شعار سال: حدود ۱۵سال از آغاز ساخت یک تونل ۳۰کیلومتری در دل رشته کوه البرز برای انتقال آب از سد کرج تا تهران گذشته و حالا با اتمام مراحل پایانی این پروژه، قرار است حجم زیادی از آب به‌جای حرکت در مسیر زیبای رودخانه کرج و جاده چالوس مستقیم وارد تونل و به تهران منتقل شود، موضوعی که از نظر فعالان محیط‌زیست و شهروندان البرزی، به منزله مرگ رودخانه کرج و جاده چالوس است.

پروژه انتقال آب سد امیرکبیر به تهران از طریق تونل درحالی مراحل نهایی خود را طی می‌کند که نگرانی‌های بسیاری درباره پیامدهای اجرایی‌شدن آن وجود دارد. سکوت وزارت نیرو درباره سرنوشت رودخانه کرج به‌عنوان قلب محیط‌زیست البرز بعد از این اقدام نیز به دغدغه‌های مردم استان و فعالان زیست‌محیطی دامن زده است و آن‌ها خواهان پاسخگویی جدی این وزارتخانه هستند.

از ۱۵سال قبل که ساخت تونلی به‌طول ۳۰کیلومتر در دل رشته ‌کوه‌های البرز برای رفع کمبود آب شرب پایتخت مطرح شد، همواره انتقادهای زیادی به‌ویژه در حوزه زیست‌محیطی بر آن وارد بود، انتقاداتی مستند که البته همه آن‌ها تاکنون بی‌تأثیر بودند و راه به جایی نبردند.

در این طرح قرار است سالانه ۲۵۰میلیون مترمکعب آب با توان حجمی ۱۶مترمکعب در ثانیه از سد امیرکبیر برداشت شود تا از طریق تونل به‌سمت تصفیه‌خانه‌های تهران برسد، اما دو نکته در بین بسیار حائز اهمیت است؛ اول این‌که گنجایش حداکثری این سد ۲۰۰میلیون مترمکعب بوده و دوم این‌که دبی پایه رودخانه کرج تنها پنج‌مترمکعب در ثانیه است. بر این مبنا علاوه‌بر این‌که سد امیرکبیر در طول سال کم‌ترین ظرفیت خود را خواهد دید، رودخانه کرج نیز با مرگی حتمی روبه‌رو خواهد شد.

بنابر اذعان کارشناسان محیط‌زیست، اگر این طرح با رویه فعلی اجرا شود دیگر اثری از رودخانه پرخروش کرج به‌عنوان یکی از چهار رودخانه حفاظت‌شده کشور نخواهد ماند و حیات از مسیر زیبای چالوس رخت خواهد بست. درحال‌حاضر نیز از این رودخانه که باغ‌های کرج و شهریار را به‌عنوان نگین سبز غرب تهران آبیاری و رزق حاشیه‌نشینان خود را تأمین می‌کند، بعد از منطقه بیلقان تنها آب‌ باریکه‌ای باقی مانده است، با این حال وزارت نیرو به‌جای احیای آن به نوعی قصد تعبیرکردن کابوس مرگ رودخانه کرج و دشت کرج و منطقه البرز جنوبی را دارد.

مخالف تصمیم وزارت نیرو هستیم

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان البرز با اشاره به تبعات زیست‌محیطی اجرای پروژه انتقال آب سد امیرکبیر به تهران از طریق تونل به مهر گفت: وزارت نیرو سالانه در حدود ۶۴میلیون مترمکعب حقابه برای رودخانه کرج از محل مخزن سد امیرکبیر در نظر گرفته است که این امر برای حفظ زیست‌بوم منطقه کافی نیست.

فردین حکیمی با بیان این‌که برآورد حقابه رودخانه کرج توسط سازمان محیط‌زیست حداقل سه‌برابر رقم فعلی است، تصریح کرد: مخالف تصمیم وزارت نیرو هستیم و این وزارتخانه باید حقابه این رودخانه را به اندازه مورد نیاز و مورد تأیید سازمان محیط‌زیست تأمین کند.

حکیمی با بیان این‌که برای تعیین حقابه مورد نیاز رودخانه کرج از پردیس کشاورزی دانشگاه تهران استفاده کردیم که در استان البرز واقع شده است، خاطرنشان کرد: نظر سازمان محیط‌زیست براساس ارزیابی‌ها و مطالعات تخصصی است و بر این امر تأکید و پافشاری داریم.

