شعارسال: از وقتی کرونا مشکل روز و عمده قریب به اتفاق کشورهای جهان شد، چالش‌ها میان کشورهای مختلف بیشتر از آن چیزی شده که پیش از این تصور می‌شد، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد در عرض چند هفته بسیاری از کشورها به اختیار خود و البته بالاجبار مرزهایشان را با دیگران ببندند، پروازها را متوقف کنند و حتی بر سر چند محموله ماسک یا مواد ضدعفونی‌کننده به جان هم بیفتند. در ایران البته مشکل مضاعف است، چراکه در شرایطی که درگیر با اپیدمی کروناست، همزمان مشکل مهمی به‌نام تحریم هم دارد و باید با محدودیت‌‌های زیاد، هم با کرونا بجنگد و هم با فشاری حداکثری.  در این وانفسا که سازمان تجارت جهانی (WTO) به‌دليل تاثیرات شیوع ویروس كوويد-١٩ بر فعاليت‌هاي اقتصادي در سراسر جهان، اعلام کرده تجارت جهاني كالا در سال ٢٠٢٠ بين ١٣ تا ٣٢ درصد كاهش خواهد يافت. بر پایه استدلال‌های اولیه عقلی در ایران باید همه پتانسیل‌ها مصروف بازسازی و توسعه تجارت با کشورهای مختلف شوند تا هر آنچه ممکن است از میزان تاثیرات کرونا بر اقتصاد کشور کاسته شود. حالا اما مسلم است اگر کسی در این مسیر حرکت نکند یا اقدامی کند که همان پتانسیل و امکان‌های  موجود قبلی هم دچار خدشه شود، حتما برخلاف مصالح و منافع ملی کشور رفتار کرده است.
 
یکی، دو روزی است که اعضای اتاق بازرگانی از ایجاد محدودیت‌هایی در مراودات تجاری میان ایران و چین سخن می‌گویند و ابراز می‌کنند کنلون بانک (Bank of Kunlun) که در دوران تحریم‌های قبلی ازجمله بانک‌های همکار با ایران به‌شمار می‌آمده حالا اعلام کرده است می‌خواهد به تحریم‌‌های یک‌جانیه ایالات متحده در قبال ایران متعهد باشد. البته تصویر این نامه که از جانب بانک چینی خطاب به یکی از مجموعه‌های داخلی صادر شده از فضای مجازی هم سردرآورده و حالا همه در جریان این اتفاق قرار گرفته‌اند.
 
در این میان و با توجه به اینکه اتفاق تازه‌ای در میدان سیاست و  اقتصاد میان ایران و چین رخ نداده است، سمت‌وسوی افکارعمومی تنها به یک سمت رفت و آن چالشی بود که سخنگوی وزارت بهداشت اخیرا با چینی‌ها راه انداخته و موجب شده مسئولان این کشور گلایه‌هایی را از ایران بابت این اظهارات عنوان کنند. چندی‌پیش سخنگوی وزارت بهداشت در میانه یکی از نشست‌های خبری خود درباره کرونا ناگهان به‌سراغ چینی‌ها رفت و آمار اعلامی از سوی این کشور را در جریان مبارزه با کرونا شوخی تلخ نامید. کیانوش جهانپور گفت: «به‌نظر می‌رسد آمارهای چین یک شوخی تلخ بود، زیرا بسیاری در همه جهان فکر کردند این بیماری مثل آنفلوآنزا است و مرگ‌ومیر کمتری دارد. همه این موارد مبتنی‌بر گزارش‌هایی بود که از چین گزارش می‌شد و به‌نظر می‌رسد چین شوخی تلخی در این زمینه با همه دنیا انجام داد. اگر در چین گفته می‌شود دوماهه یک اپیدمی مهار شده، باید بیشتر درباره آن فکر کرد.»
 
