه جنوب توصیه کردند که اشتباهات سال 2014 آنان را تکرار نکنند که اعتراضات و تحصن هایشان زمینه هجوم داعش را به کشور فراهم کرد و عراق تا مرز تجزیه پیش برد.

- فضای دو روز اول تظاهرات و اغتشاشات همراه آن به گونه ای سنگین بود که حتی برخی جریان های شناخته شده سیاسی نزدیک به جبهه مقاومت نیز که ابتدا گفته بودند اعتراضات ماهیت و اهداف بعثی وضد نظام دارد و باید بایکوت شود، روزهای دوم و سوم از رسانه های بعثی در تحریک و تشویق اعتراضات پیشی گرفتند و حتی به خبرسازی برای کشاندن مردم به خیابان ها روی آوردند که با تذکر همفکران دیگر خود، این روند را از عصر پنجشنبه تا حدی اصلاح کردند و روند تخریب دولتی را همچنان ادامه میدهند.

بر این اساس به جرات می توان گفت که سرنوشت عراق و نیز تا حد نه چندان کم اهمیتی، سرنوشت تحولات منطقه به سرنوشت اعتراضات جاری و ایستگاه هایی که در آن توقف و یا از آن عبور خواهد کرد، بستگی خواهد داشت، امری که به نوبه خود به دانایی، شجاعت و ترجیح منافع ملی بر منافع حزبی و گروهی در میان رهبران و حاکمان کنونی عراق و تصمیم حرفه ای و درست برای خروج از بحران و برنامه ریزی جهت حل مشکلات اساسی کشور و اجابت خواسته های مردم، وابسته است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار: 13 مهر 1398 ، کدخبر: 83502925 ، www.irna.ir