شعار سال: نشریه آمریکایی "نشنال اینترست" در گزارشی به بررسی فاش شدن طرح مخفی آمریکا برای ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی در ایسلند پرداخته و می نویسد:

اگر خانم جودیت مارتین روزنامه‌نگار مشهور آمریکایی یک دیپلمات بود، قطعا می‌توانست زشتی اقدام آمریکا را در مورد ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی خود در خاک یکی از متحدانش، آن هم بدون اطلاع‌رسانی به مردم آن کشور، برایمان تشریح کند.

براساس اسناد محرمانه منتشر شده توسط سازمان دیده‌بان آرشیو امنیت ملی آمریکا، ایالات‌متحده در دهه 1950 میلادی بدون اطلاع مردم ایسلند، اقدام به ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی خود در خاک این کشور کرده است.

براساس اسناد آرشیو امنیت ملی، در اواخر دهه 1950 نیروی دریایی ایالات‌ متحده دستور ساخت تاسیسات ذخیره‌سازی بمب‌های اتمی زیرآبی را در قالب انبار مخصوص سلاح‌های پیشرفته عمل‌کننده در زیرآب در حومه فرودگاه کفلاویک، صادر کرد. تاسیسات ذخیره‌سازی سلاح‌های پیشرفته زیرآب توسط کارگران محلی ایسلندی که در ابتدا فکر می‌کردند برای ذخیره‌سازی اژدرها از آن استفاده می‌شود، ساخته شده است.

برای ساخت این تاسیسات، دلیل منطقی وجود داشت و آنهم اینکه، در آن زمان ایسلند که بین جزایر بریتانیا (از جنوب) و گرینلند (از شمال) واقع شده است به عنوان یک نقطه استراتژیک مهم برای جلوگیری از ورود زیردریایی‌های شوروی به مسیر آبی آتلانتیک ‌شمالی برای رسیدن به ایالات متحده و اروپا مطرح بود. در اواخر دهه 1950 و 1960 انواع سلاح‌های اتمی مانند سامانه موشک‌های اتمی زیردریایی ASROC نیروی دریایی آمریکا به ‌طور گسترده در این منطقه مستقر شدند. کشتی‌ها و هواپیماهای آمریکا نیز در خارج از ایسلند ماموریت‌های ضد زیر دریایی را متناسب با سلاح‌های اتمی ذخیره ‌شده در ایسلند انجام می‌دادند. مسئله میزان کارآیی سلاح‌های اتمی ضد زیر دریایی قابل بحث است، امّا؛ اگر قرار بود از آنها برای شکار زیردریایی‌ها استفاده شود، باید در پایگاه‌های نزدیک به مرزهای شوروی ذخیره می‌شدند.

مشکل اصلی این بود که ایسلند تمایلی به حضور سلاح‌های اتمی آمریکا در خاک خود نداشت، چرا که این اقدام می‌توانست کشور کوچک ایسلند را به یک هدف بزرگ برای شوروی تبدیل کند.

در همین ارتباط می‌توان گفت که تصمیم ایسلند برای پیوستن به ناتو در سال 1949 باعث شد که تنش‌ها در این کشور که معمولاً آرام بود، برانگیخته شود. در سال 1951 و 1960، مقامات ایسلندی از ایالات‌متحده در مورد اینکه آیا این کشور به ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی در پایگاه‌های خود در ایسلند مبادرت داشته است یا خیر، توضیح خواستند. ایالات‌متحده آمریکا -حتی قبل از افشاشدن این سند- در پاسخ به درخواست مقامات ایسلندی اذعان داشت که هرگز این نوع سلاح‌ها را در خاک این کشور ذخیره نکرده است. با این حال، محققان آرشیو امنیت ملی معتقدند که در یک نامه طبقه‌بندی شده ارسالی از سوی وزارت امور خارجه در سال 1960 به تایلر تامپسون، سفیر ایالات‌متحده در ایسلند آمده است که دولت آمریکا می‌تواند برای استقرار سلاح‌های اتمی در ایسلند بدون موافقت ریکیاویک آزادانه اقدام کند.

شواهد مندرج در نامه پاسخ تامپسون به وزارت امورخارجه که در آن نام کشور هدف سانسور شده است، نشان می‌دهد که کشور مدنظر قطعا ایسلند است. تامسون در ادامه چنین مطرح می‌کند که اگر سیاست آمریکا حول محور "عدم ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی در خاک کانادا آن هم بدون اجازه این کشور است"، پس چرا باید در مورد ایسلند رفتاری دوگانه داشته باشد؟ تامسون به شخصه معتقد است که امکان خروج [ایسلند] از ناتو بخاطر اعتراض‌های داخلی نباید نادیده گرفته می‌شد.

تامپسون همچنین به این موضوع اشاره دارد که در آن برهه از زمان، شوروی بر اساس فرضیه مقابل با مخاطرات احتمالی باید ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی آمریکا در خاک ایسلند را مد نظر قرار می‌داد. تحت این شرایط، حتی با افشاء موضوع مورد بحث، واقعیت عوض نمی‌شد و شوروی به ایسلند حمله می‌کرد، با توجه به این شرایط، یک سوال اساسی پیش می‌آید و آن اینکه، چرا ایالات متحده این موضوع را در آن زمان مخفی کرده است؟

تامپسون همچنین به روند دشوار مخفی نگه‌داشتن سلاح‌های اتمی در یک کشور کوچک مانند ایسلند اذعان کرده است. وی در این باره توضیح می‌دهد که مشکل امنیتی در یک پایگاه کوچک (مانند ایسلند) بسیار پیچیده است و به دلیل اندازه کوچک منطقه امن، دسترسی آسان به پایگاه از سوی عموم مردم، وجود جامعه‌ای کوچک که همه شهروندان آن تا حد زیادی از آنچه در جریان است و مقررات امنیتی جدید و سختگیرانه احتمالی اطلاع دارند، دولت با مشکلات زیادی برای پنهان‌کاری روبروست.

جالب‌تر اینکه در بخشی از نامه در کنار اظهارات تامپسون در مورد این که "آیا به اجازه کانادا برای استقرار سلاح‌های اتمی آمریکا در خاک کانادا نیاز است یا نه؟"، فردی با مداد نوشته است: خیر!. این امر محققان آرشیو امنیت ملی آمریکا را به تعمق واداشته است که آیا "اتاوا ذخیره‌سازی مخفی سلاح‌های اتمی آمریکا را در خاک خود می‌پذیرد یا نه".

به طور کلی هنوز به درستی نمی‌دانیم که سلاح‌های اتمی آمریکا در کدام کشورها ذخیره شده است .با توجه به گزارش آرشیو امنیت ملی، دولت ایالات‌متحده اشاره‌ای به اسامی کشورهای دیگر مانند بلژیک، یونان، ایتالیا، هلند و ترکیه که به طور مستقیم در برنامه ذخیره‌سازی سلاح‌های اتمی سازمان ناتو در دوران جنگ سرد و بعد از آن نقش داشته‌اند، اشاره‌ای نکرده است و تنها نام آلمان ‌غربی و انگلستان به طور رسمی اعلام شده است.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاری میزان، تاریخ انتشار: 29 شهريور 1395، کد مطلب: 222906:www. mizanonline.ir