معماریان اضافه میکند: گربهسانان و گوشتخوارانی مانند گرگ که اصطلاحا دستی میشوند، علاوه بر اینکه خیلی زود و در بچگی از مادر جدا میشوند، تمرینهای بسیار جدی و سختی میبینند و در بسیاری موارد داروهایی به آنها داده میشود تا پرخاشگریشان کاهش یابد. مضاف براینکه گونههای مختلف غرایز مختلفی دارند، مثلا پلنگها دوست دارند تنها باشند، شیرها گروهیترند، اما در باغوحشها براساس غریزه از حیوان نگهداری نمیشود، حیوان انزواطلب را در گروه و حیوان اجتماعی را در انزوا نگه میدارند.
وی خاطرنشان میکند: حیوانات گوشتخوار الزاما نیازی به نوازش انسان ندارند. برای اینکه حیوان به این مرحله برسد باید خصوصیات اصلی خود را از دست بدهد مثلا با استفاده از فشار آب یا گرسنه نگه داشتن حیوان و سایر کارهای تلخی که انجام میشود او را رام میکنند. نکته بدتر هم آن است که وقتی این حیوانات به سنین بالاتر میرسند هم قابلیت رام کردنشان کاهش مییابد، هم ریسک و خطراتشان بیشتر میشود و هم اینکه جذابیت خود را از دست میدهند در عین اینکه خصوصیات طبیعی خود را نیز از دست دادهاند این حیوانات که دیگر قابلیت لمس و نوازش را ندارند یا محکوم به کشته شدن میشوند، یا اینکه قاچاق شده و به دیگران فروخته میشوند و به ویژه گونههای که در تعداد زیاد تکثیر میشوند مانند شیر و ببر به مراکز غیراستانداری فروخته میشوند که کارشان تکثیر بیرویه حیات وحش بدون مدیریت و رعایت استانداردهاست. یا اینکه حیوانات به صورت منزوی باقی عمر خود را گوشه یک قفس غیراستانداردی زندگی میکنند و دیگر توان تبلیغ نمایش و لمس و قاچاق را ندارند و ادامه عمرشان بسیار تلخ خواهد بود.
عضو سازمان بیالمللی نجات حیات وحش تاکید میکند: مهمترین آسیب مجوز لمس و نوازش حیوانات باغوحش صفادشت آن است که قاچاق حیات وحش و نگهداری حیات وحش به عنوان حیوان خانگی را تبلیغ میکند، همچنین شکار این حیوانات افزایش یافته، تکثیر غیراستاندارد و غیربهداشتی در مراکزی مانند باغوحشهای غیراستاندارد افزایش مییابد.
وی تصریح میکند: در باغ وحش صفا دشت هم که در ازای گرفتن مبالغ بیشتر اجازه لمس و غذا دادن به حیوان داده میشود قاعدتا باید تمام این مراحل غیراستاندارد و دردناک را حیوان طی کرده باشد. یکی دیگر از موارد غیرقانونی که در این باغ وحش انجام داده میشود آن است که بازدید کننده با دادن پول بیشتر تکهای بال مرغ یا هرچیز دیگری را از لای فنس به حیوان بدهند.
این دامپزشک با بیان اینکه این کار مشکلاتی شدیدی را برای حیوان میتواند ایجاد کند، توضیح میدهد: اول اینکه همانطور که گفتم فنسها از جنس تروماتیک بوده و اگر حیوان اشتباهی به جای غذا فنس را گاز بگیرد، به دندانش آسیب میرسد و دیگر اینکه حجم غذایی گوشتخواران معمولا بسیار بالاست و میزان اسیدی که در معده آنها تولید میشود برای این میزان غذاست. آنها وقتی در طبیعت شکار میکنند حجم زیادی غذا میخورند و ممکن است تا شکار بعدی مدت طولانی گرسنه بمانند در باغ وحشهای استاندارد تلاش میشود شرایط طبیعی آنها حفظ شود به این معنی که یکی دو روز در هفته غذا نخورند و بعد وعدههای سنگین غذایی را با رعایت نکاتی که اضافه وزن پیدا نکنند، میگیرند. اما در باغ وحش صفا دشت که تکههای کوچک غذا به حیوان داده میشود علاوه براینکه تخلف از قوانین است میتواند به سلامتی دستگاه گوارش و سلامت سیستم متابولیسم این حیوانات آسیب جدی وارد کند.
