شعارسال:بزرگی می‌گفت با هیاتی اقتصادی عازم کشور ژاپن شدیم، از وزیر اقتصاد این کشور ‏خواستیم گنجینه کشورشان را به ما نشان دهند. با آسانسور ما را به بالاترین طبقه برج راهنمایی کردند تا گنجینه کشور ‏خود را به ما نشان دهند. ما تا آن زمان فکر می‌کردیم با اتاقی از طلا و جواهرات روبرو خواهیم شد، اما دیدیم که تعدادی از مو ‏سپید کرده‌ها و پیشکسوتان در آنجا گردهم آمده‌اند و جلسه شور و مشورتی دارند. وزیر اقتصاد ژاپن به ما گفت: گنجینه ‏کشور ما اینها هستند!‏

عصر روز سه‌شنبه دکتر مسعود منصور رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور روسای سابق این سازمان را دعوت ‏کرد تا هم از زحمات‌شان تقدیر کند و هم از آنان بخواهد با ارائه رهنمود و تجارب ارزشمندی که اندوخته‌اند وی را در ‏مدیریت منابع طبیعی کشور راهنما باشند.‏
 
‏**برای حفظ جنگل نقش مردم را باید پر رنگ ببینیم

دکتر عباسعلی زالی از روسای سابق و پیشکسوت سازمان نخستین کسی بود که صحبت کرد. او نقبی به گذشته‌های سازمان ‏جنگل‌ها زد و گفت: پذیرش مسئولیت در سازمان جنگل‌ها بسیار سخت و سنگین است. ضمن اینکه سرزمین ایران به لحاظ ‏منابع‌طبیعی بسیار غنی است و به خاطر تنوع اقلیمی که داریم باید شکرگذار نعمات باشیم.‏

دکتر زالی همچنین گفت: اگر قرار است جنگل و مرتع حفظ شود قطعاً باید این کار را با مردم انجام دهیم و نقش تشکل‌ها را ‏نیز باید پر رنگ ببینیم. ‏
 
‏** فرهنگ سازی با عمل به دیگران انتقال پیدا می‌کند

دکتر سید محمد میرمحمدی از دیگر روسای سابق سازمان جنگل‌ها و مراتع در این نشست هم‌اندیشی گفت: فرهنگ‌سازی با ‏عمل می‌تواند موجب انتقال بهتر به دیگران باشد و ما می‌توانیم در هر نقطه‌ای چندین نفر را آموزش داده تا آنان دامنه و ‏شعاع فرهنگ‌سازی را گسترش دهند.‏

میرمحمدی گفت: یک تفکری از زمان‌های گذشته در شمال کشور وجود داشت که می‌گفتند جنگل خرابه است و باید خرابه ‏را آباد کرد. امروز برای حفظ منابع‌طبیعی نیازمند مشارکت مدیریتی هستیم.‏

وی گفت: مشارکت مردم محلی را باید تقویت کنیم و در کنارش برای آنان انگیزه مشارکت ایجاد نماییم.‏

میرمحمدی بهره‌گیری از تجارب خارجی در کنار تجارب داخلی را نیز سفارش کرد و افزود: باید ببینیم آنان با چه مکانیزمی ‏توانسته‌اند در توسعه منابع‌طبیعی توفیق حاصل کنند.‏

وی گفت: نگاه به منابع‌طبیعی فرابخشی است و ما با یک چرخه حیات روبرو هستیم و مبانی نگاه ما در منابع‌طبیعی باید ‏منبعث از شرایط اجتماعی و اقتصادی هر منطقه باشد. ‏
 
‏**ارتباط با دانشگاه‌های کشور باید تقویت شود

‏ دکتر ربیع فلاح از روسای سابق سازمان جنگل‌ها نیز به ارتباطات گذشته سازمان با دانشگاه‌ها و مجلس اشاره کرد و گفت: ‏این ارتباطات بسیار تنگاتنگ بود و بسیاری از مشکلات دامنگیر منابع‌طبیعی با این ارتباطات حل می‌شد.‏

وی گفت: طرح‌های جنگل‌داری ما نیازمند بازنگری است. بسیاری از جنگلبانان چند ماه است که حقوق دریافت نکرده‌اند. در ‏بخش مرتع باید طرح مرتعداری جامع داشته باشیم و صاحب اصلی مرتعدار باشد.‏