او البته این اظهارنظر را در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی ترکیه هم بیان کرد و نهایتا با «چانگ‌هوا»، سفیر چین در تهران وارد یک جدال توئیتری تند شد. در این جدال توئیتری هر دو طرف برخلاف عرف دیپلماتیک و رسمی میان دو کشور رفتار کردند. همین وضعیت هم بود که البته باعث شد به‌سرعت سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان وارد عمل شود و برای جلوگیری از بروز تبعات این اظهارنظر نسنجیده در توئیتر رسمی خود بنویسد: «دولت و ملت چین پیشگام مبارزه با ویروس کرونا و اعطای کمک‌های سخاوتمندانه به سایر کشورها در اقصی‌نقاط جهان هستند. شجاعت، تعهد و حرفه‌ای‌گری چین در مهار کرونا شایسته تبریک است. ایران همواره قدردان چین در این شرایط دشوار بوده است.»
 
بروز این چالش که البته در داخل باعث ایجاد یک دوقطبی میان موافقان و مخالفان اظهارنظر سخنگوی وزات بهداشت شد، بسیاری از اذهان را به این سمت برد که احتمالا اقدام کنلون‌بانک، واکنشی به همین چالش ایجادشده است. در این‌باره و البته صرف‌نظر از اینکه اقدام این بانک چینی چقدر مربوط به اظهارات سخنگوی وزارت بهداشت است و حتی سوای اینکه این نامه ارسال‌شده به چه میزان در روابط تهران-پکن موثر است، باید چند نکته مهم مدنظر قرار گیرد.
 
اول: آنچه مسلم است اینکه شرایط اقتصادی و سیاسی کشور در منطقه و جهان امروز به‌نحوی نیست که به‌سادگی کسی بتواند یک چالش میان ایران و کشور خارجی پدید آورد و بدون پرداخت هزینه این چالش برطرف شود.
 
دوم: تلاش‌های تخصصی در حوزه کاری سخنگوی وزارت بهداشت و همکارانش همواره مورد تقدیر بوده اما وقتی این اظهارات جنبه بین‌المللی پیدا می‌کند و از قضا این احتمال می‌رود که چنین سخنانی موثر واقع  شده و چالشی میان ایران و یکی از همکاران اصلی خود در عرصه اقتصادی ایجاد کند باید دقیق، سنجیده و با درنظر گرفتن مصالح کشور بیان شود. البته ادامه دادن به یک اظهارنظر چالش‌برانگیز حتما به‌دور از تدبیر است.
 
سوم: چین همواره یا بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران بوده یا در جایگاه دوم قرار داشته است. در سال‌های اخیر حجم تجارت خارجی ایران با چین هرچند با نوساناتی همراه بوده اما سالانه حدود 18 میلیارد دلار بوده است که به‌تنهایی معادل یک‌چهارم تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص می‌دهد و این بدین معناست که این رابطه فرای معاملات معمول و روابط اقتصادی عادی ایران با کشورهای مختلف است، لذا حفظ این تراز تجاری و حتی افزایش آن برای ایران در شرایط تحریمی ارزشمند و حتی استراتژیک محسوب می‌شود.
 
چهارم: فعالان سیاسی به‌خاطر دارند که پس از سال 92 توجه کمتری به حفظ روابط ایران با چین صورت گرفت و تمام انرژی دولت صرف بهبود روابط با غرب یعنی اروپا و آمریکا شد. حتی چندی پس از برجام که رئیس‌جمهوری چین به تهران سفر کرد آنچنان که باید و شاید از وی پذیرایی نشد، چراکه طرف ایرانی در روز دوم مشغول تدارک سفر رئیس‎جمهوری به ایتالیا و فرانسه بود؛ اتفاقی که البته بعدا و در جریان فشارهای آمریکا باعث شد به‌جای حسن روحانی، علی لاریجانی با جمعی از اعضای هیات دولت راهی پکن شود تا بتواند این کشور را راضی کند در دوران فشار اقتصادی یاریگر ایران باشد. این سوای زمین ماندن بسیاری از قراردادهای قبلی اقتصادی با این کشور است و البته ماجرای میادین نفتی آزادگان و یادآوران.

 
شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از روزنامه فرهیختگان ،تاریخ انتشار:  27 فروردین    1399،کدخبر  : 174442 www.farhikhtegandaily.com