او با یادآوری اینکه براساس گزارش دامپزشک سابق باغ وحش صفادشت یکی از زرافههای که از خارج از کشور وارد این باغوحش شده در اثر تغذیه نامناسب تلف شده است، عنوان میکند: زرافهها جیره غذایی بسیار خاصی داشته و فراهم کردن آن در ایران کار سختی است. اگر از علوفههای معمولی که برای دامهای اهلی مانند گاو و گوسفند استفاده میشود به میزان زیاد به زرافه داده شود به مشکلات گوارشی شدید دچار میشود. زیرا آنها از برگ درختان خاصی به عنوان پایه اصلی غذاییشان استفاده میکنند که نوع وترکیبات آن با علوفههای معمولی دامهای اهلی متفاوت است. همچین نوع غدارسانی به زرافه نیز متفاوت است آنها از روی زمین غذا نخورده و اصطلاحا نمیچرند بلکه از ارتفاع غدا میخورند اگر این مساله رعایت نشود هم باعث تلف شدن حیوان میشود.
وی در پاسخ به این سوال که بر اساس کدام ضوابط به آقای شرفی که به نظر میرسد تخصص خاصی در خصوص حیوانات ندارد اجازه مدیریت و احداث یک باغ وحش داده میشود، عنوان میکند: در قوانین محیط زیستی ایران مقررات کاملی درباره احداث باغ وحش نداریم، اما بخشی از قوانین فعلی هم ترجمه قوانین اتحادیه اروپا بوده و اگر همین قوانین هم با وجود تمام نواقص و کاستیها رعایت شوند باغوحشهای ما نسبت به شرایط امروز تبدیل به بهشت میشوند. اما همین قوانین نیمبند نیز به هیچ عنوان رعایت نشده است؛ حالا اینکه چگونه به چنین افراد که حتی استانداردهای ناقص داخلی را نیز رعایت نمیکنند اجازه احداث یا مدیریت باغوحش داده میشود باید از سازمان محیط زیست سوال کرد.
معماریان خاطرنشان میکند: نقش باغوحش فرهنگسازی و آموزش در خصوص حیات وحش و نحوه مواجهه با حیوانات در کنار حفظ گونههای خاص و انجام کارهای تحقیقاتی و علمی است این در حالی است که در کشور ما و در باغوحش صفا دشت چشمانداز رام کردن حیات وحش و نمایش آن برای لمس کردن توسط بازدیدکنندگان و کسب درآمد بیشتر است. متاسفانه سازمان محیط زیست به عنوان ناظر هیچ فشاری بر این مراکز وارد نمیکند که هدفگذاری خود را تغییر دهند. در این شرایط نه وضعیت نگهداری از این حیوانات استاندارد خواهد شد و نه گونههایی که در باغوحش حضور دارند به دلیل نیازشان برای حفاظت و نگهداری است.
عضو گروه بینالمللی نجات حیات وحش اضافه میکند: در چنین باغوحشهایی افراد به جای آموزش دیدن درباره حیات وحش علاقهمند به نگهداری گونههایی مانند ببرو شیر در منزل میشوند. باغ وحش یک تیغ دولبه است میتواند بسیار مفید یا بسیار آسیبرسان باشد که دقیقا باغوحشهای ایران بسیار آسیبرسان هستند.
شکایت کیفری فعالان محیط زیست علیه باغوحش صفا دشت
محمد داسمه به رویداد۲۴ میگوید: شبکه ملی سمنهای محیط زیستی و منابع طبیعی کشور از باغ وحش صفا دشت شکایت کیفری کرده است. این شکایت دو محور دارد؛ یکی اینکه فیلمها و گزارشهای زیادی به دست ما رسیده که در این باغ وحش اجازه لمس کردن حیوانات و غذا دادن به آنها به بازدیدکنندگان در ازای دریافت مبالغ بیشتر داده میشود، مانند لمس مارها تا در آغوش کشیدن جگوار توسط بازدیدکنندگان و بستنی دادن به شیر که برای سلامت او خطرناک است. شرایط در این مرکز به گونهای است که سلبریتیها و حتی شهردار ملارد نیز یک جکوار را در آغوش گرفته و لمس میکنند که این موضوع به شدت مورد انتقاد فعالان محیط زیست قرار گرفته است.
وی ادامه میدهد: این اقدامات علاوه براینکه حیوان آزاری است، اجرای حرکات نمایشی است که باعث جذب بازدیدکننده بیشتر شده و از طرف دیگر میل به نگهداری گربهسانان بزرگی مانند پلنگ و ببر در منزل را بین برخی از متمولین افزایش میدهد. سازمان محیط زیست سالها پیش دستورالعملی را وضع کرد که براساس آن اجرای حرکات نمایشی مطلقا ممنوع است. زیرا اجرای این حرکات علاوه بر اینکه باعث قاچاق حیات وحش میشود، باعث مغفول ماندن مقولههایی مانند آموزش، حفاظت و رفاه در رابطه با حیات وحش در باغوحشها میشود.
این وکیل دادگستری عنوان میکند: محور دوم شکایت شبکه ملی سمنهای محیط زیستی درخواست برای انجام یک بررسی کاملا قضایی و مستقل در خصوص تکثر حیوانات حیات و حش در این مرکز. حسب ماده ۳۴ قانون مجازات مرتکبین قاچاق همه کالاها و ارز زمان ورود و خروج از کشور باید مالیاتهای گمرکی را پرداخت کنند و هر گونه کالایی در زمان واردات و صادرات که عوارض و مالیات و حق و حقوق گمرکی را پرداخت نکند ذیل عنوان قاچاق گمرکی شناخته میشود که قابلیت تعقیب کیفری و مجازات را دارد.
