شعار سال:اگرچه امسال شاهد بارندگی‌‌های نسبتاً خوبی در برخی از نقاط استان خراسان‌جنوبی بودیم؛ اما خشک‌سالی آن‌چنان در این سال‌ها وسیع بود که صدها روستا همچنان از بی‌آبی رنج می‌برند. در‌حال‌حاضر پنج‌هزار و 300نفر از اهالی 400روستای خراسان‌جنوبی از بی‌آبی رنج‌ می‌برند که این مشکل در این روزهای کرونایی گذران زندگی را برای آن‌‌ها بسیار سخت کرده است.

حکایتش سخت و دردناک است، حکایتی که تکراری است و گویا گوش شنوایی برای شنیدنش نیست. لب‌های تشنه‌ای که هر ساله در ایام تابستان بیش‌تر ترک برمی‌دارند و عطش آب را فریاد می‌زنند و گوش‌های مسئولانی که هر ساله تنها در ایام تابستان عزم خود را جزم می‌کنند تا بتوانند برای رفع مشکلات مردم کاری کنند و باز امسال می‌گذرد و سال‌های دیگر می‌آید و این قصه بی‌آبی و کم‌آبی است که همیشه تکرار می‌شود.

تنها کافی‌ است خود را یک روز به‌جای مردمی بگذارید که در این روزهای کرونایی آبی از لوله‌های آب شهری آن‌ها نمی‌چکد تا دستی بشویند و تن و لباسی را از آلودگی بزدایند. در یک روز آفتابی که خورشید با تمام وجود خودنمایی می‌کند و آسمان هم بادهای زمین را به چرخش درآورده تا گردوخاکی به راه اندازد، در یک گوشه دنج در یکی از روستاهای شهرستان درمیان که بی‌آبی با زندگی مردمانش عجین شده، میثم از خواب بیدار می‌شود، به‌سراغ یخچال می‌رود تا گلویی تازه کند و آبی بنوشد. بطری آب درون یخچال خالی است، به‌سراغ شیر آب می‌رود تا آبی بنوشد؛ اما شیر آب را که باز می‌کند، خبری از آب نیست. گویا آب قطع است. تازه یادش می‌آید که چند روزی است که آب روستا قطع است.

درب اتاق را باز می‌کند، دوان‌دوان خود را به قنات روستا می‌رساند، شاید بتواند جرعه‌ای آب بنوشد. قنات روستا هم چند سالی است رگ‌هایش خشک شده است و اندک آبی در آن دیده می‌شود. آبی که مردم مجبورند از آن برای خوردن و شست‌وشو استفاده کنند. بی‌آبی حکایت تلخی است. وقتی آب نباشد، آبادانی نیست و وقتی آبادانی نباشد، زندگی جریان ندارد و حیات را به‌سمت کوچ به حاشیه‌های شهر سوق می‌دهد.

عطش بی‌آبی گذران زندگی را ‌سخت کرده است‌

به سراغ یکی دیگر از روستاهای بی‌آب خراسان‌جنوبی روانه می‌شویم. آن‌جا هم حکایت غیزانیه است، بی‌آبی در برخی روستاهای استان در روزهای گرم مردادماه جولان می‌دهد. مردم باید با کرونا و کم‌آبی با هم مقابله کنند و چندین روز یا چندین ساعت را بدون آب سپری کنند. سخت است، اما تا خودت در آن شرایط نباشی، نمی‌توانی درک کنی که در روستاهای بی‌آب چگونه روز را به شب می‌رسانند.

خراسان‌جنوبی سال‌هاست با خشک‌سالی و قهر طبیعت دست و پنجه نرم می‌کند. خشک‌سالی آن‌چنان در ریشه و جان زمین نفوذ کرده که درختان، باغ‌ها، چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌های استان نیز از آسیب آن در امان نمانده و امروز شاهد روی آوردن کشاورزان به مشاغل کاذب و مهاجرت از روستاها هستیم.

روزهای گرم سال که می‌رسد همه قدر آب را بیش‌تر می‌دانیم. بسیاری از هموطنان که عطش بی‌آبی امانشان را بریده و تشنگی و کم‌آبی زندگی را به کامشان تلخ کرده، مردمانی که دبه‌ به دست منتظر رسیدن تانکرهای آب‌رسانی هستند. اهالی 400روستای خراسان‌جنوبی برای تأمین آب شرب خود باید ساعت‌ها چشم انتظار باشند تا تانکر آب‌رسانی به روستای آن‌ها برسد و کامشان را سیراب کند.

تابستان که از راه می‌رسد، عطش کم‌آبی بیش‌تر نمایان می‌شود و این روزها با شیوع کرونا مصرف آب رشد افزایشی داشته و با پیش‌بینی تابستان گرم در استان دغدغه کم‌آبی در برخی از روستاها بیش‌تر می‌شود. اگرچه امسال شاهد بارندگی‌های نسبتاً خوبی در برخی از نقاط این استان بودیم، اما خشک‌سالی آن‌چنان در این سال‌ها وسیع بوده که 400روستای خراسان‌جنوبی همچنان از بی‌آبی رنج می‌برند و هر یک یا دو هفته با تانکر آب‌رسانی می‌شوند.

