شعار سال: علی‌رغم اهمیت تولید پنبه به‌عنوان یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در حوزه محصولات کشاورزی، اما طی سال‌های اخیر موضوعات مختلفی همچون قاچاق پوشاک، واردات بی‌رویه نخ، سنتی بودن کشت، پایین بودن قیمت خرید تضمینی و بسیاری دیگر از عوامل مانع ناکامی طرح خوداتکایی تولید این محصول استراتژیک شد.

به گفته مسئولان، در سالیان نه چندان دور ایران علاوه‌بر تأمین‌ پنبه مورد نیاز صنعت نساجی داخلی، مازاد تولید خود را به بازارهای هدف صادر می‌کرد که متأسفانه واردات بی‌رویه پنبه در دهه ۸۰ دستاورد خودکفایی پنبه را بر باد داد و کار را به جایی رساند که سالانه ۶۰ تا ۷۰ هزارتن پنبه مورد نیاز صنعت نساجی از طریق واردات تأمین ‌می‌شود.

حال به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم‌ تا از آخرین علل شکست دستاورد خودکفایی پنبه و راهکارهای مناسب برای دستیابی مجدد به این سیاست مهم با خبر شویم:

سالانه ۱۴۰ هزار تن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی است

مدیرعامل صندوق پنبه با اشاره به این‌که سالانه ۱۴۰ هزار تن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی است، اظهار کرد: امسال پیش‌بینی می‌شود که ۶۰ تا ۶۵ هزار تن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی در داخل تولید و مابقی از طریق واردات تأمین شود.

محمدحسین کاویانی به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بنابر آمار ۱۰ ماهه گمرک حدود ۷۰ هزار تن پنبه وارد کشور شده است که با احتساب ۲۰ هزار تن پنبه در کارخانه‌های پنبه پاک کنی، صنعت نساجی کمبودی نخواهند داشت.

کاویانی ادامه داد: با توجه به بذور مناسب وارداتی، اگر کشاورزان در هر هکتار بتوانند حداقل چهار تن محصول برداشت کنند، زراعت پنبه مقرون به‌صرفه و رقابت‌پذیر با سایر زراعت‌هاست.

این مقام مسئول ادامه داد: سال آینده پیش‌بینی می‌شود که سطح زیرکشت پنبه نسبت به امسال حداقل ۱۰ درصد رشد یابد.

وی با اشاره به این‌که خوداتکایی تولید پنبه دست‌یافتنی است، بیان کرد: با وجود سابقه تولید ۳۵۰ هزار تن پنبه تصفیه شده و واردات بذور جدید این امکان وجود دارد که در صورت تولید سه تا چهار تن در هکتار به خودکفایی مجدد در تولید طلای سفید دست یافت.

مدیرعامل صندوق پنبه دست‌یابی به خودکفایی مجدد در تولید طلای سفید را تنها در گروی حمایت همه جانبه مسئولان دولت دانست و گفت: با وجود ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار هکتار سطح زیرکشت و تولید چهار تن در هکتار رقمی حدود ۴۰۰ تن پنبه از مزارع برداشت می‌شود که از این میزان ۱۵۰ هزار تن پنبه تصفیه شده تولید می‌شود که این‌ میزان جوابگوی نیاز داخل است.

به گفته وی، اگر دولت همانند سایر دانه‌های روغنی اقدام به خرید تضمینی تخم پنبه از کشاورزان کند، این حمایت در ارتقای درآمد کشاورزان، افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش قیمت پنبه تصفیه شده تأثیر به‌سزایی دارد.

این‌ مقام‌ مسئول درباره تأثیر قاچاق پوشاک و واردات بی‌رویه پنبه بر از بین رفتن خوداتکایی تولید طلای سفید اظهار کرد: در جلسه‌ای که با مدیرکل صنایع نساجی داشتیم، نگرانی‌های خود را درباره واردات بی‌رویه نخ مطرح کردیم که وی مدعی بودند مجوز واردات بی‌حد و حصر را ندادند که با وجود این جای این سوال مطرح است آیا امکان واردات ۲۰۰ کانتینر نخ از طریق قاچاق وجود دارد؟

مدیرعامل صندوق پنبه افزود: با وجود بهره بالای تسهیلات بانکی، قاچاق، واردات بی‌رویه نخ و پنبه قیمت تمام شده تولید داخل بالا می‌رود و امکان دستیابی مجدد به خودکفایی در داخل را کمرنگ می‌کند، از این‌رو مسئولان امر همانند سایر کشورها باید امتیازات حمایتی برای تولیدکنندگان در نظر بگیرند تا با وجود حجم بالای قاچاق‌ پوشاک و نخ، آسیبی به تولید داخل وارد نشود.

اعلام قیمت خرید تضمینی مناسب راهی برای دستیابی به خودکفایی پنبه

رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی هم با اشاره به عوامل موثر در نابودی خودکفایی تولید پنبه در داخل اظهار کرد: سیاست نادرست دولت در تعیین قیمت خرید تضمینی پنبه، قاچاق پوشاک و واردات بی‌رویه منجر به نابودی تولید طلای سفید شد، این در حالی است که تا چند سال گذشته به ۱۰۰ کشور دنیا پنبه صادر می‌کردیم.

