شعار سال: فریبا فقیهی فردای سیزده‌به‌در سال ۱۳۵۰ از مادری گیلانی و پدری مازندرانی در بابل به دنیا آمد. همیشه عاشق کتاب خواندن بوده، مخصوصا رمان و دانش‌نامه. دانشگاه که رفت زبان و ادبیات آلمانی خواند و خیلی سال بعد هم فرهنگ و زبان‌های ایران باستان. عاشق یادگرفتن زبان‌ها و لهجه‌هایی است که مردم سرتاسر ایران به آن‌ها صحبت می‌کنند. سال‌ها کارمند بوده، ولی حالا در شهر بابل روزگار می‌گذراند و ترجمه می‌کند. از کار‌هایی که فقیهی ترجمه کرده، می‌توان به مجموعه کارآگاه کوفسکی و مجموعه ماجرای کمیسر کلیکر از نشر هوپا اشاره کرد. کتاب تازه فقیهی با عنوان «سیپل» از نشر چشمه، کتاب چ منتشر شده است، به این بهانه گفت‌وگوی کوتاهی را با او ترتیب داده‌ایم.

در انتخاب کتاب تا چه حد با انتشارات مشارکت داشتید؟
سیپل پیشنهاد ناشر بود. پس از مطالعه و بررسی محتوای داستان ترجمه آن را به‌عهده گرفتم.

کتاب سیپل بر چه مسائلی در حوزه کودک و نوجوان تاکید داشته که مورد توجه شما و ناشر برای ترجمه قرار گرفته است؟
این داستان روایت آشنا شدن با خود و کشف محیط است. داستان دو شخصیت متفاوت از دو جنس و دو دنیای متفاوت. در این رمان کودکی به زبان خودش زندگی و محیطی را که در آن است برای سیپل، شبحی که از سوراخ کلید بیرون آمده، توضیح می‌دهد. سیپل مثل نوزاد آدمی هیچ شناخت و تجربه‌ای از محیطی که پا به آن گذاشته ندارد. اینجا پاول عهده‌دار نقش پدر و مادر می‌شود. در روند داستان مفاهیمی، چون خوبی، بدی، خطر، شادی و غم در کنار کنجکاوی و شوق کشف محیط اطراف از زبان پاول برای موجود تازه‌وارد بسیار ساده و بسیار عمیق توصیف و با او تجربه می‌شوند و «بزرگ شدن» اتفاقی است که برای هردوی این‌ها می‌افتد بی‌آنکه ذره‌ای از عالم کودکی فاصله بگیرند.

طرح جلد جذاب و بامزه و انتخاب کاراکتر شبح مانند تا چه اندازه در تشویق کودکان به کتابخوانی کمک می‌کند؟
جذابیت «کتاب عکس‌دار» بزرگ و کوچک نمی‌شناسد. مخاطب خردسال که خواندن نمی‌داند با تماشای تصاویر به‌راحتی می‌تواند بار‌ها داستان را دوره کند و حتی برای دیگران تعریف کند. روی جلد در وهله اول مثل تزئین بشقاب غذا توجه کودک را به خود جلب و اشتهایش را تحریک می‌کند. ولی حالا حالا‌ها با بچه‌ها حرف می‌زند. به هر حال تصویرگری کتاب کودک در عصر اندروید به‌واقع هنر است. اگر آدم‌بزرگ‌ها هم بخواهند برای بچه‌ها قصه را بخوانند یک جور‌هایی هم کمک‌حال آن‌هاست برای ارتباط کودک با قصه و هم فانتزی و تخیل ذهن پرمشغله خودشان نوازش می‌شود.

ترس و وهم از مفاهیمی‌ست که مثل شمشیری دولبه عمل می‌کند، بچه‌ها هم دوست دارند ترس را تجربه کنند و هم از آن دوری کنند. این اتفاق در این کتاب سیپل هم شکل گرفته است؟
به گمانم بچه‌ها بیشتر ترسیدن‌ها را از آدم‌بزرگ‌ها یاد می‌گیرند و کلا مواجهه با داستان یا فیلم ترسناک یک جور‌هایی آزمون اثبات «نترس بودن» است. به هر حال این داستان با هیجان ترس سر‌وکار ندارد.

داستان این کتاب برای بچه‌ها چه جذابیتی می‌تواند داشته باشد؟
جذابیتش از نوع مواجه شدن و بازی کردن بچه‌ها با کودکی کوچک‌تر از خودشان است با این تفاوت که سیپل حرف می‌زند؛ هر چند غلط و غلوط، از خودش ایده و نظر دارد، حالا گاهی اجق وجق. ولی شخصیتی قوی و مستقل دارد و این اعتماد به نفس را نه به زبان آدم بزرگ‌ها بلکه شیرین و معصوم و کودکانه به وجود پاول انتقال می‌دهد.

اگربخواهید داستان کتاب «سیپل» را در چند جمله توصیف کنید، چطور این انتقال مفهوم صورت می‌گیرد؟
«سیپل» داستان است در ستایش عالم کودکی و «کودک درون» است. سراپا احترام به دغدغه‌های انسانی که بزرگ‌تر‌ها از او مواظبت می‌کنند، به او مهر می‌ورزند، ولی شاید کودکی یادشان رفته‌باشد.

کتاب «سیپل» اثر آلکس روئله و با ترجمه فریبا فقیهی با قیمت سی و پنج هزار تومان در قطع رقعی توسط نشر چشمه، کتاب چ، برای گروه سنی ج (۱۰ تا ۱۲ سال) منتشر شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایبنا، تاریخ انتشار: 20 آبان 1399، کد خبر: 298044،  www.ibna.ir