‏ فلاح هرم نیروی انسانی منابع‌طبیعی را نامناسب دانست و گفت: نیروهای زیادی در این سال‌ها از بدنه سازمان خارج شدند ‏اما جایگزینی نداشته اند و باید سازمان به لحاظ نیروی انسانی تقویت شود.‏

فلاح گفت: در حوزه بیابان‌زدایی دامنه فعالیت‌ها محدود شده و گرد و غبار در جای جای کشور نفوذ کرده است و این اقدام با ‏بودجه دولتی امکان پذیر نیست.‏

این رییس سابق سازمان جنگل‌ها در ادامه به توسعه زراعت چوب اشاره کرد و گفت: زراعت چوب باید محور اساسی سازمان ‏قرار گیرد و می‌توان با استفاده از پساب‌ها و آب‌های سطحی و جاری زراعت چوب را با واگذاری به بخش خصوصی توسعه داد.‏
 
‏**کارها را به سمت پروژه محور پیش ببریم

مهندس محمد صمدی از دیگر روسای سابق سازمان جنگل‌ها در جلسه هم‌اندیشی شامگاه روز سه شنبه گفت: از گذشته ‏درباره ساختارها خیلی صحبت کردیم. پیشنهاد دارم کارهای منابع‌طبیعی نظیر گیاهان دارویی و زراعت چوب را به سمت ‏پروژه محور پیش ببریم و در قالب پروژه انجام دهیم.‏

‏ وی گفت: منابع‌طبیعی بویژه مراتع نیازمند یک نگاه نو است و الان سازمان روی موضوع آبخیزداری و بیابان‌زدایی نگاه جدی ‏دارد و اقدامات خوبی را در پیش گرفته است و فعالیت‌های بیابان‌زدایی باید با قوت ادامه و استمرار داشته باشد.‏

مهندس صمدی در پایان بخش سخنان خود به تقویت نیروی انسانی در سازمان اشاره کرد و یادآور شد: در وضعیت موجود ‏نیازمند همراهی بخش خصوصی در منابع‌طبیعی هستیم.‏
 
‏**عدم تعادل اکوسیستم یک چالش مهم در منابع طبیعی است

مهندس خداکرم جلالی که در دو بازه زمانی سکاندار مدیریت منابع طبیعی کشور بود در نشست هم‌اندیشی روسای سابق ‏سازمان جنگل‌ها گفت: هر بخش کشور را که بنگری و هر اقدامی عمومی را که در نظر بگیرید یک سوی آن وابسته به ‏منابع‌طبیعی است اما همین منابع‌طبیعی با توجه به عدم تعادل اکوسیستم با چالش‌هایی روبروست.‏

جلالی یکی از جلوه‌های این چالش را افت سفره‌های زیرزمینی کشور نام برد. ‏

او به اقدامات منابع‌طبیعی در حوزه دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: منابع‌طبیعی در زمان او توانست 10 سدی که موجب ‏خشکیدگی دریاچه شده بودند را تعطیل کند و بسیاری از چاه‌های عمیق اطراف آن را پلمب نماید.‏

خداکرم جلالی مدیریت جامع آبخیز را کار محوری سازمان دانست و گفت: موضوع آبخیزداری بسیار مهم است و کلیه اقدامات ‏از قبیل جنگل‌کاری، احیای مراتع و حفاظت باید در قالب طرح جامع انجام شود و منابع‌طبیعی می‌تواند در پرتو مدیریت ‏جامع آبخیز رشد و شکوفایی پیدا کند.‏
 
‏**منابع‌طبیعی زیر ساخت جهش تولید است

این جمله‌ای بود که دکتر فرود شریفی از روسای سابق سازمان سخنش را با آن آغاز کرد. ‏

شریفی گفت: برای انجام کار در منابع طبیعی اولویت های فراوانی وجود دارد و ساختار یا تشکیلات یک ابزار است برای انجام ‏کار.‏

وی خواستار ارتقای جایگاه منابع طبیعی در کشور شد تا کارها با قدرت بیشتری پیش رود.‏

شریفی همچنین گفت: ما مسئول حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری هستیم اما برای بهره برداری بهینه مدل نداریم و اگر داریم ‏بخشی است و باید دنبال مدل جدید باشیم.‏