وی اضافه میکند: ما در این شکایت هیچگونه اظهارنظر ماهوی و قضاوتی نکردیم، اما از دادستان عمومی و انقلاب شهرستان تهران درخواست کردیم هیاتی را مشخص کنند که با بررسی پروندههای گمرکی مشخص شود آیا برای تک تک حیوانات این باغ وحش پرونده گمرکی وجود دارد یا خیر؟ آیا تمام عوارض و حقوق گمرکی در زمان ورود این حیوانات به کشورپرداخته شده است؟
این فعال محیط زیستی با اشاره به اینکه در باغ وحش صفادشت یکی از ۳ زرافهای که وارد کشور شد تلف شده است، میگوید: این باغ وحش، شیر، جگوار، ببر و پلنگ و بسیاری دیگر از گونههای حیات وحش را وارد ایران کرده و نگهداری میکند؛ لذا در راستای شفافیت، مبارزه با فساد و کاهش قاچاق حیات وحش ما لازم دانستیم که پروندههای گمرکی باغ وحش صفادشت بررسی شده و مشخص شود که آیا عوارض گمرکی را پرداخت کرده یا نه که اگر عوارض پرداخت نشده باشد جرم قاچاق گمرکی به وقوع پیوسته است.
وی توضیح میدهد: از باغ وحش صفا دشت گزارشهای زیادی دست ما رسیده که گویای ارتکاب تخلفهای زیاد در آن است که متاسفانه اداره حفاظت از محیط زیست نسبت به آنها تا کنون واکنشی نشان نداده است. موضوع دیگر تلف شدن زرافه و ببر در این باغ وحش است که دکتر یوسفی دامپزشک سابق این باغ گفته علاوه بر ببر و زرافه حیوانات دیگری نیز در این باغ وحش تلف شدهاند. این موضوع ما را به شک انداخت که شاید برخی از پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست نظارتهای لازم را بر این باغ وحش نداشته باشند؛ بنابراین تشخیص دادیم که ضروری است نسبت به این باغ وحش در دستگاه قضایی بررسی کامل و جامعی صورت بگیرد.
این حقوقدان خاطرنشان میکند: از سوی دیگر اجرای حرکات نمایشی نه تنها تبلیغ برای قاچاق حیوانات است که باعث از بین رفتن خوی توحش در این حیوانات هم میشود. همچنین آموزش، رفاه و حفاظت نیز مغفول واقع میشود. شبکه ملی سمنهای محیط زیستی کشور رونوشت گزارش خود را در خصوص صفا دشت سازمان محیط زیست ارسا کرده است همچنین من این گزارش را به همراه فیلمها و مستندات برای خانم برنا ریاست اداره محیط زیست تهران ارسال کردهام ایشان هم قول دادند که این موارد را طی گزارشی به اداره کل حفاظت از محیط زیست استان تهران ارسال کند.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه شرایط باغوحشها در ایران انتقادات بسیاری را به همراه داشته است، میگوید: اتحادیه باغوحشهای اتحادیه اروپا نیز مطالبی را درنقد شرایط نگهداری از حیات وحش در باغوحشهای ایران داشته است. شاهد تخلفاتی درباغوحشهای استانهای خوزستان، فارس، خراسان نیز بودهایم به همین ضروری است دستورالعمل و ضوابط کلی و یکسان برای تمامی باغوحشهای ایران از سوی دفتر حیات وحش طراحی و وضع شده و با تمامی باغوحشهای متخلف خصوصا صفادشت که تبلیغات گستردهای هم در سطح تهران دارد از سوی سازمان محیط زیست به عنوان متولی اصلی حیات وحش کشور برخورد قانونی صورت گیرد.
به گزارش رویداد۲۴ به نظر میرسد پیش ازآنکه متولیان باغوحش صفادشت مورد مواخذه قرار گیرند ضروری است سازمان حفاظت از محیط زیست کشورمان یک بار برای همیشه نسبت به این موضوع که این سازمان تا چه میزان درخصوص حفظ حیات وحش و سرمایههای محیط زیستی کشور جدیت دارد شفافسازی کرده و درباره علت شرایط ناهنجار باغوحشهای کشور و نحوه انتخاب مدیران و متولیان این مراکز و شیوه نظارت برآنها توضیح دهد. سرمایه ملی کشور تنها متعلق به یک قشر خاص یا سازمان محیط زیست نیست که به صورت دلبخواهی با آن برخورد شود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از رویداد ۲۴، کد خبر: ۲۱۷۷۲۴، تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۹، www.rouydad۲۴.com