شعار سال: موضوع تراریخته یکی از بحث برانگیزترین موضوعات سال های اخیر کشور است؛ متأسفانه در سال های گذشته به دلیل بی تدبیری های صورت گرفته و همچنین نفوذ مافیای تراریخته در برخی بخش های مدیریتی کشور، شاهد رونق گرفتن این محصولات بوده ایم.

این در حالی است که برای بررسی مواد تراریخته و اثرات آن بر انسان، محیط زیست، زمین، حیوانات، خاک،آب و هوا و ... و هچنین نسبت آن با جهش های ژنتیکی، سرطان و اختلال در DNA، به گذشت چند نسل و دهه ها فعالیت مداوم علمی نیاز است.
اما کاظم خاوازی، وزیر جدید جهاد کشاورزی در برنامه رهیافت رادیو اقتصاد، در همین ابتدای کارش یک موضع گیری مناسب و عاقلانه نسبت به مسأله تراریخته داشته است. او در بخش هایی از این مصاحبه گفت: «باید توجه داشت مستنداتی نداریم که نشان دهد تمام مطالعات لازم درباره تراریخته انجام شده و هیچ ریسکی روی زمین، گیاهان و انسان ندارد مشاهده نشده است، که قرار باشد توسعه یابد.»

او در جای دیگری از این گفتگو می گوید: «رویکرد شخصی بنده نیز آن است که در بخش کشاورزی به‌اندازه‌ای نقاط ضعف داریم که با کوچک‌ترین نسخه می‌توانیم میزان تولید محصولات کشاورزی را بالا بریم و غذای مردم را تولید کنیم، بنابراین نباید از محصولاتی استفاده شود که شک‌وشهبه و گرفتاری برای مردم داشته باشد.»

امیدواریم مافیا و کاسبان تراریخته نظر این عضو جدید کابینه را برنگردانند، اما باید به چند نکته بیشتر توجه کرد:

1. اخیراً دکتر محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک در گفت‌وگو با ایسنا گفته است: «بیش از ۹۲ درصد روغن‌های مصرفی در ایران وارداتی هستند.... کلیه روغن‌های کلزا و کانولا و سویا و پنبه دانه به طور کامل تراریخته هستند. به غیر از روغن آفتابگردان که هنوز نوع تراریخته آن تولید نشده است.» برخی گزارش های دیگر نیز در این زمینه وجود دارد که مهر تأییدی بر این ادعا است.

اگر قرار است که هیچ محصول تراریخته ای در داخل ایران کشت نشود، اما در عوض، واردات تراریخته در ایران آزاد باشد، این خود، نقض غرض و به نوعی از در بیرون راندن و از پنجره داخل آوردن است! مثل اینکه بگوییم کشت مواد مخدر و یا تولید مواد روانگردان در ایران جرم است اما واردات آنها مشکلی ندارد! در آن صورت همان ضررهای فردی و اجتماعی که تولید آنها در داخل دارد، با واردات، نه تنها برطرف نمی شود، بلکه علاوه بر آن ضررها، مسائل دیگری مانند خروج ارز از کشور و یا عدم اطمینان نسبت به سلامتی آن را نیز ممکن است به دنبال داشته باشد.

2. تحقیق و پژوهش در زمینه های مختلف علمی، همواره در اسلام و در بین مسلمانان مورد تأکید بوده است. الآن هم معتقدیم که در موضوع تراریخته، نباید جلوی تحقیقات و پژوهش گرفته شود و دانشمندان ما باید هر چه بیشتر در زمینه تراریخته کار کنند. از همین رو در سال های گذشته برخی از فقهاء، تحقیقات در مورد تراریخته را ضروری دانسته اما تجاری سازی آن را تا زمانی که علم به بی ضرر بودن آن وجود ندارد، جایز ندانستند. از طرفی در حال حاضر، موضوع تراریخته، در محافل علمی دنیا مخالفان جدی دارد و بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا اصلاً اجازه نمی دهند که محصولات تراریخته در کشورشان کشت شود. بنابراین میان مقوله تحقیق درباره تراریخته با مقولاتی مثل تولید، کشت، واردات و یا تجاری سازی تراریخته، باید تفاوت قائل شویم.






3. مدتی است که یکی از شرکت های فعال در صنایع غذایی، ادعا کرده که در روغن های تولیدی خود، از روغن های غیر تراریخته استفاده کرده است و به طور مکرر در آگهی های بازرگانی تبلیغ کرده و بر روی برچسب غیر تراریخته تأکید می کند. در سایت این شرکت نیز بیان شده که دارای نشان غیرتراریختگی از مرجع رسمی وزارت بهداشت، یعنی سازمان غذا و دارو است؛ اما نکته جالب توجه اینجاست که سازمان غذا و دارو در نامه ای به این شرکت گفته است که این کار – تبلیغ به این صورت - تشویش اذهان عمومی و مغایر با سیاست های کلی کشور در زمینه رونق و جهش تولید است و می تواند آسیب جبران ناپذیر به سایر کارخانجات و تولید کنندگان محصولات غذایی وارد کند! و باید طی 24 ساعت، این تبلیغ متوقف شود.

اما به نظر می رسد که سازمان غذا و دارو باید بیشتر توضیح دهد که اگر پشت پرده این نوع تبلیغات، حقیقتی وجود ندارد، چرا به همین راحتی با افکار عمومی بازی می شود و وزارت بهداشت و یا سایر نهادها جلوی این کلاهبرداری و فریب دادن مردم را نمی گیرند؟

و اگر حقیقت دارد و این شرکت در این وضعیت اسفناک روغن های تراریخته موجود در بازار، تلاش کرده است که روغن غیر تراریخته به سفره خانوار برساند، چرا سازمان غذا و دارو، به خلاف مسئولیت و بار سنگینی که در برابر سلامتی مردم دارد، خودش در پازل مافیای تراریخته و کاسبان آن بازی می کند؟

البته این قضیه از جهاتی به وزارت جهاد کشاورزی هم مربوط می شود. زیرا مسئولیت توسعه و کشت دانه های روغنی سالم در مرحله اول به عهده وزارت جهاد کشاورزی است. اگر در حال حاضر بخش اعظم روغن خوراکی مردم، تراریخته است، این وزارتخانه هر چه سریع تر باید کاری کند تا از وضعیت خطرناک فعلی خارج شویم.

4. قطعاً با برنامه ریزی صحیح و به دورازفضای علم زده و یا روحیه سرمایه داری، و با توجه به وسعت کشور، تنوع آب و هوایی کم نظیر و شاید بی نظیر، و از همه مهمتر وجود نیروی انسانی جوان و آماده به کار، نه تنها در تولید مواد غذایی کشور به شیوه ارگانیک می توانیم قدم بر داریم، بلکه این ظرفیت وجود دارد که در عر صه صادرات نیز در دنیا سرآمد باشیم. امروز در همه جای دنیا مردم به دنبال غذای سالم و ارگانیک هستند. همان غذایی که آزمون خود را پس داده و هزاران سال، نیاکان ما از آن استفاده کرده اند و عمر طولانی همراه با صحت و سلامتی داشته اند. تراریخته فعلاً باید در حد همان تحقیقات و به صورت محدود باقی بماند نه آنکه به بهانه ارزان بودن در سفره مردم سرازیر شود. هنوز راه طولانی و گذرگاه های زیادی در پیش است که طی نشده است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از پایگاه خبری جهان نیوز ، تاریخ انتشار: 28  فروردین 1399 ، کدخبر: 724622 ، www.jahannews.com