این رییس سابق سازمان جنگل‌ها در ادامه در زمینه توسعه گیاهان دارویی توصیه داشت که سازمان تنها یک یا دو محصول ‏شاخص را مشخص و روی تولید آن کار کند.‏
 
‏**اگر تنها جنگل‌ها و مراتع را منابع‌طبیعی بدانیم درست نیست   ‏

دکتر علی سلاجقه از روسای سابق سازمان جنگل‌ها در این نشست هم‌اندیشی گفت: منابع‌طبیعی جامعیت عام دارد. آب، ‏خاک، گیاه و هوا عناصر اصلی آن هستند و اگر تنها جنگل‌ها و مراتع را منابع‌طبیعی بدانیم درست نیست.‏

این استاد دانشکده منابع طبیعی همچنین گفت: در ستاد مدیریت بحران کشور مخاطرات زیادی را احصاء می کنند. در زمینه ‏زلزله، آتش سوزی و غیره کارها را  بخوبی پیش می‌برند اما در زمینه سیل، رانش زمین و خشکسالی که کارکردهای ‏منابع‌طبیعی در آن مشهود است در اولویت بسیار پایینی قرار دارد.‏

علی سلاجقه همچنین تاکید کرد که مدیریت جامع آبخیز باید در دستورالعمل کشوری قرار گیرد و همگرایی اتفاق بیفتد.‏

او همچنین افزود: ارتباط منابع طبیعی با دانشگاه و سمن‌ها باید تقویت شود و ما  نیز نباید تنها از زبان خودمان مسایل و ‏مشکلات منابع‌طبیعی را مطرح کنیم. ‏

وی همچنین اشاره کرد که تصدی‌گری بسیاری از فعالیت‌ها و اقدامات را می‌توان به فارغ‌التحصیلان منابع‌طبیعی سپرد چون ‏ظرفیت‌های بالایی در این بخش نهفته است.‏
 
‏**انتظارات در منابع طبیعی بسیار بالاست

علیرضا اورنگی از دیگر روسای سازمان جنگل‌ها نیز در این نشست گفت: پذیرش مسئولیت در سازمان جنگل‌ها با توجه به ‏انتظارات مختلفی که وجود دارد بسیار سخت و سنگین است و حفظ این سرمایه ملی و رساندن آن بدست نسل آینده همتی ‏والا می‌خواهد که من این توانمندی را در دکتر منصور می‌بینم.‏

‏ علیرضا اورنگی برون‌سپاری وظایف در منابع‌طبیعی را موفقیت‌آمیز خواند اما گفت: باید دنبال مدلی جدیدتر باشیم تا این ‏روش ارتقاء پیدا کند.‏

اورنگی پیشنهاد کرد برای یکسان‌سازی نام سازمان جنگل‌ها اگر همانند محیط‌زیست که نامی عام و جامع دارد اسم ‏منابع‌طبیعی را جایگزین کنیم، قطعاً از جامعیت بیشتری در شناساندن سازمان خواهد داشت.‏

وی گفت: در یکی دو سال گذشته در زمینه تخصیص اعتبارات از محل صندوق توسعه فرصت طلایی نصیب سازمان شده ‏است که باید با استفاده از حمایت بالادستی به نحو احسن در حفظ و توسعه منابع طبیعی استفاده و بهره برداری نمود.‏

اورنگی در ادامه، استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان را خواستار شد و اضافه کرد که خیلی از کارهای سازمان باید ‏برون‌سپاری شود.‏
 
‏** مشکل مرتع حل شود، منابع‌طبیعی راه می‌افتد ‏

مهندس خلیل آقایی از روسای سازمان جنگل‌ها که مدت زیادی از مدیریت او در سازمان جنگل‌ها نمی گذرد در نشست ‏هم‌اندیشی روسای سابق و حال حاضر گفت: در زمینه کاشت درخت همه خوشبین هستند و اتفاق نظر وجود دارد و در زمینه ‏آبخیزداری نیز وضعیت اینگونه است و مخالفتی وجود ندارد اما در حوزه مرتع چرا.‏

 