وی ادامه داد: نباید فراموش کنیم که رودخانه کرج یکی از چهار رودخانه حفاظت‌شده کشور است و گونه‌های کمیاب و حمایت‌شده‌ای مانند ماهی قزل‌آلای خال‌قرمز را در خود نگاه داشته، علاوه‌بر آن این رودخانه محل تأمین بخش اعظمی از آب شرب و کشاورزی منطقه است، پس نباید بدون ملاحظه اقدامی را در این باره انجام داد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان البرز با بیان این‌که سازمان محیط‌زیست پیگیر تخصیص حقابه مورد نیاز رودخانه کرج است، متذکر شد: باید با استفاده از ظرفیت‌های موجود به‌ویژه نمایندگان مجلس از نابودی این رودخانه جلوگیری شود، چراکه نابودی رودخانه کرج به آسیب‌های زیست‌محیطی شدید و بروز چالش‌های مختلفی در منطقه منجر خواهد شد.

خطر بیخ گوش باغ‌های حاشیه رودخانه کرج

یک استاد دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران نیز در این باره اظهار کرد: براساس مطالعات و بررسی‌های به‌عمل آمده توسط این دانشکده، حقابه‌ای که وزارت نیرو برای رودخانه کرج در نظر گرفته، بسیار کم است و درصورت اجرایی‌شدن انتقال آب از طریق تونل قطعاً با چالش‌های زیست‌محیطی مواجه خواهیم شد.

مجید لیاقت با بیان این‌که تبعات اجرای این طرح توسط مسئولان به‌خوبی ارزیابی نشده است، تصریح کرد: وزارت نیرو قصد دارد تا آب سد امیرکبیر را که تاکنون از طریق رودخانه کرج و منطقه بیلقان به تهران انتقال داده می‌شد، از طریق تونلی ۳۰کیلومتری منتقل کند.

لیاقت ادامه داد: بهانه وزارت نیرو آلوده شدن آب توسط اصناف و ویلاهای حاشیه رودخانه کرج بود، اما این طرح درواقع عامل خشک شدن مسیر ۳۰کیلومتری سد امیرکبیر تا منطقه بیلقان خواهد شد.

وی بیان کرد: در این مسیر باغ‌های بسیاری وجود دارد، همچنین در این منطقه حیات‌وحش منحصربه‌فردی زندگی می‌کنند که با انتقال آب از طریق تونل زندگی آن‌ها به خطر می‌افتد و شاهد نابودی حجم عظیمی از محیط‌زیست خواهیم بود.

این استاد دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران متذکر شد: امیدواریم مسئولان با در نظر گرفتن عواقب اجرای این طرح سعی در اصلاح و اتخاذ روش‌های جایگزین بگیرند.

سفره‌های زیرزمینی دشت کرج بیش از ۱۰۰متر کاهش می‌یابند

یک کارشناس محیط‌زیست نیز با اشاره به بهانه‌تراشی وزارت نیرو برای انتقال آب سد امیرکبیر از طریق تونل اظهار کرد: توجیه این وزارتخانه برای اجرای این طرح، آلوده شدن آب رودخانه کرج به‌وسیله اصناف و واحدهای مسکونی حاشیه‌ای بود، درحالی‌که با هزینه‌ای بسیار کم‌تر می‌توان سیستم فاضلاب را در منطقه تعبیه کرد و مانع خشک شدن این رود شد.

میثم ترکیان با بیان این‌که خشک‌شدن رودخانه کرج تنها به باغ‌های حاشیه آن ضربه نمی‌زند، بلکه تبعات زیست‌محیطی بی‌شماری دارد، تصریح کرد: رودخانه کرج عامل تأمین سفره‌های زیرزمینی دشت کرج به‌شمار می‌رود و با اجرای طرح انتقال آب، در مدت زمانی نه چندان زیاد سفره‌های زیرزمینی بیش از ۱۰۰متر کاهش خواهند یافت و منطقه البرز جنوبی و دشت کرج با خطر خشک‌سالی مواجه می‌شوند.

ترکیان با بیان این‌که فرونشست زمین، افزایش نیترات منابع زیرزمینی آب، نابودی حیات‌وحش و... از دیگر تبعات اجرای این طرح است، خاطرنشان کرد: رودخانه کرج زیستگاه ماهی قزل‌آلای خال‌قرمز به‌عنوان گونه‌ای حمایت‌شده است که این زیستگاه نیز در آستانه نابودی قرار گرفته است.

وی متذکر شد: از بین رفتن باغ‌های اطراف رودخانه کرج و همچنین باغ‌های ساوجبلاغ و شهریار که آب مورد نیاز آن‌ها از این محل تأمین می‌شود، در نهایت منجر به آن می‌شوند که ریه‌های هوای غرب تهران از بین بروند و به‌تبع آن در آینده با افزایش آلودگی مواجه خواهیم شد.