محمد شفیع ملک‌زاده افزود: درحال‌حاضر بیش از ۶۰ درصد پنبه مورد نیاز از طریق واردات تأمین می‌شود که بدین‌ترتیب اکثر صنایع نساجی در تعطیلی و نیمه تعطیلی به سر می‌برند.

ملک‌زاده با بیان این‌که در گذشته مقدار زیادی‌ پنبه در استان‌های مازندران، تهران و فارس کشت می‌شد، گفت: این درحالی است که هم‌اکنون کشت پنبه به شهرستان داراب استان فارس محدود شده که این امر بیانگر کاهش سطح زیرکشت و تولید پنبه نسبت به سال‌های گذشته است.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع‌طبیعی سنتی بودن کشت‌وکار پنبه را عامل اصلی از دست دادن‌ خودکفایی تولید طلای سفید برشمرد و گفت: در گذشته ۱۰ هزار هکتار پنبه تنها در استان مازندران کشت می‌شد، اما هم‌اکنون به‌سبب نامناسب بودن قیمت خرید تضمینی، کاهش استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی و تولید توسط نیروی انسانی این اراضی به کشت دیگر محصولات اختصاص داده شده‌اند؛ چراکه دیگر قادر به متحمل شدن زیان نبودند.

این مقام مسئول افزود: اگر مسئولان امر به‌دنبال دستیابی مجدد به خودکفایی و افزایش سطح زیرکشت پنبه هستند، بی‌تردید باید قیمت‌گذاری مناسبی در نرخ خرید تضمینی پنبه انجام دهند تا نیازی به واردات نداشته باشیم.

کاویانی با اشاره به این‌که واردات پنبه مقرون به‌صرفه نیست، بیان کرد: با وجود بالا بودن قیمت پنبه، تولیدکنندگان پارچه و لباس، پنبه را خالص در تهیه لباس استفاده نمی‌کنند که این موضوع در کاهش کیفیت تولید تأثیر به‌سزایی دارد.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و ‌منابع طبیعی گفت: اگر ۱۰۰ درصد پنبه مورد نیاز کشور در داخل تولید و در اختیار صنعت نساجی قرار گیرد، دیگر شاهد کاهش کیفیت تولید البسه به‌سبب استفاده از مواد پلاستیکی نیستیم.

پایین بودن نرخ خرید تضمینی پنبه جانی دوباره به قاچاق پوشاک داد

عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی با اشاره به علل ناکامی در تولید طلای سفید اظهار کرد: تا زمانی‌که در یک کشور الگوی کشت و کشت قراردادی اجرا نشود، مشکلات متعدد همچون قاچاق را خواهیم داشت؛ چراکه به‌سبب ریسک سرمایه‌گذاری، فعالان اقتصادی حاضر به سرمایه‌گذاری در بخش تولید نیستند.

علی خان‌محمدی افزود: بی‌توجهی مسئولان به اجرای الگوی کشت و عدم صرفه اقتصادی تولید موجب شده تا کشاورزان به سمت و سوی کشت دیگر محصولات روند.

خان‌محمدی نهادینه شدن الگوی کشت را عاملی مهم برای دستیابی مجدد به خودکفایی پنبه برشمرد و گفت: با اجرای الگوی کشت و تولید مناسب پنبه در داخل دیگر مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان دغدغه خاطری ندارند، اما تا زمانی‌که این امنیت خاطر ایجاد نشود، قاچاق ادامه خواهد یافت.

عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی درباره تأثیر قاچاق پوشاک در کاهش تولید پنبه بیان کرد: نرخ پایین خرید تضمینی زمینه را برای قاچاق پوشاک ایجاد می‌کند که عدم رقابت‌پذیری و به صرفه نبودن کشت شاهد قاچاق پوشاک و تأمین نیاز کشور از طرق دیگر هستیم.

خان‌محمدی تصریح کرد: درحال‌حاضر برخی از کارخانه‌های نساجی به‌دلیل عدم رقابت‌پذیری ناشی از نبود زنجیره تولید پایدار در شرایط تعطیلی و نیمه‌تعطیلی به سر می‌برند.

دولت فکری به حال ارزش طلای سفید کند

طی سال‌های گذشته ایران صادرکننده پنبه بود و حال با برگشتن روی حمایت دولتی، وارد‌کننده این کالای ارزشمند شده است که طلای سفید نام گرفته، این ضعف عمیق تنها ریشه کشاورزی را زخمی نکرده؛ بلکه به صنایع نساجی و افزایش نرخ پوشاک و تولید نهایی نیز آسیب جدی وارد کرده. چه بسا انتظار می‌رود دولت دوازدهم در سال پایانی خدمت، فکری به حال سطح زیرکشت و میزان تولید این محصول با ارزش کند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صبح کشاورزی سبزینه، تاریخ: 30 بهمن 98، کد خبر: 81444، www.sabzineh.org