تداوم رنج بی‌آبی برای روستاهای بالای 20خانوار

سیل بی‌آبی در 400روستای استان با پنج‌هزار و 300نفر جمعیت همچنان فریاد آب را سر می‌دهد. هرچند استاندار در چند هفته اخیر ضرب‌الاجلی برای آب‌رسانی به روستاهای استان مطرح کرد؛ اما مسئولان تداوم رنج بی‌آبی را تا سال1400 برای روستاهای بالای 20خانوار پیش‌بینی کرده‌اند. 

مدیرعامل آب و فاضلاب استان خراسان‌جنوبی از برخورداری آب پایدار برای روستاهای بالای 20خانوار تا سال1400 خبر داد و به تسنیم گفت: امسال باید در مصرف آب بیش‌تر صرفه‌جویی کنیم، چون تابستان گرم‌تری خواهیم داشت و مردم باید توجه داشته باشند، در روستاهایی که مردم از آب لوله‌کشی برای آبیاری درختان و باغ‌های خود استفاده می‌کنند، با کمبود آب مواجه می‌شوند و این اقدام نگرانی برای کمبود آب در روستاها را تشدید می‌کند.

امامی با بیان این‌که مشکل کمبود آب و قطعی آن تنها مربوط به امسال نیست؛ چراکه در سال‌های گذشته هم در این ایام با کمبود آب مواجه بودیم، اما امسال شرایط پایدارتری در مجتمع‌های آب‌رسانی داریم. وی با اشاره به این‌که درحال‌حاضر بشرویه با هفت روستا و 157خانوار کم‌ترین میزان آب‌رسانی سیار و نهبندان با 72روستا و 21هزار و 37خانوار بیش‌ترین آب‌رسانی را با تانکر دارند، افزود: درحال‌حاضر 976روستا با جمعیت 278هزار و 417نفر در قالب 140هزار و 75مشترک آب در خراسان‌جنوبی تحت‌پوشش شرکت آب فاضلاب استان خراسان‌جنوبی است.

امامی با بیان این‌که درحال‌حاضر 450 تا 500روستای استان با تانکر سیار آب‌رسانی می‌شود و بیش از 19درصد روستاهای استان با تنش آبی مواجهند، افزود: از آغاز کرونا تاکنون مصرف آب در استان 13درصد افزایش داشته است.

فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب نهادینه نشده است

وی با بیان این‌که فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب هنوز نهادینه نشده است، گفت: بیش‌ترین مصرف آب در بخش شرب و بهداشت براساس تعداد اشتراک در کاربری‌های مختلف استان مربوط به کاربری‌های مسکونی است. 80درصد آب استحصالی از منابع در بخش خانگی و 20درصد در سایر کاربری‌ها مصرف می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌جنوبی گفت: جمع کل مشترکان آب کاربری‌های شهری و روستایی استان 323هزار و 249فقره است که با آغاز شیوع کرونا تاکنون مصرف آب در استان افزایش 13درصدی دارد و در روستاها به‌دلیل مصارف بالا به‌ویژه در فصل گرما و محدودیت منابع آبی بعضی مشترکان آب با مشکل مواجه هستیم؛ هر چند که با پیگیری‌های انجام شده، بخشی از مشکلات موجود مرتفع و وضعیت بهبود یافته است، اما پیگیری‌ها برای رفع مشکلات روستاهای باقی‌مانده با جدیت و تمام توان ادامه دارد.

امامی افزود: سرانه تولید آب در استان به‌ازای هر نفر در بخش شهری 277لیتر در شبانه‌روز و در بخش روستا 313لیتر در شبانه‌روز است که متوسط سرانه تولید آب در کشور در بخش شهری 258لیتر به‌ازای هر نفر در روز است. براساس مصوبه هیئت وزیران الگوی مصرف آب در بخش خانگی امسال توسط وزارت نیرو 15مترمکعب اعلام شده که این درحالی است که متوسط مصرف مشترکان خانگی در بخش شهری 12مترمکعب و در بخش روستایی 10مترمکعب برای سال98 در استان بوده و متوسط سرانه آب شهری در کشور 14مترمکعب است.

وی با بیان این‌که سرانه تولید آب در بخش روستایی 313لیتر در شبانه‌روز است که از سرانه کشوری بالاتر است، افزود: آب مورد نیاز شرب و بهداشت این مشترکان از طریق 204حلقه چاه، 13چشمه و 65 رشته قنات تأمین می‌شود که میانگین مصرف آب خانگی در ماه 10مترمکعب است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: ۱3 مرداد ۱۳۹۹، کدخبر ،www.sabzineh.org 87035