شعار سال: در حالی‌که کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی از کنترل بازار مرغ و کاهش قیمت آن به ۱۸ هزار تومان با توزیع گسترده در میدان بهمن تهران و بقیه میادین خبر می‌دهد، اما شواهد و گزارش‌های میدانی از کف بازار نشان می‌دهد که گرچه قیمت فعلی مرغ از کیلویی ۳۶ هزار تومان روز‌های اخیر عقب نشینی کرده است، اما همچنان با قیمت مصوب دولتی یعنی کیلویی ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان هم فاصله دارد.

همچنین در بسیاری از فروشگاه‌ها و مراکز عرضه محصولات پروتئینی یا جای مرغ خالی است یا با ترفند‌های رنگارنگ و لاکچری کار شده روی بسته بندی و محتوای گوشت مرغ مثلا قطعه بندی شده، بدون پوست و ... در حال عرضه و فروش با قیمت‌هایی تا ۱۴۰ هزار تومان هم است

حالا سوال اینجاست که آیا راهکار مسئولان امر (افزایش عرضه مرغ با نرخ عمده ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومانی) از التهاب بازار مرغ کاسته و به ثبات آن منجر می‌شود؟

عرضه محدود و مقطعی گره گشا نیست

کارشناسان بر این باورند که مسئولان تنها به دنبال راهکار‌های سطحی هستند و عرضه محدود، موقت و مقطعی چالش بوجود آمده در اثر گرانی‌ها را از بین نخواهد برد.

مدیر یکی از فروشگاه‌های هایپر دلیل خالی بودن جای گوشت مرغ در ویترین بخش عرضه محص ولات پروتئ ینی را این گونه تشریح می‌کند که ۲ روز است از اول صبح برای خرید مرغ ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به میدان بهمن می‌رویم، اما متاسفانه دست خالی برمی‌گردیم، این مرغ به همه خریداران نمی‌رسد و تنها به برخی از فروشگاه‌های سطح شهر فروخته می‌شود.

به گفته وی می‌توانیم مرغ گرانتر از قیمت فوق را خریده و در فروشگاه عرضه کنیم، اما در این صورت به خاطر بازرسی‌ها و نظارت‌ها جریمه می‌شویم به همین فعلا در فروشگاه مرغی برای فروش نداریم.

مدیر فروشگاه می‌افزاید عرضه مرغ ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومانی مقطعی است، این موضوع نمی‌تواند ادامه دار و گره گشا باشد و مشکل را به طور دائمی برطرف کند چرا که تولیدکنندگان می‌گویند هزینه تمام شده تولید هر کیلو مرغ برای آن‌ها ۲۴ هزار تومان تمام می‌شود.

وی درباره چگونگی تامین و عرضه این مرغ می‌گوید طبق گفته تولیدکنندگان، دولت به آن‌ها قول تامین نهاده ارزان قیمت را داده و از آن‌ها مرغ را باقیمت ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری کرده و در حال توزیع در بازار است.

ریشه گرانی مرغ چیست؟

با شدت گرفتن تحریم‌ها و محدودیت منابع ارزی، واردات نهاده‌های دامی (ذرت، سویا، کنجاله و ... که خوراک دام و طیور محسوب می‌شوند) دچار محدودیت شدند و ارز ترجیحی اختصاص یافته برای آن‌ها کاهش یافت از این‌رو واحد‌های مرغداری با کمبود و گرانی خوراک اصلی روبرو شدند.

علاوه بر موضوع فوق، جای خالی نظارت و مدیریت صحیح چرخه توزیع باعث بروز رانت، فساد، احتکار و تشکیل بازار سیاه نهاده‌های دامی شد به‌طوری‌که مرغداران نهاده‌ها را با قیمتی ۵ برابر نرخ مصوب دولتی از بازار سیاه تهیه می‌کردند. همین عوامل باعث شدند تا هزینه تمام شده تولید مرغ افرایش یابد.

حبیب اسدالله‌نژاد نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران می‌گوید در حالی‌که وزارت جهاد کشاورزی مدعی است نهاده به اندازه کافی در سامانه بازارگاه وارد نمی‌شود، اما وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت بر تامین کامل نهاده‌ها اصرار دارد.

به گفته وی بنابراین نهاده‌ها پس از ترخیص از گمرکات به طور کامل وارد سامانه بازارگاه نمی‌شوند و در این مسیر انحرافی وجود دارد که مسئولان باید پاسخگو باشند.

اسدالله نژاد می‌افزاید دولت در حالی به برخی از مجموعه‌ها نهاده مازاد می‌دهد که تولیدکنندگانی که سالن پرورش مرغ دارند از دسترسی به موقع و به اندازه به نهاده‌های دولتی عقب افتاده‌اند.

نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران می‌گوید از یکسال گذشته تاکنون هیچ ثبت سفارشی برای واردات نهاده‌های دامی با ارز نیمایی و غیردولتی نشده است بنابراین تمام نهاده‌های موجود در بازار سیاه با ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی وارد شده است، یعنی در مسیر توزیع رانت و فساد وجود دارد.

احمد مرادی نائب رئیس کمیسیون انرژی مجلس نیز ریشه کمبود و گرانی مرغ در بازار را به نهاده‌های دامی رسوب شده در گمرک مربوط دانسته و ضمن انتقاد از عملکرد بانک مرکزی در ترخیص کالا‌ها می‌گوید بانک مرکزی می‌توانست با تخصیص به موقع ارز به کالا‌های دپو شده در گمرک از افزایش و گرانی اقلام و کالا‌های اساسی سفره مردم جلوگیری کند.

اگر گرانی این روز‌های بازار مرغ ریشه در کمبود عرضه و قیمت بالای نهاده‌های دامی داشته باشد این امر با تشدید نظارت‌ها به ویژه در بخش توزیع قابل حل است، اما اگر در کنار دلیل فوق، کاهش جوجه ریزی و به تبع آن کاهش تولید هم در گرانی قیمت مرغ سهیم باشد عرضه مرغ تنظیم بازاری به قیمت ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان تنها یک مسکن مقطعی است و دولت باید به فکر بهبود و تقویت بخش تولید و عرضه واحد‌های مرغداری باشد.

نکته مهم دیگری که توجه به آن در معادله قیمت مرغ و پیش بینی آینده بازار آن نگرانی‌هایی را ایجاد کرده بحث کاهش جوجه ریزی است که از مدت‌ها پیش فعالان و کارشناسان بازار در این باره به مسئولان امر هشدار‌های لازم را داده بودند موضوعی که به سادگی قابل جبران نیست.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از آنا پرس، تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۳۹۹، کدخبر: ana.press، ۵۴۵۴۵۵