شعار سال :  یکی از اجزا و بخش های متداول سفره صبحانه، کره است که طرفداران زیادی دارد. ترکیب کره با مربا، عسل و برای بعضی سلیقه ها با پنیر، خیلی از افراد را برای گذاشتن این ماده غذایی سر میز صبحانه وسوسه می کند. کره به دو صورت حیوانی و گیاهی در بازار عرضه می شود. گزارش حاضر قصد آگاه سازی شهروندان از واقعیت های کره گیاهی و مضرات این محصول را دارد.

کره گیاهی یا کره لبنی؟

به کره ای که از روغن گیاهی (پالم ، آفتابگردان ، سویا ، پنبه ، کنجد، گردو ،کتان، زیتون ، .... ) تهیه می شود، مارگارین می گویند. مارگارین خواص ظاهری و فیزیکی مشابه با کره لبنی دارد ولی پایه اصلی آن شیر نیست. این محصول اغلب از انواع روغن های نباتی چون ذرت، آفتابگردان، سویا و کتان به همراه برخی افزودنی ها تهیه می شود. این کره فاقد ویتامین های موجود در پنیر و شیر بوده و از لحاظ املاحی چون آهن، روی و مس ، بشدت فقیر است و صرفا خواص تغذیه ای روغن های گیاهی را داراست .  به دلیل فرآیندهای حرارتی تا حدود زیادی از ریزمغذی هایش کاسته می شود. به همین دلیل برای آن که این محصول را از نظر تغذیه ای مشابه کره لبنی کنند با افزودن ویتامین هایی چون A و D آن را غنی و با افزودن طعم دهنده و مواد رنگی، طعم و مزه مخصوص کره را در آن ایجاد می کنند.

برخی از گزارشات مدعی هستند که اسیدهای چرب اشباع موجود در کره طبیعی، کلسترول بد خون را بالا می برد ، همین دلایل باعث افزایش گرایش برخی از شهروندان به سمت مارگارین شده به گونه ای که  تولیدکننده های مارگارین، آن را به عنوان جایگزین کره حیوانی، تبلیغ کنند.

باید توجه داشت که مارگارین برعکس آنچه تصور می شود، کم کالری یا فاقد انرژی نیست. مارگارین معمولی مانند کره لبنی حاوی 80 درصد چربی بوده و از نظر تولید میزان انرژی هیچ تفاوتی با کره ندارد. تنها تفاوت این دو محصول در نوع چربی گیاهی و حیوانی و میزان املاح و ویتامین های  آنهاست.

خیال تان راحت؛ مارگارین اصلا کره نیست!

تفاوت بین کره و مارگارین در ترکیب اسیدهای چرب آنها است. کره حاوی کلسترول است که نمایانگر اجزای تشکیل دهنده با منشأ حیوانی بوده در حالی که مارگارین به طور عمده حاوی چربی های گیاهی است. از طرف دیگر در مارگارین، مقدار اسیدهای چرب ضروری یعنی اسیدهای چرب غیر اشباع با چند پیوند دوگانه به مراتب بیشتر است. اگرچه گروهی معتقدند مارگارین جانشین سالم و بی خطر برای کره به حساب می آید اما برخی از متخصصان تغذیه معتقدند که ماده ای در مارگارین وجود دارد که می تواند سلامت انسان را به خطر بیندازد. این مشکل هنگامی نمایان می شود که بخواهیم مارگارین را مانند کره به صورت جامد درآوریم

حسین چمنی یکی از کارشناسان صنعت شیر معتقد است که چند سالی است که روغن نباتی را با نام "کره گیاهی" در فروشگاه‌های کشور عرضه می‌کنند. این در حالی است که اطلاق نام کره به این محصول، اصلاً صحیح و منصفانه نبوده و به نوعی فریب دادن مردم است. کره در زبان فارسی اختصاصاً به چربی استحصال شده از شیر می‌گویند و محصولی که با نام کره گیاهی به مردم عرضه می‌شود در واقع همان مارگارینی است که با اضافه کردن اسید چرب ترانس یا افزایش اسیدهای چرب اشباع مانند پالم، به حالت جامد درآمده و در بسته‌بندی‌هایی شبیه کره معمولی، به بازار عرضه می‌شود. با توجه به واقعیت مارگارین یا چربی گیاهی که مایع است امکان بسته‌بندی آن در فویل آلومینیومی وجود ندارد و تنها با عملیات هیدروژنه کردن کره گیاهی چنین امکانی به وجود می‌آید که البته خطرات تبدیل روغن گیاهی به جامد بر همگان روشن است، اما سکوت وزارت بهداشت در مقابل چنین پدیده‌ای تعجب‌آور به‌نظر می‌رسد.

به گفته این کارشناس، وقتی تعرفه واردات به ناگهان چندین برابر می‌شود، قیمت کره معمولی در بازار نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد. با این اتفاق، مردم برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها به سمت اجناس مضر یعنی مارگارین همراه با اسید چرب ترانس یا اسید چرب اشباع می‌روند.

 چمنی ادامه داد: افزایش مصرف اسیدهای چرب اشباع هم خطرات فراوانی دارد که در هر یک از این دو حالت باید وزارت بهداشت در این زمینه بررسی و نتایج آن را به مردم عرضه کند.

 وی تصریح کرد: این در حالی است که در کشوری مانند دانمارک، اگر مقدار اسید چرب ترانس در محصولی از دو درصد بیشتر باشد، جریمه نقدی و زندان برای خاطی در پی خواهد داشت .

برگرفته از منابع گوناگون ، اختصاصی شده توسط پایگاه تحلیلی خبری شعار سال