طرح انتقال آب از کرج با سیاست‌های کلی محیط‌زیست سازگار نیست

نماینده ولی‌فقیه در البرز نیز در این‌باره اظهار کرد: در سال‌های قبل درباره انتقال آب از استان البرز به تهران در خطبه و غیرخطبه نکات و تذکرات لازم را داده بودم، بنابراین مسئولان باید با جدیت بیش‌تری این امر دنبال می‌کردند. امروز هم‌ می‌گویم، اگر کار برای مردم، مصلحت مردم و آینده آن‌ها انجام می‌شود، باید همه جوانب آن کارشناسی و با دقت دیده شود و تخلف قانونی هم صورت نگیرد.

آیت‌الله سید محمدمهدی حسینی‌همدانی بیان کرد: امروز هم مردم و هم مسئولان استانی نگرانی و سؤالات جدی درباره این پروژه دارند، به‌علاوه که محیط‌زیست نیز آن را تأیید نمی‌کند و به‌نظرم اجرای این پروژه با بندهای ۵ (تغییرات نامساعد اقلیم، و الزام به رعایت استانداردها و شاخص‌های زیست‌محیطی در قوانین و مقررات) و ۶ (حفاظت، احیاء، بهسازی و توسعه منابع‌طبیعی تجدیدپذیر مانند دریا، دریاچه، رودخانه، مخزن سدها، تالاب، آبخوان زیرزمینی، جنگل، خاک، مرتع و تنوع زیستی به‌ویژه حیات‌وحش) و اعمال محدودیت قانونمند در بهره‌برداری از این منابع متناسب با توان اکولوژیک (ظرفیت قابل‌تحمل و توان بازسازی آن‌ها براساس معیارها و شاخص‌های پایداری) و ۷ (مدیریت تغییرات اقلیم و مقابله با تهدیدات زیست‌محیطی نظیر بیابان‌زایی، گردوغبار به‌ویژه ریزگردها، خشک‌سالی) سیاست‌های کلی محیط‌زیست سال ۹۴ که توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد، سازگار نیست.

حسینی‌همدانی متذکر شد: دیدید که مقام معظم رهبری در همین جلسه کرونا تأکید فرمودند در این‌گونه امور هم باید اقناع افکار عمومی کرد و هم همراه‌سازی مردم را دنبال کرد، بنابراین باید نگرانی‌ها مردم درباره از بین رفتن رودخانه کرج را برطرف کنید.

حقابه رودخانه کرج از سد امیرکبیر باید ۳ برابر شود

نماینده مردم کرج در مجلس نیز در این باره اظهار کرد: وزارت نیرو برای رودخانه کرج در حدود ۶۴میلیون مترمکعب حقابه در نظر گرفته است؛ اما براساس نظر کارشناسان امر و همچنین اعلام پردیس کشاورزی دانشگاه تهران باید بیش از ۱۸۰میلیون مترمکعب یعنی سه برابر باشد.

علیرضا عباسی با بیان این‌که مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی پروژه انتقال آب صورت نگرفته است، تصریح کرد: وزارت نیرو با وجود این‌که طرح مطالعاتی دقیقی درباره حقابه رودخانه کرج وجود دارد، اما اعتنایی به آن نکرده است و به روند غلط خود ادامه می‌دهد.

عباسی بیان کرد: بهانه وزارت نیرو مبنی‌بر این‌که آب رودخانه کرج در مسیر ۳۰کیلومتری از سد امیرکبیر تا منطقه توسط فاضلاب روستاها و رستوران‌های حاشیه آن آلوده می‌شود، به‌راحتی با تعبیه سیستم فاضلاب قابل‌حل است و به این طریق هم آب باکیفیت برای شهروندان تأمین می‌شود و هم محیط‌زیست به خطر نمی‌افتد.

وی با بیان این‌که در این طرح تنها به تهران توجه شده و مناطق اطراف و پایین‌دست رودخانه کرج به فراموشی سپرده‌شده است، تصریح کرد: باید آب شرب موردنیاز مردم کرج از سد امیرکبیر تأمین شود، درحالی‌که با اجرای این طرح قطعاً در تأمین آب شرب با مشکل مواجه خواهیم شد و همچنین کیفیت آب کرج افت شدیدی خواهد کرد.

نماینده مردم کرج در مجلس متذکر شد: اجرای این پروژه درصورت عدم‌تخصیص میزان حقابه واقعی استان البرز به صدمات زیست‌محیطی زیادی منجر خواهد شد که جبران‌ناپذیر است.

