شعار سال: هر سال با شروع فصل سرما باید نگران باشیم که نکند بار دیگر از یک گوشه ایران خبری مبنی بر آتش گرفتن یک بخاری در مدرسه‌ای به گوش ما برسد، خبری که جامعه را در یک اندوه دیگر فرو ببرد، خبری تلخ که بگوید امروز در فلان مدرسه، دو، سه، یا شاید هم چهار دانش‌آموز در حالی که داشتند درس می‌خواندند دچار مشکل شدند. نکند کلاس درس و مدرسه که قرار است خانه دوم دانش‌آموزان باشد و آن‌ها را به آرزوهایشان برساند به خانه ناامیدی‌شان تبدیل شود و لحظه‌ای را برایشان رقم زند که آرزوهایشان با خودشان پر بکشند.

نبود بخاری‌ها و سیستم گرمایشی استاندارد در مدارس، به‌ویژه در مناطق محروم سبب شده است که سطح ایمنی کلاس‌های درس به شدت پایین بیاید و خطر آتش‌سوزی در کلاس‌های درس همواره وجود داشته باشد. با تمام خطرات بالقوه‎‌ای که بخاری‌های نفتی برای دانش‌آموزان و پرسنل مدارس دارند، اما تاکنون وزارت عریض و طویل آموزش و پرورش و سایر وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهاد‌های مربوط نتوانسته‌اند یک بار برای همیشه این مشکل را برطرف کنند. حرف‌های اخیر رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور شاهدی بر این ادعاست.

چند روز پیش مهراله رخشانی‌مهر از وجود ۲۵ هزار کلاس درس بدون استاندارد‌های گرمایشی خبر داد. آن گونه که ایسنا نوشته است رخشانی‌مهر پنج شنبه هفته گذشته با ذکر اینکه ۲۴ هزار کلاس درس را به سیستم گرمایشی استاندارد تجهیز کردیم گفته «از ۸۸ هزار کلاس درس باقی مانده، ۲۵هزار کلاس درس داریم که بخاری نفتی دارند و در آنجا مناطق هنوز گازکشی نشده‌اند، همچنین ۶۳هزار کلاس دارای بخاری گازی غیراستاندارد داریم که این بخاری‌ها برای منزل مناسب‌اند، اما برای مدرسه مناسب نیستند.»

آن گونه که رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفته است چیزی نزدیک به ۲۵ هزار کلاس درس همچنان بدون بهره‌مندی از لوازم گرمایشی استاندارد، میزبان دانش‌آموزانی هستند که هر لحظه و هر غفلت می‌تواند افسوسی دیگر بر جا بگذارد، ضمن اینکه این کلاس‌های درس جزء مناطقی هستند که حتی عملیات گازرسانی هم آنجا صورت نگرفته است و احتمالا حالاحالا‌ها چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.

در این بین اگر میانگین هر کلاس را ۵ نفر هم درنظر بگیریم-که قطعا بیشتر است- چیزی نزدیک به ۱۲۵ -هزار دانش‌آموز همچنان در معرض خطر سوختن قرار دارند، و همچنان جامعه باید منتظر شنیدن مرگ یا سوختگی این بچه‌ها باشد.

به صحبت‌های رئیس سازمان نوسازی برمی‌گردیم، زمانی که دارد از تجهیز ۲۴ هزار کلاس درس به سیستم گرمایشی استاندارد صحبت می‌کند، وی می‌گوید: «از ابتدای سال ۹۸ هدف‌گذاری کردیم که در این ۲۴ هزار کلاس درس، بخاری نفتی جمع‌آوری و سیستم استاندارد را جایگزین کنیم که این هدف محقق شد و اکنون هیچ کلاس بدون بخاری گازی در مناطقی که علمک گاز تا مدرسه کشیده شده است، نداریم.»

سخنان رخشانی‌مهر به این معناست که ۲۴ هزار کلاس درس در کشور وجود داشته است که گازکشی بوده‌اند، اما بخاری گازسوز برای تجهیز آن‌ها و استاندارد کردن سیستم گرمایشی آن‌ها وجود نداشته است، که البته امروز محقق شده است.

واقعا جا دارد که قلم برای محاسبه برداشت و دید ارزش ریالی این تعداد بخاری گازسوز چه مقدار است و سهم و درصد آن در بودجه یا در میان همه ریخت و پاش‌های اقتصادی چقدر است؟ و بعد باید پرسید چرا تا به امروز، هرچه سریع‌تر نتوانسته‌ایم این مدارس را تجهیز کنیم؟ اگر در همین فاصله اتفاقی رخ می‌داد چگونه می‌خواستیم پاسخگو باشیم؟

با توجه به ۲۵ هزار کلاسی که هنوز بخاری چکه‌ای دارند، باید دید سریال غم‌انگیز آتش گرفتن مدارس و کلاس‌های درس چه زمان قرار است به پایان واقعی خودش برسد، و چه زمان قرار است طومار تاسف و وعده‌های مسئولان تبدیل شود به کارآمدی و نتیجه دادن. کاری که وزیر آموزش و پرورش هم معتقد است بر روی زمین باقی مانده و نیاز به اقدامی عاجل دارد.

محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش نیز روز پنجشنبه هفته گذشته، با نوشتن یک توئیت اعلام کرد که «امروز در اجرای سند تحول، طی مراسمی رسما مسئولیت تعمیرات اساسی ساختمان مدارس را به سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس واگذار کردم تا معضلی ۴۰ساله از مدیریت آموزش و پرورش مناطق و شهرستان‌ها حل شود و نقش مدیریت از کارپردازی به کنترل کیفیت آموزشی چرخش کند.» حال باید دید آیا این واگذاری، علاوه بر کنترل کیفیت آموزشی می‌تواند سبب بهبود کیفیت ساختمان‌ها و تجهیزات مدارس بشود؟ آیا نبود بخاری استاندارد در مدارس تنها به دلیل عدم این واگذاری بود و حال ما باید شاهد یک تحول در این زمینه هم باشیم یا همچنان منتظر حادثه؟

در حافظه تاریخی ما کم نیست خاطرات تلخ از سوختن معلم و دانش‌آموز در کلاس درس به‌خاطر همین بخاری‌های نفتی و غیر استاندارد، حوادثی که شاید تنها بخشی از آن‌هایی که منجر به فوت معلم یا دانش‌آموز کلاس شده است به گوش ما می‌رسد و مابقیِ آن در همان سکوت خبری به دست فراموشی و ندیده شدن سپرده می‌شوند و درد سوختگی می‌ماند برای صاحب سوختگی نه عامل آن.

شاید آخرین این حوادث مربوط باشد به ۲۷ آذر سال گذشته، یک صبح سه‌شنبه که دبستانی در زاهدان، طعمه آتشِ برخاسته از یک چراغ نفتی شد، در آن حادثه چهار دانش‌آموز به خاطر سوختن فوت کردند. یک روز بعد از حادثه رخشانی‌مهر، رئیس سازمان تجهیز و نوسازی مدارس کشور گفت: «بیش از ۴۰ درصد مدارس کشور به سیستم گرمایشی استاندارد مجهز نیستند، در تلاشیم با یک برنامه زمانبندی ۳ سال آینده بخاری‌های غیر استاندارد را از مدارس جمع کرده و بخاری‌های استاندارد را جایگزین کنیم.» حالا تقریبا دو سال از آن سه سال باقی مانده است و باید دید این ۲۵ هزار کلاس درس غیر استاندارد از حیث لوازم گرمایشی، آن هم در مناطقی از کشور که تا به امروز گازرسانی هم نشده‌اند می‌توانند از شر بخاری‌های نفتی‌ها خلاص بشوند؟

سال ۹۱ آتش‌سوزی مدرسه در شین‌آباد، فوت ۲ نفر و مصدومیت ۲۹ نفر از دانش‌آموزان را به همراه داشت که بسیاری از آن‌ها با خاطرات ما بزرگ شدند و چندین عمل جراحی نیز هنوز نتوانسته سهم اندکی از زیبای به تاراج رفته‌شان را به آن‌ها برگرداند. در همان روز‌ها مرتضی رئیسی، رئیس وقت سازمان نوسازی مدارس عنوان کرد: «امسال اگر این ۳۰۰ میلیارد تومان به طور کامل پرداخت شود، ۴۷ هزار کلاس درس مجهز به سیستم گرمایشی استاندارد خواهند شد، یعنی ۷۵ هزار کلاس درس تا پایان سال مالی ۹۲ مجهز به سیستم حرارتی استاندارد شده و با بخاری نفتی خداحافظی خواهند کرد.»

همچنین رئیسی سه سال بعد از حادثه شین‌آباد به‌واسطه یک حادثه آتش‌سوزی دیگر که منجر به مصدومیت معلم کلاس شد، در اسفند ۱۳۹۴ اظهار کرد: «دولت برنامه دارد با تخصیص اعتبارات مناسب تا پایان سال ۹۶ کلاس‌های درس مدارس دولتی کشور را به بخاری‌های گاز سوز مجهز بکند.»، در همین خصوص چند روز قبل مهراله رخشانی‌مهر، رئیس سازمان تجهیز و نوسازی مدارس عنوان کرد: «در سال ۹۸ بودجه ۵۷۰ میلیارد تومانی برای نوسازی سیستم گرمایشی مدارس داشتیم، امیدواریم در سال ۹۹ به ۸۰۰ میلیارد تومان برسد تا تمام سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مدارس استاندارد شود»!

به هر صورت بخاری‌های نفتی در مدارس مناطق محروم دارد می‌سوزد و می‌سوزاند، و ما هم هر سال و هر بار، وعده می‌گیریم که امسال با رفتن برف زمستانی با بخاری‌های نفتی برای همیشه خداحافظی می‌کنیم و سیستم‌های گرمایشی مدارس استاندارد می‌شوند. بی‌تردید نباید تجهیز کلاس‌های درس به وسایل گرمایشی استاندارد تبدیل به یک مسئله چندین و چند ساله شود و با آمدن و رفتن هر وزیری و وکیلی همچنان مسئله با قوت به جای خود باقی بماند، دانش‌آموزان این مدارس سهم‌شان از مدرسه دانش است و یادگیری علم و ما در قبال آن‌ها مسئول هستیم.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همدلی، تاریخ انتشار: 8 دی 1398، کدخبر: 69071 ، www.hamdelidaily.ir