آقایی گفت: سازمان اگر بتواند مشکل مرتع را حل کند منابع‌طبیعی راه می‌افتد.‏

او گفت: باید بپذیریم در بخش مرتع علیرغم مظلومیتی که وجود دارد وجهه خوب و روشنی نزد مردم محلی و دامداران ‏نداریم و به نظر من محور اصلی کار در منابع‌طبیعی مرتع است باید برای این بخش چاره اساسی اندیشیده شود.‏
 
‏** فرهنگ جنگل‌کاری با مشارکت مردم باید ادامه پیدا کند

دکتر خسرو شهبازی نیز در این نشست به نهال کاری روز 14 آذرماه سال گذشته اشاره کرد که خود بانی اینکار بوده است.‏

او افزود: فرهنگ‌سازی خوبی انجام شد و بیش از 14 میلیون اصله نهال تا پایان سال با مشارکت مردم و جوامع محلی کاشته ‏شد و این مدل می‌تواند با فرهنگ‌سازی و مشارکت مردم ادامه پیدا کند.‏

شهبازی به نقش جامعه زنان در منابع‌طبیعی اشاره کرد و گفت: این مشارکت در دیگر کشورها فعالانه وجود دارد و در ‏منابع‌طبیعی هم باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.‏

او گفت: کشور ما خشک و نیمه خشک است و اراضی زیادی در معرض بیابان‌زایی قرار دارند که اجرای طرح‌های آبخیزداری و ‏آبخوانداری در کنار حفظ منابع آب و خاک می‌تواند عوامل چالش‌زا در منابع‌طبیعی را تعدیل نماید.‏

دکتر شهبازی که پیش از دکتر منصور سرپرستی سازمان جنگل‌ها را بر عهده داشت یادآور شد که موضوع آبخیزداری برای ‏مردمان محلی خوب جا افتاده است و جایگاه خود را در بین جوامع محلی پیدا کرده است اما موضوع حفاظت کمتر مورد توجه ‏قرار گرفته است.‏

‏ شهبازی در خاتمه گفت: اگر سازمان به سمت جامع‌نگری پیش برود مشکل ساختار تشکیلاتی را می‌توان حل نمود و سطح ‏آن را به لحاظ جایگاه ارتقاء بخشید.‏
 
‏***‏
روسای سابق یک به یک سخنان خود را بیان کردند. جملگی وظیفه منصور را سخت و بزرگ قلمداد کردند و برای او آرزوی ‏توفیق داشتند و همچنین نام سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور را برای سازمان مناسب دانستند. ‏
هوا تاریک شده بود و افطار نزدیک. اما کار دیگری هم مانده بود که باید با دستان پیشکسوتان و موسپید کرده‌های سازمان ‏افتتاح و راه‌اندازی می‌شد و آن هم افتتاح مرکز فرماندهی و کنترل منابع طبیعی بود که روبان آن توسط دکتر زالی از ‏پیشکسوتان سابق سازمان جنگل‌ها قیچی شد.‏

اقای منصور یک بار دیگر از همه مدیران سازمان که به خانه خودشان آمدند تشکر و قدردانی کرد. او به روسای سازمان ‏جنگل‌ها قول داد که نظرات و تجربه‌های ارزشمند آنان را در جای جای منابع‌طبیعی کشور بکار خواهد بست و قطعاً در ‏جلسات بعدی که ادامه‌دار خواهد بود گزارش اش را خدمت شان ارائه خواهد کرد.‏
 
‏***‏
بر اساس این گزارش، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از سال 1350 تاکنون 16 رییس سازمان را به خود دیده ‏است و در نشست هم‌اندیشی روسای سابق سازمان جنگل‌ها 10 نفر از روسای سابق حضور داشتند. دکتر جلال رسول اف، ‏دکتر سید حمید کلانتری، مهندس محمود زارع و مهندس علی فضیلتی از روسای سابق از جمله کسانی بودند که عذر ‏خواستند و نتوانستند  در این نشست حضور پیدا کنند. ضمن اینکه دکتر محمد حسین جزیره ای و دکتر یحیی نظیری اولین ‏و دومین رییس سازمان بودند که پس از سال‌ها خدمت صادقانه به منابع طبیعی کشور به دیار حق شتافتند. ‏

روحشان در کنار روح بلند بانی جنگلبانی ایران استاد کریم ساعی شاد باد.  ‏
 

 

شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از  سایت  سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور  ،تاریخ انتشار:   3 خرداد 1399،کدخبر:72860   ،www.frw.ir