مسئولیت هرگونه پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی برعهده وزارت نیرو است

دیگر نماینده کرج در مجلس نیز در تذکری به وزیر نیرو درخصوص طرح انتقال آب کرج به تهران گفت: با طرح انتقال آب از رودخانه کرج به تصفیه‌خانه ششم تهران از طریق تونل تأسیس‌شده، 5/7مترمکعب بر ثانیه از جریان پایه آب رودخانه کرج حذف می‌‌شود، لذا سؤالات و ابهامات جدی برای مردم فهیم استان البرز ایجادشده که نیاز به پاسخگویی دارد.

مهدی عسکری ادامه داد: آیا کاهش کیفیت آب شرب تهران و افت تراز آب زیرزمینی و نشست زمین فقط مختص تهران است و استان البرز دچار مشکل نمی‌شود؟ همان‌طور که مطلع هستید در وضعیت فعلی استان البرز افت تراز آب زیرزمینی سالانه یک‌متر و نشست زمین در دشت‌های جنوبی سالانه ۳۰سانتی‌متر است.

عسکری افزود: همان‌طور که می‌دانید منابع آب استان البرز ۷۸درصد از منابع زیرزمینی و ۲۲درصد از آب‌های سطحی تأمین می‌شود؛ درصورتی‌که این درصد برای تهران ۵۰ به ۵۰ است. جناب آقای وزیر تا کی قرار است با این تعریف از توسعه، به‌صورت نامتوازن منابع شهرها و استان‌ها از بین برود؟

این نماینده مجلس یادآور شد: با حذف بخشی از دبی جریان رودخانه کرج، نسبت پساب وارده افزایش‌یافته و تأمین آب کرج که در یک کیلومتری پایین‌دست بیلقان در حال انجام است با خطر جدی آلودگی آب شرب روبه‌رو می‌شود که این انتقال گویی بدون توجه به اثرات کیفی بر روی رودخانه کرج درحال انجام است.

عسکری گفت: براساس مطالعات انجام‌شده دانشگاه تهران، حقابه زیست‌محیطی رودخانه کرج برای حفظ حیات رودخانه و گونه‌های زیستی و همچنین تغذیه سفره‌های زیرزمینی حداقل ۱۸۳میلیون مترمکعب در سال است. به‌صورت واضح بگویید وضعیت بعد انتقال چگونه است و این حقابه چگونه تأمین می‌شود؟ و علت این اختلاف در تعیین حقابه زیست‌محیطی با مصوبه هیئت‌وزیران که عدد ۶۳میلیون مترمکعب است، چیست؟

مردم کرج به‌دنبال تضمین قطعی حیات رودخانه و زیست‌بوم منطقه هستند و مسئولیت هرگونه تبعات بعدی ازجمله پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی، تأمین آب شرب و فرونشست زمین برعهده مسئولان ذی‌ربط خواهد بود.

زارعت و کشاورزی پایین‌دست رودخانه کرج در آستانه نابودی

رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر کرج و مدیرکل سابق حفاظت محیط‌زیست استان البرز نیز اظهار کرد: با اجرای طرح انتقال آب سد امیرکبیر توسط تونل عملاً شاهد خشک شدن رودخانه کرج خواهیم بود و محیط‌زیست این منطقه نیز نابود می‌شود.

حسین محمدی با بیان این‌که سد امیرکبیر و رودخانه کرج علاوه‌بر تأمین آب شرب منطقه عامل توازن سفره‌های زیرزمینی آب هستند، تصریح کرد: با اجرای این طرح به‌دلیل کاهش سفره‌های زیرزمینی شاهد فرونشست‌های بیش‌تر زمین در دشت کرج ازجمله شهریار و کرج خواهیم بود.

محمدی با بیان این‌که کشاورزی و باغداری منطقه نیازمند حقابه رودخانه کرج است، خاطرنشان کرد: تونل انتقال آب موجب خواهد شد تا زارعت و باغداری در مناطق پایین‌دست از بین برود که تبعات اقتصادی زیادی خواهد داشت.

وی با بیان این‌که تغییر کاربری مزارع و باغ‌ها نیز از دیگر تبعات اجرای این طرح است، گفت: محیط‌زیست حاشیه رودخانه کرج درحال‌حاضر نیز با مشکل مواجه بوده و با خشک شدن این رودخانه که یکی از تبعات اجرای طرح انتقال آب سد امیرکبیر به تهران است، این مشکلات وخیم‌تر خواهند شد.

رئیس کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر کرج متذکر شد: امیدواریم مسئولان با درک شرایط حاصل از اجرای این طرح، حقابه موردنیاز رودخانه کرج را تأمین کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری سبزینه، تاریخ انتشار: ۱۷آبان ۱۳۹۹، کد خبر:-، sabzineh.org