* بي‌معرفتي روس‌ها

وزير دفاع يكشنبه‌شب درباره حضور جنگنده‌هاي روسيه در پايگاه هوايي همدان بيشتر توضيح داد و گفت: «اساسا ورود روس‌ها به سوریه در برخی عملیات‌ها مقابل جریان تروریستی به خواست دولت سوریه انجام می‌گیرد که خواست دولت سوریه در زمینه پشتیبانی عملیات‌هایی هوایی و مأموریت‌های زمینی است. قرار اولیه بر این بود که روس‌ها تعدادی از ناوگان هوایی خود را متناسب با عملیات‌های ارتش سوریه به آنجا منتقل کنند و عملیات‌ها انجام گیرد که تاکنون این اتفاق می‌افتاد. این ناوگان هوایی در پایگاه‌های لاذقیه مستقر بود و کارش را انجام می‌داد؛ اما اخیرا بعد از ماجراهای به‌وجود‌آمده در حلب، آنها خواستند عملیات را روی زمین شدت دهند و طبیعتا پشتیبانی عملیات‌های هوایی نیز لازم بود؛ به‌خصوص اینکه بعد از آتش‌بس محدودی که در سوریه برقرار شد، آمریکا، عربستان و قطر به‌شدت نیروهای تروریستی را با سلاح‌های پیشرفته تقویت کردند».او افزود: «در همین راستا قطعا ما با سوریه و روسیه همکاری کرده و می‌کنیم که صحنه‌های عملیات انجام گیرد و روسیه در این بین تصمیم گرفت حجم بیشتری از هواپیما را وارد کند و سرعت و دقت بیشتری در عملیات‌های خود داشته باشد. بر همین اساس نیاز داشتند سوخت‌گیری خود را در منطقه نزدیک‌تری به عملیات انجام دهند، به همین دلیل از پایگاه نوژه استفاده کردند؛ اما ما قطعا به آنها پایگاه نظامی ندادیم و در هیچ شرایطی امکان استقرار به روس‌ها داده نشده است. درعین‌حال آنها نیامدند بمانند، بلکه برای برهه زمانی کوتاه و مشخصی متناسب با عملیات‌هایی که در زمین و در سوریه انجام می‌گیرد برای پشتیبانی این کمک را از ما خواستند و ما امکان نشست و برخاست به آنها دادیم و هیچ توافق مکتوبی صورت نگرفت بلکه فقط یک همکاری عملیاتی بوده است».

دهقان در حالي اين مطالب را عنوان كرد كه خبرگزاري «راشاتودي» عصر يكشنبه از انعقاد يك توافق‌نامه دوجانبه بين ايران و روسيه خبر داده و مدعي شده بود «ایران به نیروی هوایی روسیه اجازه داده تا هر زمان که مسکو لازم می‌داند از پایگاه هوایی همدان استفاده کند». مقامات ايراني كه بعد از انتشار خبر حضور جنگنده‌هاي روسي در ايران نيز تقريبا سكوت كرده‌ بودند، به اين خبر راشاتودي واكنشي نداشتند و دهقان كه در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبر در مقابل سؤالي مبني بر اينكه چرا ايران خبر را منتشر نكرده بود، قرار گرفت؛ اقدام روس‌ها را بي‌معرفتي خواند و گفت: «طبیعتا روس‌ها علاقه‌مند هستند نشان دهند یک ابرقدرت و کشور اثرگذار هستند و در تمامی روندهای امنیتی منطقه و سطح جهان حضور دارند. از طرفی علاقه دارند در صحنه عملیات در سوریه خود را به‌عنوان یک عامل مؤثر مطرح کنند تا بتوانند سهم‌شان را در آینده و در مقابل آمریکا تأمین کنند. البته نوعی خودنمایی و بی‌معرفتی پشت اعلام این خبر بوده است».

* يك همكاري موقت

بهرام قاسمي، سخنگوي وزارت امور خارجه نيز ديروز در نخستين نشست‌‌ خبري خود درباره اين همكاري با روسيه، با بيان اينكه «آنچه انجام شده یک کار موقت و با هماهنگی بوده است»، تأكيد كرد: «روسیه نه در ایران پایگاه دارد و نه در ایران مستقر شده، بلکه کاری موقتی بوده که عجالتا پایان پذیرفته است».گفتني است استفاده روسيه از پايگاه هوايي نوژه در خارج از ايران نيز با اعتراضات و واكنش‌هايي مواجه شد و برخي اين همكاري را مصداق نقض قطع‌نامه ٢٢٣١ سازمان ملل دانستند. وزير دفاع كشورمان به اين انتقاد طرح‌شده از سوي آمريكايي‌ها نيز پاسخ داد و گفت: «این موضوع هیچ ربطی به آن قطع‌نامه ندارد و هیچ فروش تسلیحاتی‌ای انجام نگرفته است. بنا نیست هر کاری که برخلاف منافع آنهاست بخواهند آن را غیرقانونی و غیرمنطقی جلوه دهند و قطعا این‌گونه نیست و آنها می‌توانند تحلیل‌های خود را ارائه دهند و ما قرار نیست طبق این تحلیل‌ها عمل کنیم».لازم به ذكر است كه پيش از او مقامات روس نيز اين انتقاد آمريكایی‌‌ها را غيرقابل‌طرح دانسته بودند؛ به‌عنوان مثال همان وقت كه مارك تونر اين همكاري را غيرمنتظره ندانسته و تأسف‌بار خوانده بود، سرگئي لاوروف، گفته بود: «هیچ دلیلی برای متهم‌کردن روسیه به نقض قطع‌نامه ٢٢٣١ سازمان ملل برای همکاری ضدتروریستی با ایران وجود ندارد».علي‌اكبر ولايتي نيز به اظهارات آمريكايي‌ها در اين خصوص واكنش نشان داده و گفته بود: «اینکه هر اقدامی ایران می‌کند، آمریکایی‌ها تفسیر به رأی می‌کنند، به‌هیچ‌وجه ملاک نیست. تفسیر آمریکایی‌ها تفسیر به رأی است و به‌هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست. آنها به‌نفع خودشان تفسیر می‌کنند و جمهوری اسلامی ایران هم در چارچوب مقررات بین‌المللی حرکت می‌کند و این تفسیر آمریکایی‌ها را قبول ندارد».اگرچه بنا بر اعلام ديروز سخنگوي وزارت ‌خارجه، استفاده روس‌ها از پايگاه هوايي نوژه پايان يافته است، اما آن‌طور كه سفير روسيه گفته است بعيد نيست باز هم شاهد جلوه‌ ديگري از همكاري‌هاي دو كشور در همين چارچوب باشيم بنابراین بايد ديد كه مقامات مربوطه چطور و چگونه به انتقادات داخلي و نمايندگان مجلس پاسخ مي‌دهند چراكه بي‌گمان ترك پايگاه هوايي نوژه براي وكلاي ملت به معني «نه جنگنده‌اي آمده، نه جنگنده‌اي رفته» نيست.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه شرق، صفحه 4، تاریخ انتشار: سه شنبه 2 شهریور 1395، شماره: 2663 .